ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:ΠΩΣ ΘΑ ΠΕΡΙΚΟΠΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Παλαιοί  και νέοι συνταξιούχοι θα ‘πληρώσουν’  τη  σφαγή των συντάξεων που φέρνει το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που θα έρθει στη Βουλή εντός του Νοεμβρίου.Οι ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση εκτιμούν ότι αν εφαρμοστούν τα μέτρα που προτείνει η επιτροπή σοφών  οι νυν συνταξιούχοι με συντάξεις άνω των 1000 εύρο κινδυνεύουν να χάσουν  από μία έως τρεις συντάξεις ετησίως  εξαιτίας του ανακαθορισμού (επανυπολογισμού) του ποσού της σύνταξής τους . Οι μειώσεις θα κυμανθούν από 20% έως 30% στις υψηλές συντάξεις  με αποτέλεσμα ένας συνταξιούχος των  1.300 ευρώ  (σύνολο κύριας και επικουρικής) θα έχει ετήσια απώλεια 3.900 ευρώ ( μείωση 25%). Δηλαδή θα χάσει 3 συντάξεις.

Παράλληλα, τόσο οι νέοι ενιαίοι κανόνες για τον υπολογισμό των συντάξεων ( σε Δημόσιο, ΔΕΚΟ, Ιδιωτικό τομέα) όσο και η ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων θα δημιουργήσει νέο ενιαίο καθεστώς για τους νέους συνταξιούχους με συντάξεις τύπου ΙΚΑ και μικρότερες από τις σημερινές

Ας δούμε όμως πως διαμορφώνεται το σκηνικό, γύρω από  τη νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση, μέσα από ένα σύντομο οδηγό ερωτήσεων, απαντήσεων:

ΕΡ: Ποιά είνaι η φιλοσοφία του  νέου ασφαλιστικού  νομοσχεδίου ;

ΑΠ:Περισσότερα χρόνια  δουλειάς με μικρότερες συντάξεις. Θα προβλέπει ενιαίους κανόνες για τον υπολογισμό των συντάξεων  και  ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων. Ο συνδυασμός αυτών των δύο θα επιφέρει μειώσεις στις συντάξεις. Η λογική είναι να εφαρμοστεί ενιαίος τρόπος υπολογισμού για όλους, σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, με κλιμακωτά όμως ποσοστά αναπλήρωσης, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος. Δηλαδή το ποσοστό επί των αποδοχών όλου εργασιακού βίου του ασφαλισμένου με το οποίο θα προκύπτει το ύψος της σύνταξης θα είναι κλιμακωτό. «Μεγαλύτερο θα είναι το ποσοστό αυτό  για τους χαμηλόμισθους, μικρότερο για τους υψηλόμισθους»  δήλωσε ο υπουργός Εργασίας Γ.Κατρούγκαλος.Παράλληλα οι εισφορές θα κυμαίνονται ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, προκειμένου ένα μέρος από τις κρατήσεις των υψηλόμισθων να χρηματοδοτεί είτε το έλλειμμα του συστήματος, είτε τις παροχές αυτών που για συγκεκριμένους λόγους δεν εισφέρουν στο σύστημα (π.χ. ανεργία).

EΡ:Ποια είναι σήμερα τα ποσοστά αναπλήρωσης στις συντάξεις??

ΑΠ:Τα ποσοστά  αναπλήρωσης κινουνται σημερα από 65-75% (κυρια και  επικουρικη συνταξη)κατά μεσο ορο και αναλογα  τα ποσά και το ασφαλιστικο ταμειο(ΙΚΑ 68%, ΔΕΚΟ 72% κοκ..Πχ  για 1100 ευρω το ποσοστό αναπλήρωσης είναι 75%.Το σενάριο που επικρατει ειναι να υπάρχει ενα ποσοστό αναπλήρωσης για ολους το οποίο θα κινειται στο 55%.Τα ακριβη ποσοστά αναπλήρωσης θα καθοριστουν απο το νομοσχέδιο.

