ΠΡΟΩΡΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ(ΑΦΙΕΡΩΜΑ)

Περίπου 125.000 ασφαλισμένοι που έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα, έχουν δηλαδή συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης ώς το 2012 αλλά πρέπει να περιμένουν από 2 έως και 7 χρόνια, προκειμένου να «πιάσουν» και το απαιτούμενο κάθε φορά όριο ηλικίας, βρίσκονται στο στόχαστρο σε ενδεχόμενη ανατροπη των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, όπως απαιτουν οι δανειστές..Συνολικά, εκτιμάται ότι περίπου 270.000 ασφαλισμένοι  βρίσκονται ένα βήμα πριν από τη συνταξιοδότηση με ειδικά όρια είτε για πρόωρη είτε για πλήρη σύνταξη.Από αυτούς, περίπου 150.000 ασφαλισμένοι έχουν ήδη θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης, έχουν δηλαδή έως το 2012 συμπληρώσει τόσο τα απαιτούμενα κάθε φορά έτη ασφάλισης, όσο και το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. 

Πάντως η  ηγεσία του υπουργείου Εργασίας διαβεβαιώνει σε όλους τους τόνους, ότι δεν θα θιγούν μητέρες με ανήλικα τέκνα, άτομα με ειδικές ανάγκες, εργαζόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα καθώς και ασφαλισμένοι πριν από το 1983.Ως γνωστόν οι θεσμοί απαιτούν στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης να μην υπάρχουν πλέον παράθυρα για πρόωρες συντάξεις και δικαίωμα συνταξιοδότησης πριν από τα 62 έτη για μειωμένη σύνταξη και τα 67 έτη για πλήρη.

Για το θέμα της εξάλειψης κινήτρων και των ανοικτών παραθύρων που οδηγούν σε κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, στο στόχαστρο πιθανότατα θα μπουν όσοι ασφαλισμένοι -δημόσιοι υπάλληλοι και εργαζόμενοι σε ΔΕΚΟ και τράπεζες- έχουν κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2012, και μπορεί να εφαρμοστεί είτε με τη μέθοδο της σταδιακής αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (όπως προέβλεπε το e-mail Χαρδούβελη), είτε με την κατάργηση των προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου και την επιβολή επιπλέον κινήτρων ή αντικινήτρων σε όσους επιλέγουν την πρόωρη έξοδο. Σε ότι αφορά τους ασφαλισμένους πριν το 1983 (κατά κύριο λόγο δημόσιοι υπάλληλοι και ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία) η βασική πρόταση που εξετάζεται προβλέπει οι ανατροπές να αφορούν ένα τμήμα των παλιών σφαλισμένων που έχει ως και 25 χρόνια ασφάλισης. Ωστόσο αν δεν συγκεντρωθούν τα απαιτούμενα χρήματα δεν αποκλείεται να μη γλιτώσουν και όσοι αποχωρούν με 35ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.Ένα άλλο   σενάριο αφορά την εθελούσια έξοδο. Δηλαδή στα λεγόμενα ειδικά Ταμεία και κυρίως στα Ταμεία των τραπεζοϋπαλλήλων, να εξεταστεί η διακοπή των προγραμμάτων εθελούσιας εξόδου. Περίπου 10.000 υπάλληλοι έχουν αποχωρήσει μέσω των συγκεκριμένων προγραμμάτων τα τελευταία χρόνια. «Έχω ζητήσει να γίνουν αναλογιστικές μελέτες για τις σκανδαλώδεις εθελούσιες εξόδους σε πρώην ΔΕΚΟ και τράπεζες», επισήμαινει ο κ. Στρατούλης.

Τέλος σε ό,τι αφορά στο ΙΚΑ μελετάται να  υπάρξουν κίνητρα ώστε ηλικιωμένοι άνεργοι να συνεχίσουν την αναζήτηση εργασίας και να παραμείνουν στο χώρο αντί να βγουν σε πρόωρη σύνταξη.

