Τετάρτη 31 Αυγούστου 2011

O ENAΣ ΣΤΟΥΣ 4 EINAI ΑΝΑΠΗΡΟΣ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ!!!

-Αρχίζει η διαδικασία περικοπών στις αναπηρικές συντάξεις-μαιμού.

Ενας στους τέσσερις ασφαλισµένους του ΟΓΑ παίρνει σήµερα αναπηρική σύνταξη στη Λευκάδα!
Το υπουργειο Εργασιας αρχίζει να εφαρμόζει απο την 1.9.2011 το νεο συστημα εξέτασης των αναπηρικών συντάξεων Με στόχο σε βάθος τετραετίας οι αναπηρικές συντάξεις να περιοριστούν κατά 55.000 - 60.000, ο υπουργός Εργασιας κ. Γ. Κουτρουμάνης εξέδωσε  εγκύκλιο για την νέα διαδικασία εξέτασης των αναπηρικών συντάξεων Έτσι σχεδιάζεται ο περιορισμός των αναπηρικών συντάξεων στο 10% των καταβαλλόμενων (έναντι 14% που είναι σήμερα κατά μέσο όρο, αν εξαιρεθούν ορισμένες περιοχές της χώρας στις οποίες το ποσοστό φτάνει το 25%)!!!
Τονiζεται οτι παρά τη µείωση τα τελευταία χρόνια των αναπηρικών συντάξεων, το ποσοστό τους επί του συνόλου των συντάξεων παραµένει υψηλό σε σχέση µε τον µέσο όρο της υπόλοιπης Ευρωπαϊκής Ενωσης (8%). Μάλιστα τα ποσοστά σε ορισµένες περιοχές αγγίζουν ακόµη και το 50!!!. Η έρευνα – επανεξέταση για τις µη οριστικές αναπηρικές συντάξεις θα επικεντρωθεί σε όσες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν δυσανάλογα υψηλά ποσοστά αναπήρων (έως 25% στα Χανιά, 24,7% στο Ρέθυµνο και στη Λευκάδα). Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες οι αναπηρικές συντάξεις αποτελούν το 7%-11% του συνόλου των συντάξεων.
Οι καταγγελιες προς το υπουργείο Εργασίας για αναπήρους – µαϊµούδες βρίσκονται στην ηµερήσια διάταξη. Στη Λακωνία συνταξιούχος πήρε σύνταξη το 1993 από τον ΟΓΑ µε 67% αναπηρία και το 1997 µε 100% αναπηρία οι συγχωριανοί του τον βλέπουν στο Γύθειο να πίνει τα ουζάκια του. Στο ίδιο χωριό ένας τυφλός που έπαιρνε 1.000 ευρώ τον µήνα εντοπίστηκε από τον ΟΓΑ να παίζει τάβλι στο καφενείο!

Ειδικότερα απο σήμερα ( 1/9/2011) ξεκινά την λειτουργια του- υπό την ευθύνη του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ- το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ). Το ΚΕΠΑ θα εξασφαλίσει ενιαία υγειονομική κρίση για τον καθορισμό του βαθμού αναπηρίας των ασφαλισμένων όλων των ασφαλιστικών ταμείων, συμπεριλαμβανομένου και του Δημοσίου, καθώς και των ανασφάλιστων. Στο ΚΕΠΑ θα υπάγεται ειδικό σώμα ιατρών υγειονομικών επιτροπών αναπηρίας. Οι γιατροί θα αξιολογούνται από επταμελή επιτροπή και, ανά εξάμηνο, θα επιλέγονται με κλήρωση όσοι θα συμμετέχουν στις υγειονομικές επιτροπές και θα αποφασίζουν το ποσοστό αναπηρίας για σύνταξη αναπηρίας και το ποσοστό αναπηρίας για όλες τις κοινωνικές και οικονομικές παροχές ή διευκολύνσεις για τις οποίες απαιτείται προηγούμενη γνωμάτευση. Για το αδιάβλητο των κρίσεων, η κλήρωση θα διεξάγεται την ίδια ημέρα της συνεδρίασης της υγειονομικής επιτροπής. Από τις επιτροπές θα περάσουν όσοι δεν έχουν μόνιμη ανικανότητα (με βάση το νόμο που καθορίζει τις ασθένειες) και όσοι εισπράττουν αναπηρικές που δεν έχουν θεωρηθεί ως οριστικές. Οι προσωρινές συντάξεις λόγω αναπηρίας θεωρούνται οριστικές μετά τη γνωμάτευση των υγειονομικών επιτροπών εφόσον: Ο συνταξιούχος έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του και χρόνο συνταξιοδότησης 7 συνεχών ετών κατά τη διάρκεια των οποίων έχει υποβληθεί σε τουλάχιστον τρεις εξετάσεις από υγειονομικές επιτροπές.

