ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Στην εφημερίδα 'TA NEA' στις 18/06/2010 ειχα γράψει το παρακάτω σχόλιο με τίτλο 'Αποχαιρετισμοί': 'Αποχαιρέτα τη σύνταξη που χάνεις. Κι όχι μόνο. Αποχαιρέτα τους μισθούς αλλά και τη δουλειά σου με την απόλυση της μισής αποζημίωσης. Αποχαιρέτα τα σχέδια αλλά και το μέλλον των παιδιών σου. Κι όχι μόνο. Αποχαιρέτα τα χαρούμενα χρόνια. Εκ θεμελίων οι ανατροπές στα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα από τους «πολεμοχαρείς» τεχνοκράτες της τρόικας. Δραματικές μειώσεις μισθών και συντάξεων. "Γην και ύδωρ» στους εργοδότες για ασύδοτες και φθηνές απολύσεις". Κι όχι μόνον. Πάντως αυτό που δεν κατόρθωσαν (και δεν θα το καταφέρουν ποτέ) να μας αφαιρέσουν είναι η ελπίδα. Αλλά και η οργή που «σιγοβράζει» στην κοινωνία. Κι όχι μόνο...’’ (TA NEA-18/06/2010).

Δυστυχώς με το παραπάνω σχόλιο μου δικαιώθηκα.Οι μισθοι κατέρρευσαν.Η ανεργία κάνει θραύση.Ο ενας στους τρείς στον ιδιωτικο τομεα παιρνει 300 ευρω καθαρα.ΟΙ συνταξεις κινδυνεουν και μειωθηκαν εως 50%.Το ασφαλιστικό σύστημα βρισκεται σε οριακή κατάσταση.Τα  μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία (ΙΚΑ και ΟΑΕΕΕ) ‘’στέγνωσαν’’ από ρευστό και  δεν θα είναι σε θέση να καταβάλλουν, χωρίς πρόσθετη χρηματοδότηση, τις συντάξεις έως το τέλος του χρόνου .Παράλληλα τα αποθεματικά των ασφαλιστικών  ταμείων είναι οριακά και ανέρχονται σε μόλις 4,5 δισ. ευρώ (το ποσόν που αντιστοιχεί σε συντάξεις δύο μηνών)!!!

Ενδεικτικά της κρισιμης  οικονομικής κατάστασης στην οποία έχουν περιέλθει τα ασφαλιστικά ταμεία - μετά τη μείωση της κρατικής επιχορήγησης, την παρατεταμένη ύφεση και την «κρίση» πληρωμών - είναι τα στοιχεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού που αποκαλύπτουν ότι ο ΟΑΕΕ(Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθερων Επαγγελματιων) και το ΙΚΑ, έχοντας απορροφήσει στο επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου το 81,3% και το 64%, αντίστοιχα, της ετήσιας επιχορήγησης, δεν θα είναι σε θέση να καταβάλλουν, χωρίς πρόσθετη χρηματοδότηση, τις συντάξεις έως το τέλος του χρόνου.

Θα πρεπει να σημειωθεί ότι ο ΟΑΕΕ έχει υπολογίσει έλλειμμα 462,7 εκατ. ευρώ στον κλάδο των συντάξεων που, όμως, εκτιμάται ότι θα φτάσει στα 720 εκατ ευρώ, καθώς τα έσοδα από τις τρέχουσες εισφορές περιορίζονται γιατί μόνο ένας στους δύο πληρώνει, ενώ η ρύθμιση των οφειλών, οι οποίες έχουν εκτοξευτεί στα 9,1 δισ. ευρώ, δεν αποδίδει.Επίσης το ΙΚΑ έχει προϋπολογίσει έλλειμμα 807,9 εκατ. ευρώ λαμβάνοντας υπόψη τα μειωμένα (λόγω της ανεργίας και των μειώσεων των μισθών) έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές και τις δαπάνες για πληρωμές συντάξεων και άλλων παροχών.

Τονίζεται ότι τα ελλείμματα των Ταμείων,  θα πρέπει να «καλυφθούν» από το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών που επιχορηγεί ελλειμματικά ταμεία, καθώς και και από την αύξηση της κρατικής επιχορήγησης (μέσω του προϋπολογισμού της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων).

