ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΓΑΛΕΡΕΣ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

Του ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ

Οι εργασιακές γαλέρες του ιδιωτικού τομέα είναι εδώ.Με εξευτελιστικούς μισθούς, ανασφάλιστη εργασία και πλήρη ανατροπή των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Συνθήκες Μεσαίωνα επικρατούν στην αγορά εργασίας καθώς χιλιάδες εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα πληρώνονται με καθυστέρηση αρκετών μηνών, αλλά σε είδος, ακόμα και με κουπόνια.Η υψηλή ανεργία(1,5 εκατομ. ανεργοι) αναγκάζει όλο και περισσότερους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα να προσφεύγουν σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης, κατάσταση που αφορά  τουλάχιστον 500.000 άτομα. Το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει μία νέα γενιά εργαζομένων, αυτήν των 300 ευρώ.Οι εργασιακές γαλέρες του ιδιωτικού τομέα είναι εδώ.Ευέλικτες μορφές εργασίας με μειωμένο ωράριο, μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία και… ενοικίαση έχουν ρίξει στα τάρταρα τον μισθό, με αποτέλεσμα ένας στους τρεις εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα να αμείβεται σήμερα με 300 ευρώ καθαρά (έως 440 ευρώ μικτά). Ουσιαστικά, οι απολαβές έχουν θυσιαστεί στον βωμό της ανταγωνιστικότητας και της ευημερίας στους ισολογισμούς των επιχειρήσεων με τις ευλογίες του Υπουργείου Εργασίας, το οποίο φρόντισε να προχωρήσει στις απαραίτητες νομοθετικές παρεμβάσεις.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα:

--Ενας στους πέντε εργαζόμενους είναι ανασφάλιστος με αποτέλεσμα (όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας) το σύνολο των εργαζόμενων σε καθεστώς μαύρης εργασίας να προσεγγίζει τους 500.000.

--  300.000 είναι οι λεγόμενοι «ψευδο-αυτοαπασχολούμενοι» οι οποίοι, ενώ παρέχουν εξαρτημένη μισθωτή εργασία, παρουσιάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες με μεγάλες απώλειες σε κάθε περίπτωση για τα έσοδα του ΙΚΑ. Το εργασιακό καθεστώς τους (χρονοεπιδόματα, άδειες, δώρα Χριστουγέννων - Πάσχα κ.τ.λ.) προκύπτει από διαπραγμάτευση με τον εργοδότη και όχι από τη νομοθεσία.

-- 200.000 είναι οι εργαζόμενοι οι οποίοι ενώ παρέχουν εργασία πλήρους ωραρίου δηλώνονται ως μερικώς απασχολούμενοι, με αποτέλεσμα και γι' αυτούς να καταβάλλονται χαμηλές εισφορές στα ταμεία του ΙΚΑ.

-Περισσότεροι από 850.000 εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα είναι απλήρωτοι για πάνω από τέσσερις μήνες, ενώ «παρελθόν» για τη συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών αποτελούν οι κλαδικές συμβάσεις. Τουλάχιστον επτά στους δέκα εργαζόμενους έχουν υπογράψει ατομική σύμβαση, ενώ μέσα σε τέσσερα χρόνια υπήρξαν 1.440 επιχειρησιακές συμβάσεις, με τις μειώσεις στις αποδοχές να είναι από 10% έως και 40%.

--Περισσότερες από τις μισές προσλήψεις (790.918), σε σύνολο 1.566.139 προσλήψεων που σημειώθηκαν το 2014, αφορούσαν ευέλικτες μορφές εργασίας, δηλαδή μερική και εκ περιτροπής απασχόλησης(στοιχεία από το σύστημα ‘Εργάνη’’). Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο τον Δεκέμβριο του 2014, καταγράφηκαν 115.436 προσλήψεις, από τις οποίες οι 41.263 ήταν μερικής απασχόλησης και οι 21.108 ήταν εκ περιτροπής απασχόλησης, κάτι που σημαίνει ότι το 54,03% των προσλήψεων ήταν σε ευέλικτες μορφές εργασίας. Την ίδια περίοδο, εντοπίστηκαν 1.509 συμβάσεις που μετατράπηκαν από πλήρη σε μερική απασχόληση και άλλες 783 συμβάσεις που μετατράπηκαν από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση με σύμφωνη γνώμη εργαζόμενου και εργοδότη. Όμως υπήρξαν και 522 συμβάσεις που μετατράπηκαν από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση με μονομερή απόφαση του εργοδότη.

