ΤΕΤΗ ΣΩΛΟΥ:ΜΕ ΠΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΛΕΥΚΑΔΙΟ ΧΕΡΝ

TOY ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ

Αυτή την περίοδο βρίσκεται στη Λευκάδα η  Τέτη Σώλου - γνωστή  σκιτσογράφος , συγγραφέας και μεταφράστρια των εργων του Λευκάδιου Χερν - καλεσμένη από το  Σύνδεσμο Φιλολόγων Λευκάδας και το Κέντρο Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού. Πρόκειται για μια σημαντική προσωπικότητα της τέχνης  και γνωστή δημιουργό.Πρόσφατα κυκλοφορησαν το ‘’Ιαπωνικό Μωσαϊκό’’, το ‘’Καϊντάν ‘’και το  ‘’Κοττό’’,  τρία βιβλία του Λευκάδιου Χερν στα ελληνικά σε μετάφραση της Τέτης Σώλου.Ειναι σημαντικό το γεγονός ότι εναν αιώνα και πλέον μετά την πρώτη τους έκδοση, τα τρία έργα του Λευκάδιου Χερν κυκλοφορούν ξανά στην ολοκληρωμένη μορφή τους. Το ‘’Κοττό’’ και το ‘’Ιαπωνικό Μωσαϊκό’’ κυκλοφορούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα και στην ελληνική γλώσσα.Μάλιστα κυκλοφορησαν περυσι  που ηταν  η επέτειος των 110 χρόνων από τον θάνατό του Χέρν  και των 150 χρόνων από την Ένωση των Νησιών του Ιονίου με την Ελλάδα και καλωσορισαν  τον Λευκάδιο που επέστρεψε στη μητρική γη. Καθένα απ' αυτά τα βιβλία είναι δεκαοχτώ μήνες δουλειάς που γινόταν χωρίς την ελπίδα ότι τα βιβλία θα εκδοθούν. Οι ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι που είχε προσεγγίσει η Τέτη Σώλου  στην αρχή, θεωρούσαν τον Χερν αντιεμπορικό. Αργότερα η οικονομική κρίση τους έκανε ακόμα πιο επιφυλακτικούς. Στην Αυστραλία, όμως, το «Ταμείο Παγκόσμιας Κυθηραϊκής Κληρονομιάς» και ο George C. Poulos είχαν όραμα να φτάσει ο μεγάλος συγγραφέας στους Έλληνες της Ελλάδας και της Διασποράς. 

 Ακολουθεί μια συζήτηση μαζι της:

ΕΡ: Τι σημαίνει για σας ο Λευκάδιος Χερν;

ΑΠ:Ένα ελεύθερο μυαλό, πνεύμα διεισδυτικό, αδάμαστο όραμα, ακαταπόνητη εργατικότητα και λυτρωτική δημιουργικότητα.Ο Λευκάδιος Χερν βρήκε από την παιδική του ηλικία μέσα στα βιβλία τους τη στοργή που στερήθηκε και τα βιβλία έγιναν γονείς, συγγενείς, φίλοι και καταφύγιο. Μεγαλώνοντας μέσα σε ένα στείρο, θρησκόληπτο και συντηρητικό περιβάλλον στο Δουβλίνο ανακάλυψε μέσα στα βιβλία (αυτά τα ταριχευμένα μυαλά, όπως τα είχε χαρακτηρίσει κάποιος) το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και την ελληνική παιδεία και τα κατέκτησε.Κανένα εμπόδιο δεν στάθηκε ούτε ανυπέρβλητο ούτε και δυνατότερο από το όραμά του. Αντιμετώπισε μεγάλα εμπόδια, ικανά να καταβάλλουν και να περιθωριοποιήσουν τον άνθρωπο. Η δυσμορφία που τον σημάδεψε στην εφηβία, η μοναξιά, η προδοσία, η απώλεια της πατρικής περιουσίας και τα επακόλουθά της: η φτώχεια, η πείνα και η εξαθλίωση που ήρθαν και στοιβάχτηκαν πάνω στα τραύματα της παιδικής του ηλικίας.