Σημειώνεται ότι ο ένας στους τρεις ασφαλισμένους έχει τη δυνατότητα να βγει στη σύνταξη πρόωρα πριν από τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του. Μεταξύ άλλων πρόκεται για ασφαλισμένους πριν από το 1983 που αποχωρούν με 35ετία, γυναίκες που θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010 αλλά και εργαζομένους στα Βαρέα και Ανθυγιεινά επαγγέλματα.Μια σειρά ασφαλιστικών διατάξεων δίνει δυνατότητα εξόδου με μειωμένη σύνταξη, από τα 50 έως τα 60 για όσους πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012, με μεγάλες κερδισμένες τις μητέρες ανηλίκων. Για όσους κλειδώνουν το δικαίωμα από το 2013 και μετά πρόωρη σύνταξη -όπου αυτή προβλέπεται– δίνεται στα 62 (καθώς πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 67).

Στοιχεία  τα οποία παρουσιάστηκαν στη Βουλή,από το υπουργείο Εργασιας , δείχνουν πως στα ταμεία του Δημοσίου και του ΙΚΑ το 75% των εργαζομένων βγαίνει σε πρόωρη συνταξιοδότηση  Συνολικά  το 75,88% βγαίνει στη σύνταξη κάτω από τα εθνικά όρια ηλικίες. Η κατάσταση μάλιστα είναι ακόμα χειρότερη στα ευγενή ταμεία όπου το 91,6% παίρνει σύνταξη κάτω από τα εθνικά όρια συνταξιοδότησης. Σύμφωνα με τα ιδια  στοιχεία  και με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης να είναι στα 67 ή στα 62 με 40 χρόνια ασφάλισης αυτοί που βγαίνουν στην σύνταξη πριν από τα 62 είναι:

α) στο Δημόσιο

-το 7,91% των υπαλλήλων βγαίνει στη σύνταξη στις ηλικίες 26-50

-το 23,64% βγαίνει στη σύνταξη στις ηλικίες 51-55%

- το 43,57% βγαίνει στη σύνταξη στις ηλικίες 56-61

β) στο ΙΚΑ

-Το 4,44% των υπαλλήλων βγαίνει στη σύνταξη στις ηλικίες 26-50

-το 12,83% στις ηλικίες 51-55

-το 58% βγαίνει στη σύνταξη στις ηλικίες 56-61 έτη

Πρόσφατη μελέτη του ΚΕΠΕ για το ασφαλιστικό, έδειξε ότι μετά το 2010 καταγράφηκε έκρηξη συνταξιοδοτήσεων, που τελικώς επιβάρυνε το σύστημα. Το φαινόμενο συνταξιοδοτήσεων σε ηλικίες γύρω στα 50 έτη παραμένει,σημειώνεται στην ίδια έκθεση. Μάλιστα  μόνο το 21% των ασφαλισμένων του ΙΚΑ (16% των ανδρών και 30% των γυναικών) συνταξιοδοτούνται στην κανονική ηλικία. Η πλειονότητα των ασφαλισμένων του Ταμείου κάνει χρήση εξαιρέσεων και ειδικών καθεστώτων. Αξίζει να σηµειωθεί ότι αυτοί που συνταξιοδοτούνται µε το καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων είναι σχεδόν το ένα τρίτο των συνταξιούχων και οι δικαιούχοι αναπηρικής σύνταξης περίπου 16%, προσεγγίζοντας συνολικά τους µισούς συνταξιούχους του Ταμείου. Παρόµοια είναι η εικόνα σε άλλα Ταµεία. Ενδεικτικά, στο Δηµόσιο οι ένστολοι (οι οποίοι αποτελούν σχεδόν το ένα τρίτο των συνταξιούχων) συνεχίζουν να αποστρατεύονται στην ηλικία των 53 ετών ή οι αιρετοί δικαιούνται σύνταξη µε µόλις δύο εκλογικές θητείες

Τέλος  συμφωνα με την τελευταία έκθεση του πληροφορικού συστήματος ελέγχου - πληρωμών των συντάξεων Ηλιος (Φεβρουάριος 2015) κατά τον μήνα Φεβρουάριο ο μεγαλύτερος αριθμός νέων κύριων συντάξεων σε ποσοστό που ξεπερνά το 51% αφορά συνταξιούχους ηλικίας 56 έως 61 ετών.