Οπως διευκρινίζεται, σε σχετική εγκύκλιο του υπουργού Εργασιας κ. Γ. Κουτρουμάνη, προβλέπεται ότι πλέον οι υγειονομικές Επιτροπές του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είναι αρμόδιες για τον καθορισμό ποσοστού αναπηρίας, το οποίο θα χρησιμοποιείται από τους αιτούντες πολίτες για χορήγηση σύνταξης αναπηρίας, για το χαρακτηρισμό τους ως ΑμεΑ καθώς και για όλες τις κοινωνικές και οικονομικές παροχές ή διευκολύνσεις, για τις οποίες απαιτείται γνωμάτευση αναπηρίας και τις οποίες δικαιούνται τα άτομα με αναπηρία. Με τις παρεχόμενες από τις Α/βάθμιες Υγειονομικές Επιτροπές κρίσεις αναπηρίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ πιστοποιείται η πάθηση και καθορίζεται το ποσοστό αναπηρίας καθώς και η χρονική διάρκειά της, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας (Κ.Ε.Β.Α.), όπως ισχύει κάθε φορά. Σε 45σημεία της χώρας θα λειτουργήσουν Υγειονομικές Επιτροπές του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, οι οποίες είναι τριμελείς και στελεχώνονται από ιατρούς του Ειδικού Σώματος Ιατρών Υγειονομικών Επιτροπών, που υπάγεται στο ΚΕ.Π. Α. Οπως τονίζεται στην ιδια εγκύκλιο σε περίπτωση που για ουσιαστικούς λόγους δεν έχει καταστεί δυνατή η διεκπεραίωση των εκκρεμών υποθέσεων μέχρι 31/8/2011, οι υπηρεσίες θα πρέπει να προβούν στις παρακάτω ενέργειες:

Α) Για αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας που εκκρεμούν στους ασφαλιστικούς φορείς, οι αρμόδιες υπηρεσίες τους υποχρεούνται να ειδοποιήσουν τους ασφαλισμένους, ώστε να προσκομίσουν τα νέα δικαιολογητικά που απαιτούνται, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και στη συνέχεια, εφόσον συμπληρωθεί ο φάκελος, να αποσταλεί στο πλησιέστερο σημείο παροχής υπηρεσιών ΚΕ.Π.Α.

Β) Για τις αιτήσεις πολιτών χωρίς παραπεμπτικό από ασφαλιστικό φορέα, που εκκρεμούν στις Υγειονομικές Επιτροπές, οι ενδιαφερόμενοι θα ειδοποιηθούν να παραλάβουν τις αιτήσεις τους, προκειμένου να συγκεντρώσουν πλέον και τα νέα δικαιολογητικά, τα οποία θα καταθέσουν οι ίδιοι στο πλησιέστερο σημείο παροχής υπηρεσιών ΚΕ.Π.Α.