Απογοητευτικά είναι τα στοιχεία της και στο μισθολογικό κομμάτι του ιδιωτικού τομέα.. Ειδικότερα:
--Οι μειώσεις του μέσου πραγματικού μισθού και της απασχόλησης συρρίκνωσαν το διαθέσιμο πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών, μειώνοντας τις αποδοχές εργασίας μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων την περίοδο 2010 - 2014 κατά 43 δισ. ευρώ.

--Ο μέσος πραγματικός μισθός το 2014 έχει μειωθεί κατά 21% έναντι του 2009.

Η αγοραστική δύναμη των μέσων αποδοχών ανά μισθωτό κατά την πενταετία 2010 - 2014 μειώθηκε κατά 23%, με αποτέλεσμα στο τέλος του έτους να επιστρέψει στα επίπεδα του 1995. Η αγοραστική δύναμη του μέσου ακαθάριστου μισθού στην Ελλάδα το 2014 ανέρχεται στα 2/3 της αντίστοιχης αγοραστικής δύναμης στην ΕΕ-15.

--Το 2ο Μνημόνιο (Φεβρουάριος 2012) επέβαλε ονομαστική μείωση 22% στον κατώτατο μισθό και το ημερομίσθιο του ιδιωτικού τομέα καθώς και 32% αντίστοιχα για τους νέους ηλικίας κάτω των 25 ετών.

Έτσι οι κατώτατοι μισθοί στη χώρα μας διαμορφώθηκαν ως εξής:
-Για τον άγαμο χωρίς προϋπηρεσία στα 586,08 ευρώ από 751,39 ευρώ,
με 1 τριετία στα 634,91 ευρώ από 813,99 ευρώ,
με 2 τριετίες 692,63 ευρώ από 887,99 ευρώ
και με 3 τριετίες στα 750,35 ευρώ από 961,99 ευρώ.

-Για τον έγγαμο
χωρίς προϋπηρεσία 644,70 από 826,54 ευρώ,
με 1 τριετία στα 693,52 ευρώ από 889,13 ευρώ,
με 2 τριετίες 751,24 ευρώ από 963,13 ευρώ
και με 3 τριετίες στα 808,96 ευρώ από 1.037,13 ευρώ.

-Για τον νεοπροσλαμβανόμενο, ηλικίας έως 25 ετών
ο πρώτος μεικτός μισθός είναι στα 510,94 ευρώ, έναντι 751,39 ευρώ, για πλήρη απασχόληση.

Ας δούμε όμως αναλυτικά ποιες είναι οι μνημονιακές ανατροπές για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα :

 1.Το πρώτο κύμα εργασιακών ανατροπών (Μνημόνιο Ι).Θεσπίστηκαν με τους νόμους 3845/2010,  3863/2010, 3899/2010, 3920/11, 3979/11, 3986/11, ν. 4024/2011. Με τις διατάξεις αυτών των νόμων :
α) Μειώνεται δραστικά ο χρόνος προειδοποίησης για την καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, από 24 μήνες σε 6 μήνες κατά μέγιστο. Στην πράξη, ο εργοδότης γλυτώνει πλέον το 50% της αποζημίωσης απόλυσης, αφού διευκολύνεται η προειδοποίηση, ενω παρέχεται και η δυνατότητα καταβολής της αποζημίωσης απόλυσης σε δόσεις.
β) Αυξάνεται το ποσοστό των ομαδικών απολύσεων από 3% σε 5% του προσωπικού και μέχρι 30 εργαζόμενους μηνιαίως, για επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 150 μισθωτούς.
γ) Εξαπλασιάζεται (από 2 μήνες σε ένα χρόνο) η δοκιμαστική περίοδος πρόσληψης, για την οποία δεν οφείλεται αποζημίωση και αυξάνεται η μέγιστη επιτρεπόμενη διάρκεια των συμβάσεων ορισμένου χρόνου από 2 σε 3 χρόνια.
δ) Εισάγονται ηλικιακές διακρίσεις, με τους νέους  18-25 ετών να μπορούν πλέον να αμείβονται  με το 84% των κατώτατων αποδοχών της ΕΓΣΣΕ.
ε) Προβλέπονται συμβάσεις μαθητείας διάρκειας μέχρι ενός έτους για ανηλίκους 15-18 ετών,  «για την απόκτηση δεξιοτήτων», χωρίς ωστόσο να ορίζονται κάποιες συγκεκριμένες αντίστοιχες υποχρεώσεις του εργοδότη, με μισθό στο 70% του κατώτατου της ΕΓΣΣΕ. Οι μαθητευόμενοι δεν υπόκεινται στις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, παρά μόνο στις διατάξεις για την υγιεινή και ασφάλεια.
στ) Η χρήση μερικής απασχόλησης γίνεται φθηνότερη (καταργείται η υπάρχουσα προσαύξηση 7,5% για απασχολούμενους κάτω των 4 ωρών), ενω χαλαρώνουν οι προϋποθέσεις μετατροπής της απασχόλησης «δανεικών εργαζόμενων» σε κανονική απασχόληση στον έμμεσο εργοδότη.
ζ) Μειώνονται κατά 20% οι προσαυξήσεις στα καταβαλλόμενα ωρομίσθια λόγω υπερεργασίας/ υπερωριακής απασχόλησης.  Σε μια περίοδο εκτόξευσης της ανεργίας πανελλαδικά, οι υπερωρίες γίνονται φθηνότερες και ενθαρρύνονται, ενω στην πλειονότητά τους δεν αντιστοιχούν σε πραγματικά «έκτακτες και απρόβλεπτες» ανάγκες, αλλά σε πάγιες και τακτικές, που θα μπορούσαν να καλυφθούν από ανέργους. Παράλληλα, εισάγονται νέα «μενού» διευθέτησης του χρόνου εργασίας- ανταλλαγής υπερωριών με ελεύθερο χρόνο.
η) Αυξάνεται σε 9 μήνες για κάθε ημερολογιακό έτος η δυνατότητα του εργοδότη να θέτει μονομερώς το προσωπικό σε εκ περιτροπής εργασία,  ενω έχει και τη δυνατότητα να το θέσει σε διαθεσιμότητα μέχρι και 3 μήνες το χρόνο ή να προχωρήσει (με συναίνεση του εργαζόμενου) στη μετατροπή σύμβασης πλήρους απασχόλησης σε σύμβαση μερικής απασχόλησης. 
θ) Εισάγονται σημαντικές αλλαγές στο σύστημα επίλυσης συλλογικών διαφορών εργασίας του ν. 1876/90 (Μεσολάβηση-Διαιτησία του ΟΜΕΔ). Οι διαδοχικές παρεμβάσεις στη διαδικασία και στο «ανεκτό περιεχόμενο» των αποφάσεων της Διαιτησίας, ουσιαστικά καταργούν το συνταγματικό της ρόλο στην προαγωγή ενός στοιχειωδώς ισότιμου Κοινωνικού διαλόγου και στην προστασία των συλλογικών ρυθμίσεων. Η Διαιτησία περιορίζεται, πλέον, στην επίλυση συλλογικών διαφορών που αφορούν αποκλειστικά στον βασικό μισθό ή ημερομίσθιο και μάλιστα στην κατεύθυνση μείωσής τους.  Οι λοιπές διαφορές (θεσμικά, απασχόληση, ωράρια κλπ, καθώς και οι Κανονισμοί Εργασίας), παρ’ότι υπάρχει αντίθετη διάταξη στο Ελληνικό Σύνταγμα,  θα μπορούν ακόμα και να μένουν αρρύθμιστες, να μην ανανεώνονται, συνεπώς να καταργούνται.