Ας δούμε όμως τι ισχύει σημερα στο καθστώς των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, οι διατάξεις που δίνουν τη δυνατότητα εξόδου πριν από τα 65 είναι οι εξής:

--Δημόσιο. Το δικαίωμα θεμελιώνεται με 25ετία και η «έξοδος" γίνεται όποτε πιάσει ο ασφαλισμένος το κατά περίπτωση όριο. Αναλυτικά προβλέπονται τα εξής:

Αντρες: Σε περίπτωση που συμπληρώνουν 25ειία μέχρι το τέλος του 2010 μειωμένη σύνταξη δίνεται στα 60 (πλήρης στα 65). Ευνοϊκότερες ρυθμίσει ισχύουν τη διετία 2011-2012, καθώς προβλέπονται μειωμένα όρια. Συγκεκριμένα, αν η 25ετία συμπληρώθηκε το 2011, οι ασφαλισμένοι δικαιούνται μειωμένη σύνταξη στα 56 και πλήρη στα 61. Αν ο απαιτούμενος χρόνος συμπληρώθηκε το 2012, πρέπει να είναι 58 ετών για μειωμένη και 61 για πλήρη.

Γυναίκες στο Δημόσιο. Με 25ετία μέχρι το τέλος του 2010 δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 60 και μειωμένη στα 55. Για τις ασφαλισμένες που συμπληρώνουν 25ετία τη διετία 2011-2012, ισχύει ότι αναφέρθηκε για τους άντρες.

--Τρίτεκνοι με τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης. Η θεμελίωση γίνεται με 20ετία και εφόσον το 2011 έχουν συμπληρωθεί 5 έτη στην ασφάλιση του Δημοσίου. Διασώζονται όσοι το 2011 είχαν 21 έτη και έφτασαν πλέον τα 52. Επίσης γλιτώνουν όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα το 2012 και έφτασαν πλέον 23 συνολικά έτη και το 55ο έτος.

-- Ασφαλισμένοι με 35ετία μέχρι και το 2010 μπορούν να αποχωρήσουν στα 58. Για θεμελίωση το 2011 πρέπει να έχουν κλείσει το 58ο έτος και 36 έτη, ενώ για το 2012 χρειάζονται 37 έτη και να έχει πλέον συμπληρωθεί το 59ο έτος. Το δικαίωμα θεμελιώνεται με 25ετία.

--Ειδικά Ταμεία. Τέσσερα είναι οι βασικές διατάξεις: Αντρες που μέχρι το τέλος του 2012 είχαν 25ετία και το 60ό έτος δικαιούνται μειωμένη σύνταξη (πλήρης δίνεται στα 65). Γυναίκες με 25ετία μέχρι το τέλοε του 2012 και το 60ό έτος δικαιούνται πλήρη σύνταξη (στα 55 μειωμένη). Τρίτεκνες μητέρες με τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης. Για θεμελίωση μέχρι το τέλος του 2010 δεν υπάρχει όριο. Επίσης διασώζονται όσες γυναίκες το 2011είχαν 20ετία και πλέον έφτασαν τα 21 έτη και το 52ο έτος. Επίσης γλιτώνουν μητέρες που θεμελίωσαν δικαίωμα το 2012 και έφτασαν πλέον 23 συνολικά έτη και το 55ο έτος. Ασφαλισμένοι με 35ετία μέχρι και το 2010 μπορούν να αποχωρήσουν στα 58. Για θεμελίωση το 2011 πρέπει να έχουν κλείσει το 58ο έτο5 και 36 έτη, ενώ για το 2012 χρειάζονται 37 έτη και να έχει πλέον συμπληρωθεί το 59ο έτος.