Ποια τεράστια ψυχική δύναμη είχε μέσα του αυτός ο άνθρωπος! Από πού την αντλούσε, πώς την τροφοδοτούσε;Στα μέρη που έζησε, γνώρισε κι έγραψε γι’αυτά δεν είναι ένας απλός παρατηρητής. Εισχώρησε στην ψυχή των ανθρώπων των διάφορων πολιτισμών και αντιλήφθηκε τον τρόπο σκέψης τους. Δεν είχε προκαταλήψεις, δεν έκανε διακρίσεις και αγκάλιαζε με ιδιαίτερη ευαισθησία τη διαφορετικότητα.Η μεγάλη δύναμη της θέλησής του και η θηριώδης εργατικότητά του είναι εντυπωσιακές. Εργαζόταν ακατάπαυστα. Από τις Αναμνήσεις της συζύγου του μαθαίνουμε ότι μετά την εργασία του στο Πανεπιστήμιο, απ’ όπου εξοικονομούσε τα προς το ζην, κλεινόταν στο γραφείο του και έγραφε. Η συγγραφή ήταν για τον Λευκάδιο ψυχαγωγία και δεν τον κούραζε ποτέ. Και σκεφτείτε ότι λόγω του εφηβικού ατυχήματος είχε μείνει με ένα μάτι και αυτό μυωπικό! Για να γράψει κολλούσε τη μύτη του πάνω στο χαρτί. Άφησε πίσω του 4.000 τυπωμένες σελίδες, χωρίς να υπολογίσουμε σ’ αυτές την αλληλογραφία του και άλλα κείμενα.Αυτή η πληθωρική δημιουργικότητα δεν ήταν μόνον ψυχαγωγία. Ήταν συγχρόνως λυτρωτική και ψυχοθεραπευτική για κείνον. Σε πρόσφατα συνέδρια ακούστηκαν εισηγήσεις ψυχολόγων που μας πληροφορούν ότι τα τραύματα της παιδικής ηλικίας και τα χτυπήματα που δέχτηκε αργότερα στη ζωή του, διατάραξαν την προσωπικότητά του. Τι τον προφύλαξε; Η εργατικότητα και η δημιουργικότητά του που δεν επέτρεψαν ποτέ στα συμπτώματα να εκδηλωθούν.

Για τους Ιαπωνες μαθητές του υπήρξε μεγάλος δάσκαλος και όχι μόνο της αγγλικής γλώσσας. Τους προέτρεπε να προσδιορίσουν την ταυτότητά τους μέσα από τη γνώση της παράδοσής τους. Και αυτό είναι ένα ελληνικό στοιχείο που διέθετε ο Χερν, γιατί δεν ξέρω ποιος άλλος λαός πάνω σ’ αυτή τη γη μπορεί να πηγαίνει μπροστά κοιτώντας πίσω, όπως οι Έλληνες.Ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να αντλήσει πρότυπα, μαθήματα και λύσεις από τη ζωή και το έργο αυτού του οικουμενικού συγγραφέα, που «το ελεύθερο πνεύμα που γνώριζε ρίζες αλλά όχι σύνορα».

ΕΡ:Ποια είναι η απήχηση στο κοινό του συγγραφικού εργου του Λευκάδιου Χέρν???