ΕΡ: Πόσο θα μειωθούν οι συντάξεις;

ΑΠ: Το νέο μοντέλο εκτιμάται ότι θα  οδηγήσει  σε μεσοσταθμικές 11% μειώσεις συντάξεων (σημερινών και μελλοντικών) άνω των 1.000 ευρώ (πιθανότατα ως άθροισμα κύριας και επικουρικής, πλήττοντας  έτσι ακόμα και κύριες συντάξεις των 700 ευρώ) μέσω των ενιαίων κανόνων εισφορών - παροχών .Αυτό σημαίνει ότι "θα επαναυπολογιστούν οι καταβαλλόμενες  συντάξεις με βάση τον μισθό που είχαν όταν βγήκαν σε σύνταξη,  αλλά ακόμα δεν είναι γνωστό  σε ποιο ακριβώς επίπεδο.  Σύμφωνα με ορισμένα σενάρια ενδέχεται να πέσουν στο  50 -55%  των αποδοχών των ασφαλισμένων ανοίγοντας το δρόμο για μειώσεις έως και 20-30% στις υψηλές συντάξεις.:

ΕΡ:Τι αλλαξε στα ορια ηλικίας συνταξιοδότησης???

ΑΠ:Από 5 εως 17 ετη  εργασίας  είναι η ‘επιβάρυνση΄που επιβάλλεται στους ασφαλισμένους με την σταδιακή κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων .

Οι αλλαγές στα όρια ηλικίας ισχύουν από τις 19 Αυγούστου2015  ανεξάρτητα αν ο νομος δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ στις 14/08.(ν.4336)..Τονίζεται ότι  για όσους είχαν δικαίωμα συνταξιοδότησης με 35ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, τίθεται ως όριο, από τώρα, η ηλικία των 58 ετών που, επίσης, θα προσαυξάνεται κατ’ έτος έως τα 62. Το μέτρο θίγει κατηγορίες ασφαλισμένων πριν από το 1993 που είχαν «κλειδώσει» δικαιώματα, αλλά, δεν είχαν συμπληρώσει τα απαιτούμενα ηλικιακά όρια ή τα έτη ασφάλισης.Για παράδειγμα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ μητέρα ανηλίκου με 5.500 ημέρες ασφάλισης στις 31/12/2010 που θα έβγαινε στα 50 και σήμερα είναι 47 ετών, θα «βγει» το 2018 σε ηλικία 60,1 ετών με μειωμένη ή στα 67 με πλήρη. Με το νέο καθεστώς πλήρη σύνταξη θα χορηγείται έως το 2022 είτε στα 62 με 40 έτη ασφάλισης (περιλαμβανομένων των έως 7 πλασματικών) είτε στα 67 με λιγότερη έτη (από 15 και πάνω) εξαιρουμένων μόνο των εργαζομένων στα βαρέα και ανθυγιεινά και των γονέων αναπήρων παιδιών. Παράλληλα γίνεται απαγορευτική η πρόωρη συνταξιοδότηση καθώς αυξάνεται η ποινή - μείωση της σύνταξης κατά 10%. Για παράδειγμα σε πρόωρη κατά 7 έτη συνταξιοδότηση η μείωση του ποσού της σύνταξης θα φτάνει το 52% (6%Χ7 έτη +10%).

ΕΡ: Τι θα είναι και πώς θα υπολογίζεται η εθνική κοινωνική σύνταξη;

ΑΠ: Η εθνική - κοινωνική σύνταξη θα χρηματοδοτείται απο τον κρατικό προϋπολογισμό". Θα καθοριστεί σε τέτοιο επίπεδο, ώστε να προστατεύει όσους δεν έχουν ένα συνεχή και πλήρη ασφαλιστικό βίο (άτυπες μορφές απασχόλησης, διαστήματα ανεργίας) και "δεν θα πρέπει να περιορίζεται σ’ ένα στοιχειώδες ποσό, ιδιαίτερα σε μια εποχή βαθιάς οικονομικής κρίσης με ασυνεχή ιστορικά ασφάλισης, μικρή συσσώρευση ασφαλιστικού πλούτου, χαμηλούς μισθούς" σύμφωνα με τον υπουργεό υπουργός Εργασίας .Ο ίδιος πάντως διαφωνεί με την πρόταση της επιτροπής σοφων για την καθιέρωση εισοδηματικών κριτηρίων για την καταβολή της  εθνικής συνταξης.

ΕΡ:Τι προβλεπει το πόρισμα της επιτροπης σοφών για το ασφαλιστικο??

