ΝΟΜΟΣ ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΥ:ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ-ΧΑΡΑΤΣΙΑ ΚΑΙ ΑΔΙΚΙΕΣ
Μεγάλες περικοπές σε συντάξεις και επιδόματα , χαράτσια στους ελευθερους επαγγελματίες-αυτοαπασχολούμενους αλλα και αδικίες, είναι το τρίπτυχο που επέφερε στους ασφαλισμένους και συνταξιούχους ο νόμος Κατρούγκαλου(ν.4387/2016) ο οποίος συμπληρώνει τρία χρόνια από την εφαρμογή του.
Η μείωση των συντάξεων με το νομο Κατρούγκαλου (συνταξεις από το Μαιο του 2016)είναι πλέον στην ημερήσια διάταξη. Ο νόμος Κατρούγκαλου για τις συντάξεις που ψήφισε η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (Ν. 4387/2016), ο οποίος άρχισε να εφαρμόζεται από τις 13/5/2016, ολοκληρώνεται - για όσους βγαίνουν στη σύνταξη από 1/1/2019 - με μειώσεις που φτάνουν μέχρι κα το 40% των συντάξιμων αποδοχών.
Διαπιστώνεται ετσι ότι ο νόμος Κατρούγκαλου είναι κατά πολύ χειρότερος των προηγούμενων μνημονιακών νόμων (Ν. 3863 και 3865/10), αφού με εκείνους τους νόμους το ποσοστό αναπλήρωσης ήταν 45,85% στα 35 χρόνια και 60% στα 40 χρόνια υπηρεσίας. Επίσης, οι νόμοι εκείνοι υπολόγιζαν τις συντάξεις με τον νέο τρόπο για τα χρόνια ασφάλισης που θα είχε ο ασφαλισμένος μετά το 2013. Για τα χρόνια που είχε ώς το 2013 η σύνταξή του υπολογιζόταν ώς το 2007 στο 80% του τελευταίου μισθού και από το 2007 ώς το 2013 στο 70% της καλύτερης πενταετίας.
Χαρακτηριστικά των περικοπών είναι τα παρακάτω παραδείματα:
1.Με βάση τα στοιχεία της ΑΔΕΔΥ, η μείωση της σύνταξης νέου συνταξιούχου (με τον Ν. 4387/16) που βγαίνει στη σύνταξη με 35 χρόνια υπηρεσίας φτάνει στα 330 ευρώ τον μήνα. Η συντριπτική πλειοψηφία – το 95% – των υπαλλήλων του Δημοσίου, αλλά και του ιδιωτικού τομέα, βγαίνει στη σύνταξη με 35 έως 40 χρόνια υπηρεσίας και οι υπάλληλοι αυτοί έχουν μειώσεις από 300 έως 400 ευρώ τον μήνα.
2.Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΠΟΣΕ – ΙΚΑ εντοπίστηκε περίπτωση ασφαλισμένου με 11.604 ημερομίσθια, δηλαδή με σχεδόν 40 έτη ασφάλισης, ο οποίος πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου θα λάμβανε 1.843,95 ευρώ μεικτά, ενώ με τον επανυπολογισμό της σύνταξής του, αυτή θα μειωθεί κατά 438,38 ευρώ, στα 1.405,57 ευρώ μεικτά. Σε άλλη περίπτωση ασφαλισμένου με 11.875 ημερομίσθια προκύπτει διαφορά 378 ευρώ, δηλαδή από 1.949,16 η σύνταξη θα υποχωρήσει στα 1.571,16 ευρώ.
Παράλληλα διαπιστώνεται ότι η μικρή ανταποδοτικότητα στις συντάξεις, που επέβαλε ο νόμος Κατρούγκαλου, ενθαρρύνει την εισφοροδιαφυγή.Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που παρατίθεται σε πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ σύμφωνα με το οποίο ένας χαμηλόμισθος ασφαλισμένος για 15 έτη εξασφαλίζει σύνταξη ίση με το 77% της σύνταξης που θα εξασφάλιζε αν συμπλήρωνε τα διπλάσια (30) έτη ασφάλισης. Τρία χρόνια μετά την εφαρμογή του ο νόμος Κατρούγκαλου (εκτός από τις δραματικές περικοπές) έχει μετατρέψει το Ασφαλιστικό σε ένα άδικο και μη ανταποδοτικό σύστημα με συντελεστές αναπλήρωσης που δεν ανταποδίδουν δίκαια τις καταβαλλόμενες εισφορές, λειτουργώντας περισσότερο ως προνοιακό σύστημα και λιγότερο ως ασφαλιστικό.
Σύμφωνα με το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, «με τον νόμο Κατρούγκαλου καταγράφονται αδικίες εις βάρος ασφαλισμένων που καταβάλλουν μεγάλες εισφορές επί πολλά χρόνια προς όφελος άλλων που έχουν μικρότερη ασφαλιστική συνεισφορά.