Επίσης οπως επισημαινεται στην ιφια εγκύκλιο τα βασικά σημεία της διαδικασίας που θα ακολουθείται για την παραπομπή στις Υγειονομικές Επιτροπές του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εχουν ως εξης: Η αίτηση για συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας ή επανεξέτασης με το σχετικό φάκελο, που θα περιέχει όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά σύμφωνα με τις οδηγίες για παραπομπή στις Υγειονομικές Επιτροπές του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, κατατίθεται από τον ασφαλισμένο στον οικείο φορέα του. Στη συνέχεια, εφόσον ο φάκελος είναι πλήρης, αποστέλλεται από το φορέα στο πλησιέστερο της μόνιμης κατοικίας του ασφαλισμένου σημείο παροχής υπηρεσιών ΚΕ.Π.Α., προκειμένου να ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία για την εισαγωγή για εξέταση από την αρμόδια Α/βάθμια Υγειονομική Επιτροπή. Επισημαίνεται ότι από τις εν λόγω Υγειονομικές Επιτροπές καθορισμού ποσοστού αναπηρίας θα εξετάζονται όλοι οι πολίτες που αιτούνται τη χορήγηση των παραπάνω παροχών ακόμη και εκείνες οι περιπτώσεις για τις οποίες μέχρι σήμερα απαιτείτο μόνο ιατρική βεβαίωση από Δημόσιο Νοσοκομείο. Η κρίση της Α/βάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής αποστέλλεται στη Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, η οποία εκδίδει τη σχετική απόφαση και την αποστέλλει στον οικείο φορέα, με κοινοποίηση στον ασφαλισμένο ή τον ενδιαφερόμενο, στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει παραπομπή. Δικαίωμα ένστασης για επανεξέταση στη Β/βάθμια Υγειονομική Επιτροπή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ έχουν οι αρμόδιες υπηρεσίες των Φορέων, οι ασφαλισμένοι, εφόσον αυτό προβλέπεται από τους οικείους κανονισμούς τους, καθώς και οι ενδιαφερόμενοι που προσέρχονται στις Υγ. Επιτροπές χωρίς παραπεμπτικό. Για τις παρεχόμενες από τις Υγειονομικές Επιτροπές υπηρεσίες κρίσης αναπηρίας αποδίδεται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ το ποσό των 46,14 ευρώ κατά περίπτωση, για μεν τη χορήγηση σύνταξης αναπηρίας, από τον αντίστοιχο Ασφαλιστικό Φορέα, για δε την υπαγωγή στα προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης, από το Υπουργείο Υγείας και Κοιν. Αλληλεγγύης. Για τους πολίτες που προσφεύγουν στις Υγειονομικές Επιτροπές του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για πιστοποίηση αναπηρίας πλην των ανωτέρω περιπτώσεων, το ποσό καταβάλλεται από τους ίδιους με την προσκόμιση ταμειακού παραστατικού 46,14 ευρώ από τις συμβεβλημένες με το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τράπεζες.

Παρασκευή 26 Αυγούστου 2011

ΠΩΣ ΘΑ EΞΑΓΟΡΑΣΕΤΕ ΕΩΣ 7 ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΤΑΧΥΤΕΡΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ



Πλασματικό χρόνο ασφάλισης από τέσσερα έως επτά έτη μπορούν να αναγνωρίσουν όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από το 2011 έως το 2014 και εντεύθεν. Ο συνολικός αυτός χρόνος συνυπολογίζεται τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης. Σε εγκύκλιο που εξέδωσε ο υπουργός Εργασίας Γ. Κουτρουμάνης(Aυγουστος 2011) αναφέρονται αναλυτικά οι χρόνοι εξαγοράς και τα ποσά που πρέπει να καταβάλει ο ασφαλισμένος. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, από 1/1/2011 παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων αναγνώρισης και εξαγοράς χρόνων ασφάλισης για τους ασφαλισμένους και τις ασφαλισμένες που έχουν τουλάχιστον 3.600 ημέρες ή 12 χρόνια πραγματικής (ή και προαιρετικής) ασφάλισης και θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1/1/2011 και μετά με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από αυτή την ημερομηνία και μετά, με βάση τον νέο ασφαλιστικό νόμο. Ειδικά οι μητέρες ανηλίκων τέκνων, ασφαλισμένες από 1/1/1993 και μετά (νέες ασφαλισμένες), θα έχουν τη δυνατότητα αναγνωρίσεων από 1/1/2013, όπως όλοι οι άλλοι ασφαλισμένοι, καθώς καταργούνται τα ειδικά – χαμηλότερα – όρια συνταξιοδότησης των μητέρων. Οι αναγνωριζόμενοι χρόνοι, όπως και ο χρόνος που ο ασφαλισμένος έλαβε σύνταξη λόγω αναπηρίας, θα συνυπολογίζονται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος (εφόσον υπάρχουν 3.600 ημέρες ή 12 χρόνια ασφάλισης). Τα χρόνια που μπορούν να αναγνωριστούν είναι:
-Τα χρόνια σπουδών.
-Τα κενά διαστήματα ασφάλισης μετά την υπαγωγή, για πρώτη φορά, στην ασφάλιση.
-Ο χρόνος στρατιωτικής θητείας (30 ημέρες ασφάλισης για κάθε μήνα).
-Ο χρόνος απεργίας (χρειάζεται βεβαίωση του εργοδότη).
-Ο χρόνος μαθητείας (έως 2 χρόνια) στον οποίο περιλαμβάνονται η συμμετοχή σε προγράμματα Stage.
-Εως και 5 χρόνια για τη γέννηση παιδιών, 1 για το πρώτο, 2 για το δεύτερο και 2 για το τρίτο (αφορά μόνο συνταξιοδότηση λόγω γήρατος και όχι συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας ή λόγω θανάτου). Το δικαίωμα το έχουν πλέον συγχρόνως και οι δύο γονείς ασφαλισμένοι σε φορείς κύριας όσο και επικουρικής ασφάλισης, με τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις και ανεξαρτήτως του χρόνου γέννησης των παιδιών.
-Ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας (μέχρι 300 ημέρες) και λόγω τακτικής ανεργίας (μέχρι 300 ημέρες).
-Ο χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας.
-Ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών (μέχρι 2 χρόνια) εφόσον υπάρχει βεβαίωση του εργοδότη.
-Ο χρόνος προσωρινής κράτησης ή φυλάκισης για το αδίκημα της ανυπακοής ή της ανυποταξίας για θρησκευτικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις.
-Ο χρόνος που μεσολαβεί από την απόκτηση του πτυχίου μέχρι και την απόκτηση της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος για τους ασφαλισμένους στον Τομέα Σύνταξης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Εργων.
-Ο χρόνος αποδεδειγμένης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ πριν από την εγγραφή τους στα μητρώα του Ταμείου και μέχρι 5 χρόνια.

