ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ ΑΠΟ ΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΣΤΑ ‘ΝΕΑ’’(2/6/2014)

Ανησυχία για την τύχη του Ασφαλιστικού προκαλούν οι εκτιμήσεις των διοικήσεων των Ταμείων, σύμφωνα με τις οποίες η χρονιά φέτος θα κλείσει με μαύρη τρύπα 1,75 δισ. ευρώ στους προϋπολογισμούς τους. Παρ' ότι επίσημες πηγές της κυβέρνησης αμφισβητούν τις προβλέψεις αυτές, γεγονός είναι ότι και η τρόικα έχει ερωτηματικά για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων και σκοπεύει μάλιστα να θέσει το θέμα αυτό ψηλά στην ατζέντα στον επόμενο γύρο των διαπραγματεύσεων το φθινόπωρο.
Στην έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που θα δοθεί τις επόμενες ημέρες στη δημοσιότητα θα επισημαίνεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η ανάγκη για μια γενικότερη αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος, μεταξύ άλλων, μέσω ενοποιήσεων των Ταμείων, ενσωμάτωσης των επικουρικών ταμείων στους φορείς κύριας ασφάλισης αλλά και αλλαγής του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων.
 Πρόκειται για μέτρα που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο και έχουν ήδη δρομομολογηθεί αλλά δεν έχουν ακόμη τεθεί σε εφαρμογή στο σύνολό τους. Κρίσιμα θα είναι τα συμπεράσματα που θα προκύψουν από τη νέα αναλογιστική μελέτη που αναμένεται το φθινόπωρο για τα ασφαλιστικά ταμεία, από την οποία θα προκύψουν οι μελλοντικές ανάγκες του ασφαλιστικού συστήματος, οι οποίες και θα καθορίσουν τα μέτρα που θα ληφθούν για την κάλυψή τους.
Πάντως, στο υπουργείο Οικονομικών επισημαίνουν ότι από τη μέχρι τώρα εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού δεν προκύπτουν ανοίγματα στα Ταμεία πέραν των προϋπολογισθέντων, ενώ ανώτερες πηγές του υπουργείου Εργασίας αμφισβητούν ότι υπάρχει τέτοιος κίνδυνος όπως αυτός που περιγράφουν οι διοικήσεις των Ταμείων. Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το υπουργείο Εργασίας, το πρώτο πεντάμηνο του έτους έχει απορροφηθεί από τον κοινωνικό προϋπολογισμό το 41,3% του ετήσιου ποσού της επιχορήγησης που προβλέπεται για την κάλυψη του ελλείμματος έναντι 41,7% που ήταν ο στόχος.
Από την πλευρά τους, κύκλοι των ασφαλιστικών ταμείων χτυπούν καμπανάκι προειδοποιώντας ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί και πως απαιτείται να εισρεύσουν νέοι πόροι για να στηρίξουν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης προκειμένου να μην υπάρξει νέα μείωση συντάξεων.
 Οι ίδιοι κύκλοι επικαλούνται τη μείωση της κρατικής επιχορήγησης, ενώ επισημαίνουν ότι η ύφεση και η ανεργία επιτείνουν το πρόβλημα. Σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα  της περιόδου 2015-2018, οι κρατικές επιχορηγήσεις (τακτικές και έκτακτες) προς το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης μειώνονται και σταθεροποιούνται στα επίπεδα των 8,6 δισ. ευρώ τον χρόνο από 15 δισ. ευρώ που ήταν το 2012, 21 δισ. ευρώ το 2011, 18,9 δισ. ευρώ το 2009, 10,4 δισ. ευρώ το 2004 και 5,4 δισ. ευρώ το 2000. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, η μείωση αυτή σε συνδυασμό με την απώλεια εσόδων του ασφαλιστικού συστήματος από την ύφεση, την υψηλή ανεργία (27,5%), την εισφοροδιαφυγή, τη μείωση των εισφορών, την ανησυχητική απομείωση των περιουσιακών στοιχείων των ασφαλιστικών ταμείων, τις οφειλές των εργοδοτών κ.λπ. οδηγεί είτε στην αναζήτηση νέων πόρων είτε στην περαιτέρω μείωση των συντάξεων (κύριων, επικουρικών, εφάπαξ). Μάλιστα, πρόσφατη αναλογιστική μελέτη του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ (2013-2050) του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης (ΣΚΑ) στην Ελλάδα, εκτός ΝΑΤ, ΟΓΑ και Δημοσίου, έδειξε ότι το 2016 το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, χρειάζεται επιπλέον των εισφορών των ασφαλισμένων - εργοδοτών και των επιχορηγήσεων του κράτους 950 εκατ. ευρώ. Το 2017, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, χρειάζεται επιπλέον 1,88 δισ. ευρώ, το 2018 χρειάζονται επιπλέον 2,14 δισ. ευρώ, το 2019 επιπλέον 2,40 δισ. ευρώ και 2,67 δισ. ευρώ το 2020.
 Αναλυτικά η μαύρη τρύπα 1,75 δισ. ευρώ φέτος στους κλάδους των συντάξεων και των εφάπαξ που προβλέπουν τα τελικά κείμενα των προϋπολογισμών τους για το 2014 προέρχεται από τα ακόλουθα:
- Το ΙΚΑ προϋπολογιζει έλλειμμα 807,9 εκατ. ευρώ.
- Ο ΟΑΕΕ (Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών) έλλειμμα 462,7 εκατ. ευρώ στον κλάδο των συντάξεων.
- Ο ΟΓΑ προϋπολογίζει έλλειμμα 181,3 εκατ. ευρώ στην κύρια ασφάλιση.
- Το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων θα έχει έλλειμμα 66,2 εκατ. ευρώ.
- Το Ταμείο Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφελείας (ΤΑΥΤΕΚΩ) αναμένει ελλείμματα στους κλάδους των εφάπαξ των πρώην εργαζομένων στην ΕΡΤ (18 εκατ. ευρώ), του ΟΤΕ (11,8 εκατ. ευρώ), της Εμπορικής Τράπεζας (2,2 εκατ. ευρώ) καθώς και στον τομέα ασφάλισης των εργαζομένων της ΔΕΗ (9,4 εκατ. ευρώ).
- Το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων, που χορηγεί μηνιαίο μέρισμα στους συνταξιούχους του Δημοσίου, θα εμφανίσει ταμειακό άνοιγμα 91,3 εκατ. ευρώ.
- Το Ταμείο Συντάξεων Υγειονομικών (τομέας ΤΣΑΥ στο ΕΤΑΑ) προϋπολογίζει έλλειμμα 39,5 εκατ. ευρώ στον κλάδο της κύριας ασφάλισης (αναμενόμενα έσοδα 576,9 εκατ. ευρώ και πληρωμές 616,5 εκατ. ευρώ).