Στο μεταξυ ,  οπως τονιζει ο επιστημονικος διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ Σάββας Ρομπόλης,  τα αποθεματικά του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα κατά τα  πέντε τελευταία  χρόνια,μειωθηκαν κατά 21,5 δισ. ευρώ. Από τα 26 δισ. ευρώ που ηταν  τα αποθεματικά των Ταμείων, άγγιξαν τα 4,5 δισ. ευρώ πέρσι .

Σύμφωνα με τον κ. Ρομπόλη, για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας έχει φτάσει η «ώρα μηδέν» λόγω των πολιτικών που έχουν ασκηθεί επί σειρά ετών. Και αυτό θα χρησιμοποιηθεί ως «άλλοθι για ένα ολιστικό πλήγμα κατά του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων».

Κατά το ΙΝΕ ΓΣΕΕ για να πληρωθούν οι συντάξεις το 2016, το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης (ΣΚΑ) θα πρέπει, εκτός από τις εισφορές και την κρατική χρηματοδότηση, να βρει πρόσθετους πόρους ύψους 950 εκατ. ευρώ, οι οποίοι αυξάνονται σε 1,4 δισ. ευρώ για το 2017 και 2,5 δισ. ευρω για το 2018.

Τα πράγματα  επιδεινώνονται  περαιτέρω μετά το 2023, καθώς στην περίοδο που ξεκινά το συγκεκριμένο έτος και ολοκληρώνεται το 2028 αναμένεται να συνταξιοδοτηθούν περίπου 380.000 "baby boomers" (σ.σ. η γενιά των γεννηθέντων μεταξύ 1946 και αρχών της δεκαετίας του '60), που θα προστεθούν στα 3 εκατ. συνταξιούχων.
      "Για να πάρουν σύνταξη άλλα 380.000 άτομα, το ΣΚΑ(Σύστημα Κοινωνικης Ασφάλισης) θα χρειαστεί το 2023 πρόσθετους πόρους 3,8 δισ. και το 2028 περί τα 6,5 δισ. ευρώ", επισημάινει  ο κ.Ρομπόλης.

Ο ίδιος ισχυρίζεται δε ότι όλα τα μέτρα που ελήφθησαν τα τελευταία χρόνια για το ασφαλιστικό κατόρθωσαν να μεταθέσουν το έτος της κρίσης κατά μόλις 24 μήνες (από το 2014 στο 2016), αφού η αύξηση της ανασφάλιστης και αδήλωτης εργασίας και η αδυναμία πληρωμής των ασφαλιστικών εισφορών ασκούν μεγάλες πιέσεις στις αντοχές του συστήματος.

Θα πρέπει πάντως να τονιστεί ότι  ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, Γιάννης Βρούτσης  διαβεβαιωνει κατηγορηματικά ότι «η ομαλή καταβολή των συντάξεων είναι εγγυημένη και διασφαλισμένη για όλους ανεξαιρέτως τους συνταξιούχους» .Ο υπουργός Εργασίας σημειώνει ότι «η ταμειακή ισορροπία του ασφαλιστικού συστήματος έχει ενισχυθεί σημαντικά, με τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί από τον Ιούνιο του 2012 και με την για πρώτη φορά οργανωμένη και συστηματική προσπάθεια αντιμετώπισης της αδήλωτης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής».

ΟΙ 10 ΝΕΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ

Πάντως χωρίς ανατροπές στα ηλικιακά ορια συνταξιοδοτησης ανοιξε ηδη  το νέο  από το υπουργειο Εργασιας.Οι αλλαγες επικεντρωνονται σε 10 σημεία και εχουν προκαλέσει κυμα φυγής στη σύνταξη απο χιλιαδες ασφαλισμενους.Η σημαντικότερη παρέμβαση αφορα το νεο τροπο υπολογισμου των συντάξεων απο το 2015 ενω παρεμβολες θα γινουν σε ειδικες κατηγοριες συνταξεων.

Ειδικότερα ο δεκάλογος του νεου ασφαλιστικου εχει ως εξης:

 1.Aύξηση του ορίου χορήγησης της κατώτατης σύνταξης από τη 15ετία (4.500 ημέρες ασφάλισης), που ισχύει σήμερα, στην 20ετία (6.000 ημέρες ασφάλισης).