Συγκεκριμένα, υπάρχουν ασφαλισμένοι με υψηλές συντάξιμες αποδοχές που υφίστανται μεγάλες μειώσεις. Μάλιστα, με τον ίδιο νόμο οι συντάξεις είναι χαμηλότερες από τις εισφορές που καταβάλλονται. Από το 2019 και μετά οι συντάξεις του δημόσιου συστήματος ασφάλισης θα είναι υποχρηματοδοτημένες.Δηλαδή οι εισφορές που καταβάλλονται θα είναι πολύ υψηλότερες από τις τελικές συντάξεις!
Από την πλευρά του ο Αντιπρόεδρος της Α.Δ.Ε.Δ.Υ., Δημήτρης Μπράτης παρατηρει ότι έχει περάσει σχεδόν ενάμισης χρόνος και ακόμα δεν έχει βγει η απόφαση για την αντισυνταγματικότητα του νόμου Κατρούγκαλου. Χαρακτήρισε τον Νόμο Κατρούγκαλου ως τον χειρότερο όλων των μνημονιακών νόμων, αφού συνεπάγεται μειώσεις έως 40% στις κύριες συντάξεις (330 ευρώ το μήνα στα 35 χρόνια υπηρεσίας), 50% στις επικουρικές, 60% στις συντάξεις χηρείας και 20% στο εφάπαξ. Για αυτό, τόνισε, ο νόμος αυτός δεν παίρνει καμία διόρθωση ή βελτίωση και πρέπει άμεσα να καταργηθεί και να καθιερωθεί ένα σύστημα ασφαλιστικό που θα εγγυάται, όπως προβλέπει το Σύνταγμα, αξιοπρεπείς συντάξεις στους συνταξιούχους.
Επισημαίνεται ότι οι 22 περικοπές που έγιναν από τον νόμο Κατρούγκαλου είναι οι εξής:
1. Αύξηση του ποσοστού εισφοράς υπέρ Υγείας από 4% σε 6% για το σύνολο των κύριων συντάξεων και επιβολή εισφοράς 6% υπέρ Υγείας στις επικουρικές συντάξεις.
2. Κατάργηση του ορίου κατώτατης σύνταξης που ήταν 486 ευρώ ( ΙΚΑ).
3 Σταδιακή αλλαγή των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης μέχρι την 1/1/2022. Τα νέα όρια είναι : 62 έτη για πλήρη σύνταξη με 40 έτη ασφάλισης και 67 έτη με 15 έτη.
4. Επανυπολογισμός των επικουρικών συντάξεων από 1/6/2016 και περικοπές σε συνταξιούχους με άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης στα 1.170 ευρώ καθαρά.
5. Αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για την επικουρική σύνταξη (ETEA) κατά μία ποσοστιαία μονάδα συνολικά (από 3% για ασφαλισμένο και 3% για εργοδότη, σε 3,5% και 3,5% αντίστοιχα), για τα έτη 2016-2018 και κατά μισή ποσοστιαία μονάδα για τα έτη 2019-2022. Επιβολή ρήτρας βιωσιμότητας στο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης.
6. Μειώσεις από 1/1/2016 στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων μεσοσταθμικά κατά 35%, αύξηση μηνιαίας εισφοράς κατά 12,5%, από 4% σε 4,5%, και επιβολή ρήτρας βιωσιμότητας.
7. Μειώσεις στα εφάπαξ - μέχρι 31/12/2013 - κατά τουλάχιστον 20%.
8. Σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ για 370.000 χαμηλοσυνταξιούχους, καθώς και αλλαγή των κριτηρίων υπαγωγής μέχρι τις 31/12/2019.
9. Περικοπή των συντάξεων χηρείας σύμφωνα με τον ν. 4387/2016 μετά τις 13/5/2016 τουλάχιστον κατά 42% σε σχέση με το 2014 και θέσπιση τόσο ηλικιακού ορίου όσο και περιορισμού της καταβαλλόμενης σύνταξης.
10. Κατάργηση του οικογενειακού επιδόματος συζύγου στις κύριες συντάξεις καθώς και πλήρης κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων στις επικουρικές.
11. Επιβολή πλαφόν στα 2.000 ευρώ για τις κύριες συντάξεις και στα 3.000 (καθαρά) για κάθε συνταξιούχο μέχρι 31/12/2018.
12. Μειώσεις μεσοσταθμικά κατά 44% των επικουρικών από 1/1/2015.
13. Μείωση της Εθνικής Σύνταξης για τις συντάξεις αναπηρίας. Τα 384 ευρώ θα λαμβάνουν μόνο όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω. Με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως και 79,99% χορηγείται το 75% της Εθνικής Σύνταξης, ενώ με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως 66,99% χορηγείται το 50%.