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΟΥ ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ(11/8/2011) ΕΧΕΙ ΩΣ ΕΞΗΣ:
ΘΕΜΑ: « Παροχή οδηγιών για την υλοποίηση των διατάξεων των άρθρων 39 και 40 του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ Α’ 170) “Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, Ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις” που αναφέρονται στην αναγνώριση και εξαγορά χρόνων ασφάλισης». Σχετ: Το με αριθμ. Φ80000/οικ. 22458/1664/2.09.2010 έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Σας γνωρίζουμε ότι με το άρθρο 40 του πρόσφατα ψηφισθέντος ν. 3996/2011 (ΦΕΚ Α’ 170), αντικαθίσταται από 1.1.2011 η παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, που αναφέρεται στους χρόνους που αναγνωρίζονται για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή/και προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ:
1. Η ισχύς του άρθρου 40 αρχίζει από 1.1.2011 και εφαρμόζεται για τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις:
α) θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1.01.2011 και εξής με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από αυτήν την ημερομηνία και μετά, με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010. Αντίθετα, για όσους θεμελιώνουν ή κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31.12.2010, καθώς και για όσους θεμελιώνουν από 1.1.2011 και εξής με βάση προϋποθέσεις που δεν τροποποιούνται από το αρ. 10 του ν. 3863/2010, εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του αρ. 40 του ν. 2084/1992, όπως αυτό ίσχυε μέχρι την αντικατάστασή του από το αρ. 10 § 18 του ν. 3863/2010 και, ως εκ τούτου δεν έχουν τη δυνατότητα να υπαχθούν στις ανωτέρω ρυθμίσεις. Επομένως από το πεδίο εφαρμογής αποκλείονται τα πρόσωπα που ήδη έχουν θεμελιώσει ή κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010 ή θεμελιώνουν από 1.1.2011 και εξής με διατάξεις που δεν τροποποιούνται από το άρθρο 10 του ν. 3863/2010 (π.χ. γονείς ή σύζυγοι αναπήρων- συνταξιοδοτούμενοι με το άρθρο 140 του ν. 3655/2008, άνδρες που συνταξιοδοτούνται με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης και ηλικία 65 ετών). Επίσης, δεδομένου ότι με το άρθρο 10 του ν. 3863/2010 δεν θίγονται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας και θανάτου, οι αναγνωριζόμενοι χρόνοι του άρθρου 40 αναγνωρίζονται μόνο στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος. (με εξαίρεση το χρόνο στρατιωτικής θητείας, ο οποίος αναγνωρίζεται και για θεμελίωση σύνταξης αναπηρίας /θανάτου υπό τις προϋποθέσεις του ν. 1358/83, όπως ισχύει). β) Ειδικά σε ό,τι αφορά τις μητέρες ανηλίκων τέκνων, ασφαλισμένες από 1/1/1993 και εξής (νέες ασφαλισμένες), η δυνατότητα αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης με τις εν λόγω διατάξεις δίνεται από 1/1/2013 και εξής, οπότε (σύμφωνα με την παρ. 17 ε του άρθρου 10 του ν. 3863/10) τροποποιούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους. Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων, ασφαλισμένες μέχρι 31/12/1992, που θεμελιώνουν ή κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι 31/12/2010, δεν έχουν το δικαίωμα να προβούν στις προβλεπόμενες από τη ρύθμιση αυτή αναγνωρίσεις, εκτός, βέβαια, αν επιλέξουν να μην συνταξιοδοτηθούν με αυτές τις διατάξεις αλλά με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1.1.2011 και μετά, με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010.
γ) οι αναγνωριζόμενοι σύμφωνα με το κοινοποιούμενο άρθρο 40 χρόνοι, καθώς και ο χρόνος κατά τον οποίο ο ασφαλισμένος έλαβε σύνταξη λόγω αναπηρίας συνυπολογίζονται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, εφόσον ο ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 3.600 ημέρες ή 12 έτη πραγματικής ή / και προαιρετικής ασφάλισης.