ΑΠ:Εκατόν δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του τα έργα του Χερν δεν σταμάτησαν να τυπώνονται, να κυκλοφορούν και να διαβάζονται παγκοσμίως. Στην Ελλάδα παρ’ όλο που δεν είναι άγνωστος στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό περιμένει ακόμα να ανακαλύψουμε την ευρύτητα του έργου του. Για κάποιο λόγο οι Έλληνες εκδότες εστίασαν στις καταγραφές του της απόκοσμης ιαπωνικής παράδοσης και κυκλοφόρησαν διάφορες συλλογές ανθολογημένων ιστοριών. Κάποιες από αυτές σε προσεγμένες και ωραία μετραφρασμένες εκδόσεις. Ωστόσο ο Χερν δεν θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες της Ιαπωνίας και κορυφαίος ερμηνευτής της στη Δύση λόγω των αλλόκοτων ιστοριών που μετέγραψε. Είναι ένας ποιητής που αγωνιούσε για ομορφιά και ζωγράφιζε με τις λέξεις, όπως ο ζωγράφος με τα χρώματα· ένα ελεύθερο πνεύμα, ένας σύγχρονος Οδυσσέας κι ένας οικουμενικός συγγραφέας.Η ελληνική βιβλιογραφία μόλις φέτος περιέλαβε τις πρώτες ολοκληρωμένες εκδόσεις έργων του: Κοττό, Ιαπωνικό Μωσαϊκό και Καϊντάν. Με πλατιά αντίληψη, ευαισθησία, σεβασμό και όραμα την πρωτοβουλία της έκδοσης ανέλαβε το Ταμείο Παγκόσμιας Κυθηραϊκής Κληρονομιάς, ώστε να διαδοθεί το έργο του οικουμενικού Λευκάδιου Χερν σε ευρύτερο ελληνόφωνο αναγνωστικό κοινό, ώς τους Έλληνες της Διασποράς.

ΕΡ:H εμπειρία σας από τη μετάφραση των βιβλίων του Λευκάδιου Χέρν??

ΑΠ:Ο Λευκάδιος Χερν μπήκε στη ζωή μου το 2006, όταν άρχισα να μεταφράζω έργα του για προσωπική μου ευχαρίστηση. Από τότε, παράλληλα με τις άλλες δραστηριότητες, ασχολούμαι συστηματικά με τη μετάφραση των έργων του. Έχω μεταφράσει αποσπάσματα από έργα του διαφόρων περιόδων. Το ενδιαφέρον μου, όμως, επικεντρώνεται στα έργα που έγραψε κατά την παραμονή του στην Ιαπωνία. Μέχρι σήμερα έχω ολοκληρώσει τη μετάφραση τριών μεγάλων έργων του: Ιαπωνικό Μωσαϊκό, Κοττό και Καϊντάν, (που είχα την τύχη και την τιμή να εκδοθούν από το Ταμείο Παγκόσμιας Κυθηραϊκής Κληρονομιάς στην επέτειο των 110 χρόνων από τον θάνατο του Χερν) και τα πέντε τεύχη των Japanese Fairy Tales. Συνεχίζω μεταφράζοντας το Shadowings με σκοπό να μεταφράσω όλα τα έργα του της περιόδου της Ιαπωνίας.Καμιά φορά, αυτά που κάνουμε για προσωπική ευχαρίστηση είναι ένας τεράστιος όγκος δουλειάς που για να γίνει θέλει χρόνο και προσπάθεια. Για το καθένα από τα τρία μεγάλα έργα χρειάστηκαν 18 μήνες. Αν όσο έχω μελετήσει για τις υποσημειώσεις της Μεταφράστριας στα βιβλία του Χερν, είχα μελετήσει για το πτυχίο, κάτω από άριστα δεν θα έπεφτα.Μέσα από τον Χερν γνωρίζω την ιαπωνική ψυχή, μια ψυχή που θα μείνει για πάντα άγνωστη σ’ εμάς, τον πολιτισμό και την καλλιέργεια ανθρώπων που ήδη από την εποχή του Χερν είχαν γινει σκόνη, για να σχηματίσουν άλλους γαλαξίες που δεν έχουν φτιαχτεί ακόμα. Πανανθρώπινες αξίες, ήθος και σεβασμό που ανακαλύπτει και αναδεικνύει το ηθικό εύρος του Χερν διαλύοντας προκαταλήψεις, ενοχές, φόβους και στεγανά. Ψηλαφώ την προσέγγιση και την φιλοσοφία ενός αγνωστικιστή, όπως ο ίδιος αποκαλεί τον εαυτό του, για τον οποίο η ζωή είναι μία και χωράει το ίδιο μέσα σε μια δροσοσταλίδα ή σε ολόκληρο το σύμπαν, και ο θάνατος δεν είναι απώλεια. Ενός αγνωστικιστή που χαρακτηρίζεται από σέβας, σημάδι «της σίγουρης, τρανής ψυχής», όπως θα έλεγε ο Καζαντζάκης.