2.Kατάργηση ή  περιορισμός των πάσης φύσεως μπόνους που χορηγούνται στην κατώτατη σύνταξη και τα οποία μπορεί να προκαλούν έως και 30% αύξηση στις τελικές αποδοχές που λαμβάνει ο συνταξιούχος.

Κύκλοι του υπουργειου Εργασιας κανουν λόγο για αποκατάσταση της ανταποδοτικότητας των εισφορών και των παροχών που χορηγούν τα Ταμεία, ιδιαίτερα για όσους συνταξιοδοτούνται με λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης λαμβάνοντας - ακόμη και σήμερα - έως και 30% μεγαλύτερη σύνταξη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συνταξιούχοι του ΙΚΑ, που εισέπρατταν ως μισθωτοί 900 ευρώ κατά μέσο όρο και κατέβαλλαν εισφορές επί αυτού του ποσού και λαμβάνουν σύνταξη με βάση τη 15ετία, εισπράττουν ποσό που ανέρχεται περίπου στα 486 ευρώ, ενώ με βάση τις εισφορές τους δεν θα έπρεπε να εισπράττουν σύνταξη πάνω από 343 ευρώ. Ιδια κατάσταση και στον ΟΑΕΕ, που ειδικά οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ παίρνουν το μπόνους των 220 ευρώ, το οποίο αυξάνει σημαντικά την κατώτατη σύνταξη. Υπολογίζεται ότι η σύνταξη με 15ετία στο ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών ανέρχεται περίπου στα 768 ευρώ, ενώ χωρίς το μπόνους θα ήταν στα 488 ευρώ. 

3.Νέος τρόπος υπολογισμού συντάξεων.Στα ταμεία κύριας ασφάλισης, τόσο στον ιδιωτικό τομέα, οσο και στο Δημόσιο, ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων αλλάζει από το 2015 και μετά και υιοθετείται μεικτό σύστημα το οποίο θα οδηγήσει σε μείωση των παροχών.Συγκεκριμένα ο νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη (3863/2010)αλλάζει ριζικά τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Η αλλαγή ξεκινά από το 2015, αλλά όσοι συνταξιοδοτηθούν από το έτος αυτό και εντεύθεν θα εφαρμόσουν το νέο σύστημα και για τα έτη από το 2011 και μετά. Το τελικό ποσό της σύνταξης θα διαμορφώνεται από τη βασική σύνταξη και από την αναλογική σύνταξη.
Αναλυτικά:

-Η εφαρμογή της βασικής σύνταξης ξεκινά από το 2015 και το ύψος της θα είναι στα 360 ευρώ, δηλαδή όσο είναι σήμερα η προνοιακή σύνταξη του ΟΓΑ.
-Θα χορηγείται κατά τον χρόνο συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου. Ωστόσο μετά το 2015 θα υπάρξει ένα μεταβατικό διάστημα για όσους συνταξιοδοτηθούν τα επόμενα έτη. Συγκεκριμένα, για τα έτη ασφάλισης από το 2011 και μετά θα δίδεται αναλογία της σύνταξης ίση με το πηλίκον των ετών που διήνυσε μετά την ημερομηνία αυτή, διά του συνόλου των ετών ασφάλισής του

4 Λειτουργική ενοποίηση των ασφαλιστικων  Ταμείων.Ηδη αναμένεται η σχετικη μελέτη του ΚΕΠΕ. .Σχεδιαζονται  ενοποιήσεις Ταμείων για κύρια σύνταξη σε 3 φορείς από το 2015 Το ΙΚΑ θα περιλαμβάνει όλους τους μισθωτούς ιδιωτικού / δημοσίου τομέα, ο ΟΑΕΕ όλους τους αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες και ο ΟΓΑ τους αγρότες. Ο στόχος είναι να δημιουργηθει ενα Ταμείο για σύνταξη ως τις αρχές του 2017.

5. Ενσωμάτωση επικουρικών Ταμείων στο ΙΚΑ από το 2015: Συγχώνευση κύριας και επικουρικής σύνταξης.

6.Ενιαίο σύστημα είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών. Ο «μηχανισμός» πλέον θα είναι κοινός και θα αφορά το σύνολο των ασφαλιστικών φορέων.