Κύκλοι των ασφαλιστικών ταμείων προειδοποιούν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί και απαιτείται να εισρεύσουν νέοι πόροι για να στηρίξουν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης προκειμένου να αποφευχθεί νέα μείωση των συντάξεων

Ενοποιήσεις ασφαλιστικών ταμείων, περικοπές πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, μειώσεις επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ, μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών καθώς και οργανωτικές και άλλες παρεμβάσεις έρχονται από τον Ιούλιο στο Ασφαλιστικό και θα κλιμακωθούν το 2015 σε εφαρμογή του επικαιροποιημένου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος. Οι νέες ανατροπές θα είναι οι εξής:
1. Ενοποιήσεις Ταμείων. Σήμερα υπάρχουν επτά (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και Δημόσιο) και στόχος είναι να ενοποιηθούν σε τρία: το ΙΚΑ για μισθωτούς, ο ΟΓΑ για αγρότες και ο ΟΑΕΕ για ελεύθερους επαγγελματίες. Οι νέοι φορείς θα έχουν την ευθύνη χορήγησης τόσο της κύριας σύνταξης όσο και της επικουρικής και του εφάπαξ και θα προκύψουν από την ενοποίηση πάνω από 60 κλάδων ασφάλισης. Οι αλλαγές θα κλειδώσουν μέσα στο έτος, ενώ μέχρι τον Νοέμβριο θα πρέπει να έχουν υποβληθεί οι απαιτούμενες αναλογιστικές μελέτες. Ξεχωριστό ρόλο θα διαδραματίσει το ΝΑΤ, που θα διατηρήσει την αυτονομία του και θα εξαιρεθεί από τις ενοποιήσεις. Θα ακολουθήσει απορρόφηση των φορέων επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας από τα τρία νέα Ταμεία. Για παράδειγμα, στο ΙΚΑ θα μετακομίσουν ο ΟΠΑΔ, το ΕΤΕΑ (ενιαίο επικουρικό), το ΤΑΥΤΕΚΩ (επικουρικό ευρύτερου δημόσιου τομέα), το ΤΑΠΙΤ (φορέας πρόνοιας ιδιωτικού τομέα). Το σχέδιο των νέων ενοποιήσεων των  ασφαλιστικών ταμείων αναμένεται να καταρτιστεί μέχρι τα τέλη Ιουνίου με τη συμβολή του ΚΕΠΕ.
2. Πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Από 1-1-2015 σχεδιάζεται η σταδιακή αύξηση του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης για τη λήψη τόσο της κατώτατης όσο και της βασικής - εγγυημένης από το κράτος - σύνταξης στις 6.000 ημέρες (20ετία) από τις 4.500 ημέρες (15ετία) μαζί με τον περιορισμό των πρόωρων (πριν από τα 62) συνταξιοδοτήσεων. 
3. Αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων από 1ης Ιανουαρίου 2015 σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Το τελικό ποσό θα προκύπτει από το άθροισμα της βασικής σύνταξης (θα είναι 360 ευρώ) και της αναλογικής σύνταξης (ανάλογα με τα έτη ασφάλισης). Στόχος είναι σταδιακά το ποσοστό αναπλήρωσης να διαμορφωθεί στο 65% για όλους τους ασφαλισμένους. Πρόκειται για εφαρμογή του Νόμου 3863/2010.
4. Μείωση εφάπαξ σε όσα ταμεία πρόνοιας έχουν ελλείμματα. Η αρχή γίνεται φέτος με το ταμείο πρόνοιας δημοσίων υπαλλήλων, όπου έρχονται μειώσεις 12% - 14% (διασώζονται όσοι έχουν υποβάλει αίτηση μέχρι τον Αύγουστο 2013).
5. Μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες από 1ης Ιουλίου 2014. Θα μειωθούν κατά 2,9 ποσοστιαίες μονάδες οι εργοδοτικές εισφορές και κατά μία ποσοστιαία μονάδα οι εργατικές εισφορές.
6. Από 1η Ιουλίου 2014 αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού και αναπροσαρμογής των συντάξεων στο ΕΤΕΑ (επικουρικό των μισθωτών). Θα λαμβάνεται υπόψη ο συντελεστής βιωσιμότητας των Ταμείων με βάση τον οποίο θα αναπροσαρμόζονται και οι παροχές. Δηλαδή στα ελλειμματικά Ταμεία θα περικόπτονται οι συντάξεις. Η μείωση στις επικουρικές συντάξεις εκτιμάται ότι θα κινηθεί στο 5%.
7. Κατάργηση των κοινωνικών πόρων στα Ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης και στους φορείς πρόνοιας.

ΗΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ 'ΤΑ ΝΕΑ'(2/6/2014).