ΕΡ:Οι εντυπώσεις σας από τη Λευκάδα??

ΑΠ: Είναι ένας εξαίρετος τόπος , έχω γνωρίσει εξαίρετους ανθρώπους , έχω να πω μόνο καλά λόγια , έχω κάνει φίλους , έχω δημιουργήσει συνεργασίες όπως με την κυρία Κοψιδά και σε σχέση με τον Λευκάδιο Χερν είναι μια συγκίνηση που βρίσκομαι στο νησί που είδε το φως της μέρας ‘’

ΕΡ:Τακης Ευσταθίου???

ΑΠ: Είναι ο άνθρωπος που έφερε τον Λευκάδιο Χερν στην πατρίδα του.Είναι ένας άνθρωπος της τέχνης και του κόσμου, που έχει κατανοήσει βαθιά το πνεύμα του Λευκάδιου –ίσως γιατί διαθέτει την ίδια ευρεία αντίληψη και διαπνέεται από την ίδια αγάπη για το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και πολιτισμό– και που έχει εργαστεί και εργάζεται ακούραστα για τη διάδοσή του παγκοσμίως. Είναι ο εμπνευστής του The Open Mind of Lafcadio Hearn και βρίσκεται πίσω από δωρεές πολύτιμων βιβλίων και αντικειμένων της συλλογής του σε μουσεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Είναι μια τεράστια προσωπικότητα προικισμένη με αφιλοκέρδεια, όραμα, επιμονή, εργατικότητα, ευρύτητα πνεύματος, εκλεκτό γούστο και χιούμορ καθώς και άλλα χαρίματα που κάποιος άξιος βιογράφος θα κάνει γνωστά. Η γνωριμία μου μαζί του τον Δεκέμβριο του 2012 υπήρξε καθοριστική και από τις σημαντικότερες της ζωής μου. Το ενδιαφέρον του και η υποστήριξή του για την εργασία μου εκφράστηκαν έμπρακτα παραχωρώντας μου πρόσβαση στα πλούσια αρχεία του και αφιερώνοντάς μου άφθονο προσωπικό χρόνο για να μου πει τη γνώμη του, για να μου δώσει τη συμβουλή του, την καθοδήγησή του και πλήθος πληροφοριών, αλλά και για να μοιραστεί μαζί μου ένα έξυπνο αστείο ή έναν απολαυστικό καφέ. Γι’ αυτά και για άλλα πολλά τον ευχαριστώ θερμά.

Με το χάρισμα που διαθέτει να διακρίνει ταλέντα και να ενώνει αταίριαστους –φαινομενικά– ανθρώπους σε μια ομάδα με κοινό σκοπό ή καλύτερα σε μια οικογένεια, δημιούργησε έναν κύκλο ανθρώπων, την οικογένεια του Λευκάδιου Χερν, όπως την αποκαλεί, στην οποία εργαζόμαστε ο καθένας στον τομέα του και συνεργαζόμαστε με πνεύμα άμιλλας, αμοιβαίας εκτίμησης και αλληλοϋποστήριξης. 