Τον κρίσιμο αυτό ρόλο αναλαμβάνει το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), που μέχρι τώρα έχει την ευθύνη για την είσπραξη των ανεξόφλητων οφειλών. Οι ρυθμίσεις θα έχουν μεταβατικό χαρακτήρα, καθώς από το 2017 θα υπάρχει ενιαίο σύστημα είσπραξης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως μέσα στο 2015 θα υπάρξει και νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, πιθανότατα κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Σημειώνεται πως από 1ης Ιουλίου υπήρξε μείωση κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών, ενώ είχε προηγηθεί μία περικοπή κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα πέρσι.

7.Εθνικό Κέντρο Απονομής Συντάξεων. Η δημιουργία του θα ξεκινήσει άμεσα και θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Η στελέχωση θα γίνει από υπαλλήλους όλων των ασφαλιστικών ταμείων και εκεί θα «κατευθύνεται» το σύνολο των αιτήσεων για σύνταξη.Ουσιαστικά οι υπάλληλοι θα έχουν άμεση πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία (ένσημα, ανεξαρτήτως ταμείου ασφάλισης) με στόχο να επιταχυνθεί η διαδικασία έκδοσης της συνταξιοδοτικής απόφασης. Οι αλλαγές αυτές θα συνδυαστούν με την καθιέρωση του λεγόμενου «ασφαλιστικού βιογραφικού», με στόχο την ηλεκτρονική καταγραφή όλων των ενσήμων.Στους νέους ψηφιακούς λογαριασμούς ασφάλισης θα ενσωματωθούν το επόμενο διάστημα 29 δισεκατομμύρια ημέρες ασφάλισης από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 έως σήμερα. Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να βρουν ανά πάσα στιγμή τον ακριβή αριθμό ενσήμων, ενώ στόχος είναι να ενημερώνονται ηλεκτρονικά μόλις φτάσει η ώρα της συνταξιοδότησης.

8. Ενιαίο δίκτυο εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων.Ενδεικτικό της έκτασης των αλλαγών είναι πως οι υπηρεσίες όλων των Ταμείων θα στεγάζονται σε ένα μόνο κτήριο σε επίπεδο δήμων ή νομών. Με τον τρόπο αυτό θα μπει τέλος στην ταλαιπωρία των ασφαλισμένων, που συχνά καλούνται να «επισκέπτονται» το ένα γραφείο μετά το άλλο, ακόμα και σε μακρινές αποστάσεις, για να βρουν λύση στο πρόβλημά τους.Παράλληλα αναμένεται να υπάρξει και οικονομικό όφελος, καθώς μέχρι τώρα κτήρια των Ταμείων παραμένουν αναξιοποίητα, ενώ την ίδια στιγμή δαπανώνται χρήματα για ενοικίαση άλλων γραφείων. Το εγχείρημα εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια αξιοποίησης της κινητής περιουσίας των Ταμείων, με στόχο να μειωθεί ακόμα και κατά το ένα τρίτο η δαπάνη για τα ακίνητα.

9-Mετα τις επικουρικες καθιερώνεται  ρήτρα μηδενικού ελλείμματος από 1/1/2015 και στις  εφάπαξ παροχές.

10--Στο τέλος Οκτωβρίου αναμένεται να είναι έτοιμες οι αναλογιστικές μελέτες για τα ασφαλιστικά ταμεία.

Πάντως αποκλείονται νέες ανατροπές στα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης .Οπως εχει δηλώσει ο υπουργός Εργασιας  κ. Γ.Βρούτσης  δεν τίθεται κανένα απολύτως θέμα αλλαγής ηλικιακών ορίων για όλους όσους συνταξιοδοτούνται με ειδικές διατάξεις. Παρότι, όπως έχουμε τονίσει πολλές φορές, οι κάθε είδους συνταξιοδοτήσεις εκτός των γενικών ορίων ηλικίας αποτελούσαν δομικές στρεβλώσεις - κατ’ουσίαν μια «πολυτέλεια» για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας – που συντηρούσαν ανισότητες υπονομευτικές για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού, δεν πρόκειται να προβούμε σε καμία αλλαγή ανατρέποντας οικογενειακούς προγραμματισμούς. Άλλωστε, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του νόμου 3863/2010 έχει ήδη προβλεφθεί η σταδιακή και σε βάθος χρόνου εξάλειψη αυτών των ειδικών ηλικιακών ορίων.