ι) Θεσπίζονται, σε πρώτη φάση, οι «ειδικές επιχειρησιακές ΣΣΕ», που μπορούν να συνάπτονται και σε επιχειρήσεις με λιγότερα από 50 άτομα, αρκεί να συναινούν, όταν δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο, το αντίστοιχο πρωτοβάθμιο κλαδικό ή η αντίστοιχη κλαδική ομοσπονδία. Αυτές καταργήθηκαν στη συνέχεια, προς όφελος μιας γενικευμένης και ανεξέλεγκτης επικράτησης ακόμα και δυσμενέστερων όρων των ειχειρησιακών ΣΣΕ στις κλαδικές (βλ. ιγ, στη συνέχεια).
ια)       Στις εισηγμένες Τράπεζες που τελούν υπό τον έλεγχο και την πλειοψηφική συμμετοχή του Δημοσίου επιβάλλεται μείωση, από 1-11-2011, κατά 35% στο μέσο κατα κεφαλή κόστος (πάσης φύσεως αμοιβές, αποζημιώσεις κλπ, χωρίς τις εισφορές) των εργαζομένων, σε σχέση με αυτό που ίσχυε την 31-12-2009.  Πρόκειται για ευθεία παρέμβαση στη συλλογική αυτονομία, με ανατροπή ισχυουσών ΣΣΕ.
ιβ)       Επεκτείνεται η δυνατότητα σύναψης επιχειρησιακών ΣΣΕ και  από ενώσεις προσώπων, εφόσον αυτές συγκεντρώνουν τουλάχιστον τα 3/5 των απασχολουμένων της επιχείρησης και εφόσον δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο. Αν δεν υπάρχουν ούτε ενώσεις προσώπων, τότε οι επιχειρησιακές ΣΣΕ θα μπορούν να συνάπτονται  από τυχόν υπάρχουσες πρωτοβάθμιες κλαδικές οργανώσεις και από τον αντίστοιχο εργοδότη. Η εισαγωγή τής «ένωσης προσώπων» ως συνδικαλιστικού υποκειμένου, αυτή τη φορά με αόριστη και όχι προσωρινή διάρκεια, σε χώρους που δεν υπάρχουν (ή θα γίνει προσπάθεια να καταργηθούν...) σωματεία και κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, διευκολύνει και εργοδότες που θα θελήσουν να στήσουν «το δικό τους» συνδικαλιστικό μόρφωμα, για να περικόψουν μισθούς, και πιθανώς να διευρύνουν τα πεδία φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, συμφωνώντας χαμηλότερους «επίσημους» μισθούς, με μοναδικά όρια τα κατώτατα της ΕΓΣΣΕ.
ιγ)        Καταλύεται η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης στη συρροή κλαδικών-επιχειρησιακών ΣΣΕ. Οι Επιχειρησιακές ΣΣΕ θα υπερισχύουν χωρίς προϋποθέσεις και σε κάθε περίπτωση των Κλαδικών για ευκολότερες μειώσεις μισθών-κατάργηση δικαιωμάτων, με μόνο όριο τα οριζόμενα από την ΕΓΣΣΕιδ)        Παγώνει η υφιστάμενη δυνατότητα επέκτασης των κλαδικών ΣΣΕ, (με Υπουργική Απόφαση) και στους μη συμβαλλόμενους εργοδότες ή/και στους μη συνδικαλισμένους εργαζόμενους.  Η ρύθμιση αυτή προοριζόταν να ισχύσει μέχρι και το 2014, οπότε θα τελείωνε κανονικά το Πρόγραμμα στήριξης, λόγω όμως της παράτασής του μπορεί να ισχύσει μέχρι και το 2016 . Πρόκειται για διατάξεις που επιχειρούν να διεμβολίσουν, να διασπάσουν και εν τέλει να εξαφανίσουν την κλαδική ΣΣΕ της ΟΤΟΕ και άλλες σημαντικές κλαδικές ΣΣΕ (λ.χ. υπηρεσιών, εμπορίου, επισιτισμού, ξενοδοχείων, ασφαλιστικών εταιρειών κλπ)νομιμοποιώντας τον αθέμιτο ανταγωνισμό και ένα χωρίς αρχές και όρια κοινωνικό dumping στους μισθούς και στα εργασιακά δικαιώματα