-------------------------------------------------------------------

Η ΤΕΤΗ ΣΩΛΟΥ ΑΥΤΟΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ:

Είμαι η Τέτη Σώλου. Γεννήθηκα στην Αθήνα, σπούδασα πιάνο στο Ελληνικό Ωδείο και νομικά στην Κομοτηνή, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Δεν έγινα όμως μουσικός ούτε ακολούθησα την οικογενειακή παράδοση της δικηγορίας, γιατί αυτό που αγαπούσα περισσότερο είναι η δημιουργία βιβλίων και η εικονογράφηση. Πολύ γρήγορα ανακάλυψα πόσο σημαντική είναι η αρχιτεκτονική του βιβλίου και πρόσθεσα στη δραστηριότητά μου την καλλιτεχνική επιμέλεια.Από το 1988 έχω εικονογραφήσει πάνω από 150 βιβλία, λογοτεχνικά και μορφωτικά και ψυχαγωγικά, έχω κάνει καλλιτεχνική επιμέλεια σε βιβλία για παιδιά και ενήλικες, έχω συνεργαστεί με εφημερίδες και περιοδικά φτιάχνοντας κόμικς και σελίδες για παιδιά, έχω φτιάξει επιτραπέζια παιχνίδια, αυτοκόλλητα, αφίσες και cd-rom και έχω γράψει δικά μου βιβλία. (Τα βιβλία της σειράς Στυβοκεφαλιές, που έχω γράψει και εικονογραφήσει, έχουν ξεπεράσει τη 17η έκδοση).Συνεργάστηκα με εκλεκτούς συγγραφείς (μερικά ονόματα: Αγγελική Βαρελλά, Ευγένιος Τριβιζάς, Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη, Μάνος Κοντολέων), μεγάλους εκδοτικούς οίκους (Εκδόσεις Πατάκη, Ελληνικά Γράμματα, Ψυχογιός, μικρή Μίλητος), εφημερίδες (Έθνος, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία και στο 9ο Κύμα της Ελευθεροτυπίας) και περιοδικά.
Το 2002 ανέλαβα την καλλιτεχνική επιμέλεια και την ευθύνη του δημιουργικού τμήματος στις νεοσυσταθείσες εκδόσεις μικρή Μίλητος. Έχω υπογράψει την καλλιτεχνική επιμέλεια όλων των τίτλων της μικρής Μιλήτου της περιόδου 2002-2005 και την εικονογράφηση μερικών από αυτούς. Το 2003 ανέλαβα την ευθύνη του εκδοτικού τμήματος και τον σχεδιασμό έκδοσης.
Το 2006 δημιούργησα τις εκδόσεις Πορτοκάλι, από τις οποίες κυκλοφόρησαν δεκαεννέα πολύ προσεγμένα βιβλία για παιδιά.
Το 2007 κυκλοφόρησε η πρώτη μετάφρασή μου, το βιβλίο του William Hope Hodgson «Το Σπίτι στα Σύνορα του Κόσμου».

Το 2011 έγραψα το πρώτο μου βιβλίο για μεγάλους με τίτλο «Γλυκιά Ζωή», λεύκωμα που αποτυπώνει τη ζωή στο Σουφλί τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και που κυκλοφόρησε εκτός εμπορίου σε αριθμημένα αντίτυπα.

Το 2012 έγραψα το βιβλίο «Θεσσαλονίκη-Μνημεία, μνήματα και μνήμες», μια ιστορική μελέτη για την παλιά πολύχρωμη και πολύγλωσση Θεσσαλονίκη των πολλών κοινοτήτων.
Το 2013 ήταν η χρονιά που δημιουργήθηκε το Σκιτσογραφείο «Το τέλειο» και γεννήθηκε η Ιζόλα, το άλτερ έγκο που φτιάχνει καρτούν, κόμικς και φανζίν για ενήλικο κοινό, δημοσιεύει στην Ελευθεροτυπία και συμμετέχει σε εναλλακτικές εκδόσεις, σε εκθέσεις κόμικς και events.

Το 2014 είναι η χρονιά που εκδόθηκαν τρία από τα έργα του Λευκάδιου Χερν που έχω μεταφράσει: Ιαπωνικό Μωσαϊκό, Κοττό και Καϊντάν, από το Ταμείο Παγκόσμιας Κυθηραϊκής Κληρονομιάς.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επισκεφθείτε το μπλογκ μου:
Τέτη Σώλου, η τέχνη των απλών αισθημάτων

http://tetysolou.blogspot.gr/