14. Αύξηση του κόστους εξαγοράς για την αναγνώριση πλασματικών ετών. Μέχρι 13/5/2016 το μηνιαίο κόστος εξαγοράς ήταν στο 25πλάσιο ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη που είχε ορισθεί στις 31/12/2011, με τον ν. 4387/2016 το κόστος εξαγοράς υπολογίζεται με τον μισθό ή εισόδημα του τελευταίου μήνα πριν από την εξαγορά (δηλ. με τα όρια 586 έως 5.860 ευρώ μηνιαίως).
15. Μείωση σε ποσοστό 60% του ποσού της σύνταξης, κύριας και επικουρικής, των δικαιούχων που αναλαμβάνουν εργασία ή αποκτούν ιδιότητα ή δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ, και σε ποσοστό 100% στους δικαιούχους που απασχολούνται στο Δημόσιο ή ΝΠΔΔ.
16. Αλλαγή στη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών - αυτοαπασχολούμενων και αγροτών.
α. Τα ασφάλιστρα υπολογίζονται από 1/1/2017 με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα (μετά την αφαίρεση ασφαλιστικών εισφορών), το 2018 το μεικτό εισόδημα με έκπτωση 15% και από 1/1/2019 στο μεικτό εισόδημα (χωρίς την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών).
β. Σταδιακή προσαρμογή του ποσοστού 20% για κύρια σύνταξη στους αγρότες μέχρι το 2022, ενώ την πλήρη Εθνική Σύνταξη των 384 ευρώ θα τη λαμβάνουν από το 2031.
γ. Επιβολή εισφορών υπέρ Υγείας στους αγρότες και επιστήμονες 6,95% από το 2017.
17. Δημιουργία αντικινήτρων για ασφάλιση μετά τα 25 έτη υπηρεσίας και για αμοιβές πάνω από 1.300 ευρώ.
18. Η προστασία που προέβλεπε ο ν. 4387/2016 στις περιπτώσεις που η νέα σύνταξηυπολείπεται τουλάχιστον 20% της σύνταξης με τον προηγούμενο τρόπο υπολογισμού, καταργείται στις 31/12/2018.
19. Πάγωμα όλων των συντάξεων μέχρι και το 2022.
20. Οι συντάξεις που εκδίδονται από τις 12.5.2016 και μετά, είναι μειωμένες μεσοσταθμικά κατά τουλάχιστον 35%-40% σε σχέση με το 2014.
21. Περικόπηκαν οι επικουρικές συντάξεις τον Αύγουστο του 2016 στην περίπτωση αθροίσματος κύριων και επικουρικών που υπερέβαιναν τα 1.300 ευρώ.
22. Καταργήθηκαν οι διπλές συντάξεις για όσους είχαν παράλληλο χρόνο ασφάλισης και πλήρωναν εισφορές σε δύο Ταμεία.
Παράλληλα ο ιδιος νόμος επέφερτε χαράτσια στους ελευθερους επαγγελματίες και στους αυτοαπασχολουμενους, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων.Μετά την ψήφιση του νόμου και την δημοσίευση του στην εφημερίδα της κυβέρνησης (12/5/2016) ακολούθησε μπαράζ προσφυγών όλων των επιστημονικών φορέων της χώρας, καθώς και των εμπόρων (ΕΣΕΕ) και της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ). Οι προσφεύγοντες κατά του νόμου, ζητούσαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας να ακυρωθεί ως αντισυνταγματικός ο επίμαχος ασφαλιστικός νόμος 4387/2016, ‘η συγκεκριμένα άρθρα αυτού, καθώς και οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί. Οι επιστημονικοί σύλλογοι της χώρας χαρακτήρισαν αυτό τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών τους ως «χαράτσι» που διογκώνει τα βάρη τους καθώς αυξάνει εισφορές υπέρ επικούρησης και εφάπαξ, και οδηγεί σε εξοντωτικές επιβαρύνσεις.
Την ιδια ωρα στάση αναμονής τηρούν 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι, προσδοκώντας τη δικαίωσή τους από το Συμβούλιο της Επικρατείας, μετά και την γνωστή απόφαση του Μισθοδικείου η οποία έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές των συντάξεων των δικαστών και εισαγγελέων.Η σημαντικότερη απόφαση του ΣτΕ κατά του νόμου Κατρούγκαλου δεν έχει ακόμη εκδοθεί , καθυστερει σημαντικά ( εκδικάστηκε στις 4-10-2017), αναμένεται εντός των προσεχών μηνών. Συνολικά έγιναν στο ΣτΕ 23 προσφυγές κατά του ασφαλιστικού νόμου 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) με τον οποίο καθορίστηκε ο νέος τρόπος ασφάλισης, ο ΕΦΚΑ, καθώς και οι νέες ασφαλιστικές εισφορές των αυτοαπασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών.Στο ΣτΕ είχαν προσφύγει φορείς και οργανώσεις πολιτών, μεταξύ των οποίων ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, το Τεχνικό και Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, η ΑΔΕΔΥ, το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, Ενώσεις αποστράτων αξιωματικών κ.λπ., οι οποίοι ζητούν να ακυρωθεί ο ασφαλιστικός νόμος.