2. Το δεύτερο κύμα εργασιακών ανατροπών (Μνημόνιο ΙΙ)

(ν.4046/2012 και Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 6/28-2-2012).

Με το Μνημόνιο ΙΙ θεσπίστηκαν:
α)Μείωση των κατώτατων μισθών της ΕΓΣΣΕ κατά 22% για εργαζόμενους ηλικίας άνω των 25 ετών
β)Μείωση των κατώτατων μισθών ΕΓΣΣΕ κατά 32%, για εργαζόμενους ηλικίας κάτω των 25 ετών.
γ) Κατάργηση διατάξεων οργανισμών – κανονισμών εργασίας σε Τράπεζες και ΔΕΚΟ,εφόσον αυτές παρέχουν στον εργαζόμενο μεγαλύτερη προστασία από την  απόλυση, σε σχέση με την κοινή σύμβαση αορίστου χρόνου. Επιλεκτική κατάργηση (βάσει Εγκυκλίου...) και διατάξεων για προαγωγές, προσλήψεις, αξιολόγηση, αν αυτές «θυμίζουν» ρυθμίσεις του Δημοσίου (!!!).
δ) Η χρονική επέκταση της συλλογικής ισχύος κανονιστικών όρων ΣΣΕ ακόμα και αν αυτές λήξουν, χωρίς να έχουν ανανεωθεί, περιορίζεται από 6μηνο σε  3μηνο. Με τη λήξη του 3μήνου, θα ισχύουν ως νόμιμες αποδοχές, για τους νεοπροσλαμβανόμενους αλλά και για τους ήδη απασχολούμενους (μετενέργεια), μόνο ο βασικός μισθός και τα επιδόματα πολυετίας, σπουδών, παιδιών και ανθυγιεινής εργασίας. ‘Ολα τα άλλα,  εφόσον δεν υπάρξει νέα ΣΣΕ, θα ρυθμίζονται με ατομική διαπραγμάτευση εργαζόμενου-εργοδότη.
ε) Προσφυγή στη Διαιτησία μόνο μετά από τη σύμφωνη γνώμη και των δυο πλευρών, (πριν υπήρχε δυνατότητα και μονομερούς προσφυγής, εάν ο εργοδότης ή το συνδικάτο συμπεριφερόταν κακόπιστα και αρνείτο τη διαπραγμάτευση). Η Διαιτησία αποφασίζει πλέον μόνο για τον βασικό μισθό, λαμβάνοντας ρητά υπόψη την ανάγκη μείωσης του μοναδιαίου κόστους εργασίας, χωρίς δυνατότητα ενσωμάτωσης στη Διαιτητική Απόφαση ακροτελευτιας διάταξης που να διατηρεί όσα είχαν συμφωνηθεί στο παρελθόν για τα υπόλοιπα θέματα, μισθολογικά και θεσμικά ή και Κανονισμούς Εργασίας, που καλύπτει η ΣΣΕ.
στ) Αναστολή οποιασδήποτε ήδη προβλεπόμενης από ΣΣΕ αύξησης στους μισθούς και τα ημερομίσθια, μέχρι το ποσοστό ανεργίας να πέσει κάτω από 10%, συμπεριλαμβανομένης  της ωρίμανσης ή όποιας «αυτόματης» αύξησης συνδέεται με την πάροδο του χρόνου (αλλαγή κλιμακίου, επίδομα πολυετίας)
ζ) Καθορισμός μέγιστης διάρκειας ΣΣΕ στα 3 χρόνια. ‘Οσες συμβάσεις ισχύουν πάνω από 2 χρόνια, λήγουν αυτοδίκαια, ακόμα και εάν στο μεταξύ δεν καταγγελθούν, τον Φεβρουάριο του 2013.