ΑΠ: Το πορισμα προβλεπει ενα ενιαίο ασφαλιστικό Ταμείο, ενιαίους κανόνες εισφορών - παροχών που θα οδηγήσουν σε περικοπές συντάξεων--ατομικούς συνταξιοδοτικούς  λογαριασμούς που θα οδηγούν σε εξατομικευμένες συντάξεις , μια εθνική - κοινωνική συνταξη για τους φτωχούς πολίτες αλλά και "χαράτσι" στα υψηλά εισοδήματα και τις μεγάλες περιουσίες προκειμένου να ενισχυθεί ένας νέος "κουμπαράς" που θα κλείνει τα ελλείμματα των Ταμείων,

ΕΡ:Τι ειναι οι   εικονικοί λογαριασμοί καθορισμών εισφορών που προτεινει η επιτροπη σοφων???

ΑΠ:Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με την Επιτροπή Σοφών  πως  ο εργαζόμενος συσσωρεύει σ’ έναν ατομικό λογαριασμό όλες τις εισφορές της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας. Οι ασφαλιστικές εισφορές που συγκεντρώνονται στην ατομική μερίδα του ασφαλισμένου, τοκίζονται με το παραπάνω εκάστοτε εικονικό επιτόκιο και σχηματίζουν το συνταξιοδοτικό κεφάλαιο.     Στο τέλος του ενεργού βίου το σχηματισθέν κεφάλαιο αποτελεί το μέτρο της εισφοροδοτικής προσπάθειας του εργαζομένου (σύστημα καθορισμένων εισφορών). Ισχύει η αρχή της ισοδυναμίας που σημαίνει, κατά τη συνταξιοδότηση, ότι η συσσωρευμένη αξία των εισφορών ισούται με την παρούσα αξία των μελλοντικών καταβολών της σύνταξης. Γενικά, το σύστημα των εικονικών λογαριασμών επιτρέπει την ελαστική συνταξιοδότηση, την επιλογή δηλαδή από τον ίδιο τον ασφαλισμένο της στιγμής συνταξιοδότησής του, πάνω από ένα καθορισμένο όριο ηλικίας, σημειώνει η Επιτροπή

ΕΡ:Πως υπολογίζονται σήμερα οι συντάξεις???

ΑΠ:Ηδη μικρότερες συντάξεις θα απονέμουν τα Ταμεία σε όσους και όσες συνταξιοδοτούνται από 1-1-2015 καθώς ο νέος τρόπος υπολογισμού (καταβολή βασικής + αναλογικής σύνταξης για τον χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2011 και μετά) «κρύβει» μειώσεις κυρίως λόγω των περικοπών που έχουν γίνει στους μισθούς την τελευταία πενταετία. «Κλειδί» για το ύψος των νέων συντάξεων, με βάση τον ν. 3863/10, είναι τα έτη ασφάλισης (όσο περισσότερα είναι, τόσο υψηλότερο ποσοστό αναπλήρωσης του μισθού θα δίνεται χωρίς ωστόσο να φτάνει στα επίπεδα που ήταν έως το 2010), το ύψος των ασφαλιζόμενων αποδοχών και το ποσό της βασικής σύνταξης το οποίο θα αυξομειώνεται, κάθε χρόνο, ανάλογα με την πορεία της οικονομίας και των τιμών. Σύμφωνα με υπολογισμούς, η μείωση συντάξεων θα είναι περίπου στο 3% σε σύγκριση με ό,τι ίσχυε με το προηγούμενο καθεστώς. .Συγκεκριμένα οσοι συνταξιοδοτούνται μετά την 1/1/2015 θα λαμβάνουν ένα τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους έως 31/12/2010 σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις των Ταμείων τους (ποσοστά αναπλήρωσης από 70% και πάνω για 35ετία) και δεύτερο τμήμα, αναλογικό του χρόνου ασφάλισής τους από 1/1/2011 με βάση τις εισφορές και μέρος της βασικής σύνταξης.Η σύνταξη ενός ασφαλισμένου για πρώτη φορά από την 1η/1/2011 και μετά, θα υπολογιστεί, για ολόκληρο τον εργασιακό βίο, με βάση τα νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης του ν. 3863/10 .

ΕΡ:Τι προβλεπει το σχέδιο των δανειστών για το ασφαλιστικό στη χωρα μας???

ΑΠ:Η πρόταση των δανειστών σε επίπεδο χρηματοδότησης, παροχών και μακροχρόνιας βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος συνίσταται στην επίτευξη του στόχου μέχρι το 2060 του ύψους των συνταξιοδοτικών δαπανών στο επίπεδο του 15,5% του ΑΕΠ (16,2% του ΑΕΠ το 2015) με ποσοστό αναπλήρωσης κύριας και επικουρικής σύνταξης 56,4% (48,6% κύριας και 7,8% επικουρικής) από 64,5% το 2015. Το προτεινόμενο από τους δανειστές ύψος των συνταξιοδοτικών δαπανών (15,5% του ΑΕΠ) καθώς και το ποσοστό (56,4%) αναπλήρωσης κύριας και επικουρικής σύνταξης, επιβλήθηκε στην Ελλάδα (Μνημόνιο 1) σε ένα περιβάλλον δημογραφικής γήρανσης (υπογεννητικότητα με ταυτόχρονη αύξηση του προσδόκιμου ζωής) και υλοποιείται με τη συνεχή μείωση των συντάξεων.

ΕΡ:Γιατι πρεπει να ληφθούν νέα μέτρα με  νέες περικοπές στις συνταξεις???

ΑΠ: Γιατι  το τριτο μνημονιο επιβαλλει ότι το 2016 θα πρεπει να κοπούν από τις συνταξεις ποσο υψους 1,8 δις. ευρω ενώ την ιδια  χρονια το ελλειμμα των ασφαλιστικων ταμειων θα είναι 1,6 δις. ευρω.

ΕΡ:Ποια είναι σήμερα η κατάσταση στα ασφαλιστικά ταμεία???

ΑΠ: Τραγική.Ηδη στα 4 δισ. ευρώ εκτιμάται η δαπάνη για 270.000  αιτήσεις  συνταξιοδότησης που έχουν κατατεθεί ακόμη και πριν από 3 χρόνια και δεν έχουν ακόμη δοθεί.Μαλιστα  καταγράφεται(προυπολογισμός 2016) εκτροχιασμός του ελλείμματος των ασφαλιστικών ταμείων  το 2015, που αναμένεται να εκτιναχθεί στο 1,5 δισ. ευρώ (έναντι προϋπολογισμού 750 εκατ.) και αντίστοιχα υπέρογκο έλλειμμα 2,8 δισ. ευρώ το 2016, το οποίο θα περιοριστεί τελικά στο -1,6 δισ. ευρώ, λόγω των μέτρων που ψηφίστηκαν ήδη και εφαρμόζονται βάσει του 3ου Μνημονίου.Η εκτίμηση για τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης είναι ότι για φέτος θα καταγράψουν έλλειμμα 1,672 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 704 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό για την τρέχουσα χρονιά.

ΕΡ:Γιατι οδηγήθηκε σε κατάρρευση το  ασφαλιστικό συστημα?

ΑΠ:Όπως παρατηρει ο  Σαββας  Ρομπόλης, ομοτιμος καιθηγητης  Παντειου Πανεπιστημίου ,οι 6 σημαντικότεροι λόγοι που οδήγησαν σε κατάρρευση το ασφαλιστικό σύστημα είναι οι παρακάτω:

1.Το παρατεταμένο υψηλό επίπεδο της ανεργίας (25,2%, 1.250.000 άτομα, Ιούνιος 2015, από 9,5% το 2009) από το οποίο το 48,5% πλήττει τους νέους και τις νέες (18-24 ετών) η μακροχρόνια ανεργία είναι 73,1% (κάθε άνεργος είναι άνεργος περισσότερο από 2,5 έτη) και σε 350.000 οικογένειες δεν υπάρχει εργαζόμενο μέλος,

2.H ύφεση (-25% από το 2010 μέχρι το 2015),

3.H γήρανση του πληθυσμού,

4.H παράταση του φαινομένου της εισφοροδιαφυγής , η μειωση μισθων εργασίας και η αδηλωτη εργασία υψους  προκαλεί  απώλειες υψους  6 δις ετησιως

5.H ανησυχητική συρρίκνωση με διάφορους τρόπους (π.χ. PSI (2012) προκάλεσε απώλειες 12,5 δις. ευρώ δηλαδη 53% του αποθεματικού κεφαλαίου της κοινωνικής ασφάλισης,

 6.H σταδιακή συρρίκνωση της κρατικής χρηματοδότησης (18,9 δις. ευρώ το 2010 και 8,6 δις. ευρώ το 2015-2018) .