3. Το τρίτο κύμα εργασιακών ανατροπών, (Μεσοπρόθεσμο/Μνημόνιο ΙΙΙ).
Με το  ν. 4093/2012, θεσπίστηκαν:
α)        Η παραπέρα μείωση του χρόνου προειδοποίησης για απόλυση στους 4 μήνες και των αποζημιώσεων απόλυσης, με στόχο να διευκολυνθούν ακόμα περισσότερο οι απολύσεις εργαζόμενων με μεγάλη προϋπηρεσία .Το ανώτατο όριο μηνών προειδοποίησης είχε ήδη μειωθεί  από τον ν. 3863/2010  στους 6 μήνες και αυτό για πάνω από 20 έτη υπηρεσίας. Με το νέο καθεστώς, το όριο αυτό μειώνεται περαιτέρω σε 4 μήνες, κλιμακούμενο ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας.
Ακόμα, επιβλήθηκε  νέο πλαφόν στην αποζημίωση απόλυσης, ίσο με 12 μισθούς για 16 χρόνια προϋπηρεσίας. Εννοείται πως αν η απόλυση γίνει με προειδοποίηση, τα ποσά της αποζημίωσης μειώνονται κατά 50%
Για κάθε μισθό πρόσθετης αποζημίωσης, που δικαιούνται πλέον μόνο οι ήδη απασχολούμενοι εφόσον έχουν υπερβεί 16 χρόνια υπηρεσίας,  μπαίνει ως πλαφόν το ποσό των 2.000 ευρω  ανεξάρτητα από τυχόν υψηλότερες μηνιαίες αποδοχές τους. Παράλληλα,  για τους εργαζόμενους αυτούς  παγώνει το δικαίωμα σε πρόσθετους μισθούς αποζημίωσης, για την από εδω και πέρα υπηρεσία τους.
β) Νέος τρόπος καθορισμού της κατώτατης αμοιβής στον ιδιωτικό τομέα,  αποκλειστικά από την Κυβέρνηση, από 1/4/2013. Ο νέος κατώτατος μισθός θα διαμορφωθεί με Νομοθετική Πράξη (όπως συνέβη στις 14/2/2012) και όχι με συμφωνία των κοινωνικών εταίρων. Στον συγκεκριμένο μισθό θα υπάρχει προσαύξηση μόνο για 3ετίες (επίδομα ωρίμανσης) όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί στις 14/2/2012, οπότε και είχαν παγώσει, με αποτέλεσμα από 14/2/2012 να μη μετράει η υπηρεσία στον εργοδότη και να παραμένει έκτοτε παγωμένη. ‘Ετσι, πέρα από τις μέχρι σήμερα παρεμβάσεις-μειώσεις στα κατώτατα της ΕΓΣΣΕ,  η τρόικα και η Κυβέρνηση θα μπορούν να επιβάλουν μονομερώς συνεχή εσωτερική υποτίμηση μισθών καθορίζοντας τις κατώτατες αμοιβές (μισθούς και ημερομίσθια), συνεπώς και τα ήδη πενιχρά επιδόματα ανεργίας κλπ. παροχές, επιταχύνοντας τη συρρίκνωση  των αμοιβών σε όλη τη χώρα.
γ) Δυνατότητα μονομερούς κατάργησης του Επιδόματος Γάμου από τις 12/11/2012, για όσες επιχειρήσεις δεν είναι μέλη εργοδοτικού φορέα που συμμετέχει στην υπογραφή της ΕΓΣΣΕ (λ.χ. ΣΕΤΕ). Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα κατάργησης του Επιδόματος Γάμου της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε από 1/4/2013, για όλες τις επιχειρήσεις. Η εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου θα επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη μείωση στον κατώτατο μισθό για τους έγγαμους, καθώς το επίδομα γάμου θα χορηγείται εφεξής μόνο εφόσον υπάρξει συμφωνία των εργοδοτικών οργανώσεων και της Γ.Σ.Ε.Ε. η οποία, σε κάθε περίπτωση, θα δεσμεύει μόνο τα μέλη τους.
δ) Κατάργηση της καθολικότητας ισχύος των ΕΓΣΣΕ, για τα μισθολογικά (πλην του νομοθετημένου  από την Κυβέρνηση ελάχιστου βασικού μισθού και των «παγωμένων» τριετιών)θέματα.  ‘Ετσι, ακόμα και αν κάποιες τριτοβάθμιες οργανώσεις εργοδοτών συμφωνήσουν με νέα ΕΓΣΣΕ να δοθεί λ.χ. το επίδομα γάμου, ή οποιαδήποτε άλλη μισθολογική παροχή, όσες εργοδοτικές οργανώσεις δεν θα εκπροσωπούνται στις διαπραγματεύσεις αυτές, ή οι εργοδότες που δεν είναι μέλη τους,  δεν θα είναι υποχρεωμένοι να το καταβάλλουν.
 Η κατάργηση του κύριου αντικειμένου της ΕΓΣΣΕ, ουσιαστικά όλων των μισθολογικών θεμάτων της, αλλά και της καθολικότητας ισχύος της στα θέματα αυτά, απειλεί στο μέλλον να συμπαρασύρει και όλα τα λοιπά «θεσμικά» δικαιώματα που προβλέπει η ΕΓΣΣΕ, ειδικά εάν δεν ανανεωθούν οι θεσμικές της διατάξεις, με τη σύναψη νέας ΕΓΣΣΕ (σε αντικατάσταση της ισχύουσας, που λήγει στα τέλη Μαρτίου) από τα συμβαλλόμενα μέρη.
ε) Μείωση του χρόνου ανάπαυσης, ουσιαστική κατάργηση του 5νθήμερου και ευέλικτες ρυθμίσεις του ωραρίου στα εμπορικά καταστήματα. Είναι ωστόσο γνωστές και δηλωμένες οι προθέσεις και οι πιέσεις της τρόϊκας για γενίκευση της απορρύθμισης των ωραρίων και της κατάλυσης του 5νθήμερου, σε όλους τους κλάδους της οικονομίας.