ΕΡ:Υπάρχουν και αλλα μνημονιακά μέτρα για το ασφαλιστικο

Ναι.Αυτα ειναι τα εξης:

-- Εφαρμογή της « ρήτρας μηδενικού ελλείμματος», δηλαδή νέα περικοπή από 1-1-2015 επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ παροχών.

--Σταδιακή μείωση των δικαιούχων του Ε.Κ.Α.Σ. έως την κατάργησή του ως το τέλος του 2019, μέτρο που αφορά 300.000 χαμηλοσυνταξιούχους, που θα ζουν πλέον κάτω από τα όρια της φτώχειας. Κατάργηση από το 2016 του Ε.Κ.Α.Σ. για το 20% των δικαιούχων, που το μηνιαίο εισόδημά τους θα μειωθεί 193 ευρώ κατά μέσο όρο.

--Σταδιακή κατάργηση όλων των εξαιρέσεων χρηματοδότησης ασφαλιστικών ταμείων από τον κρατικό προϋπολογισμό και εναρμόνιση των ασφαλιστικών εισφορών αλλά και των παροχών με τις προϋποθέσεις του Ι.Κ.Α. για όλα τα ταμεία. Από τα μέτρα αυτά, θα έχουμε αυξήσεις των εισφορών σε ΟΓΑ (θα τριπλασιαστούν), ΝΑΤ και ΟΑΕΕ, αφού θα επέλθει δραματική περικοπή της κρατικής επιχορήγησης στον ΟΓΑ - σήμερα αγγίζει το 85% των εσόδων του-, στο ΝΑΤ - σχεδόν 90% των εσόδων του- και στον ΟΑΕΕ.

6: Κατάργηση όλων των φόρων υπέρ τρίτων .

--:Εύρεση ισοδύναμων που θα καλύψουν το κόστος εφαρμογής (2,6-3 δις το χρόνο, ήτοι 1,5% του ΑΕΠ) της απόφασης του Συμβουλίου Επικρατείας περί αντισυνταγματικότητας των περικοπών στις κύριες και επικουρικές συντάξεις κατά την περίοδο 2010-2012.

 ΕΡ:Ποιο είναι το υψος των συντάξεων στην Ελλάδα και στην Ευρωπη

ΑΠ:Οι συνταξεις στη χωρα μας ειχαν απώλειες λόγω μνημονίων εως 45-50%. Τα φετεινα στοιχεία της Eurostat  δειχνουν ότι στην Ελλάδα, η οποία αριθμεί 2,6 εκατομμύρια συνταξιούχους, η σύνταξη κατά μέσο όρο ανέρχεται σε 882 ευρώ το μήνα (713 κύρια σύνταξη, 169 επικουρική).Το ύψος των συντάξεων είναι παραπλήσιο στην Πορτογαλία (2,5 εκατ. συνταξιούχοι) όπου η μέση σύνταξη φθάνει τα 833 ευρώ μικτά τον μήνα.Στην Ισπανία (5,6 εκατ. συνταξιούχοι) το ποσό της σύνταξης ανέρχεται σε 1.020,80 ευρώ το μήνα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Απασχόλησης για τον Ιούνιο.Οι συντάξεις όμως είναι πολύ χαμηλότερες σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης, όπως είναι η Λιθουανία (242 ευρώ τον μήνα), η Σλοβακία (408 ευρώ) ή η Πολωνία (504 ευρώ).Στη Γαλλία, η βασική σύνταξη ανερχόταν πέρσι στα 1.032 ευρώ για τους 13,7 εκατομμύρια συνταξιούχους οι οποίοι υπάγονται στο γενικό ασφαλιστικό καθεστώς (των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα), σύμφωνα με το Εθνικό Ταμείο Συντάξεων Γήρατος των Μισθωτών Εργαζομένων. Σε αυτή προστίθεται μια επικουρική σύνταξη (λίγο πάνω από 25% της μέσης σύνταξης, πάνω από το 50% για τα ανώτερα στελέχη).Οι συντάξεις στη Γερμανία ανέρχονταν κατά μέσο όρο σε 760,43 ευρώ το 2013. Συμπληρώνονται συχνά από αποταμιεύσεις ή συμπληρωματικές συντάξεις που καταβάλλουν οι εργοδότες.