2. Ο συνολικός χρόνος, ο οποίος μπορεί να αναγνωριστεί ή συνυπολογιστεί τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, είναι:
α) μέχρι 4 έτη, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν για το έτος 2011 με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010,
β) μέχρι 5 έτη, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν για το έτος 2012 με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010,
γ) μέχρι 6 έτη, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν για το έτος 2013 με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010,
δ) μέχρι 7 έτη, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1.1.2014 και εφεξής με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010.
Η αίτηση αναγνώρισης μπορεί να υποβληθεί οποιαδήποτε χρονική στιγμή, ανεξαρτήτως του χρόνου ασφάλισης που έχει πραγματοποιήσει ο ασφαλισμένος στο φορέα ή στους φορείς, όμως, προκειμένου να συνυπολογιστεί ο χρόνος αυτός από τον ασφαλισμένο θα πρέπει να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 3.600 ημέρες ή 12 έτη πραγματικής ή και προαιρετικής ασφάλισης. Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση που δεν θεμελιωθεί δικαίωμα συνταξιοδότησης, οι εισφορές που έχουν καταβληθεί για την αναγνώριση των χρόνων του άρθρου 40 δεν επιστρέφονται. Κατόπιν τούτου, θα πρέπει οι ασφαλιστικοί οργανισμοί να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την ορθή ενημέρωση των ασφαλισμένων.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, ηλικίας 58 ετών, συμπληρώνει 10.500 ημέρες ασφάλισης εντός του 2011 και υποβάλλει αίτηση αναγνώρισης πλασματικού χρόνου ασφάλισης 2.100 ημερών (7 έτη). Δεδομένου ότι με την αναγνώριση 300 ημερών ασφάλισης συμπληρώνει 10.800 ημέρες και συνεπώς θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που ισχύουν το 2011, ο εν λόγω ασφαλισμένος μπορεί να αναγνωρίσει συνολικά μέχρι 4 έτη, εκ των οποίων οι 300 ημέρες θα χρησιμοποιηθούν για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και οι υπόλοιπες για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος που έχει πραγματοποιήσει συνολικά 900 ημέρες ή 3 έτη ασφάλισης εντός του 2011 και υποβάλλει αίτηση αναγνώρισης πλασματικού χρόνου ασφάλισης 2.100 ημερών (7 έτη). Στην περίπτωση αυτή ο ασφαλιστικός φορέας προβαίνει στη ζητούμενη αναγνώριση, δεδομένου ότι θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που ισχύουν από 1/1/2014 και εφεξής.
3. Από τα έτη ασφάλισης που αναγνωρίζονται με την εν λόγω ρύθμιση, αφαιρείται κάθε άλλος χρόνος, πραγματικός ή πλασματικός, που τυχόν έχει αναγνωρισθεί ή αναγνωρίζεται με βάση άλλες διατάξεις ή αποφάσεις Διοικητικών Συμβουλίων ασφαλιστικών οργανισμών, εφόσον ο χρόνος αυτός δεν αφορούσε υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση και έχει αναγνωριστεί μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου. Σκοπός της εν λόγω ρύθμισης είναι η θέσπιση ενιαίων κανόνων ως προς τους αναγνωριζόμενους χρόνους, το σύνολο του χρόνου που μπορεί να αναγνωριστεί, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο γίνονται οι αναγνωρίσεις, για το σύνολο των ασφαλιστικών οργανισμών. Συνεπώς, για λόγους ίσης μεταχείρισης μεταξύ των ασφαλισμένων, κρίθηκε αναγκαία η αφαίρεση τυχόν χρόνων που έχουν ήδη αναγνωριστεί, ώστε αθροιστικά χρόνοι που έχουν ήδη αναγνωριστεί και χρόνοι που πρόκειται να αναγνωριστούν να μην υπερβαίνουν το κατ’ έτος -θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος- οριζόμενο ανώτατο όριο.
4. Χρόνοι ασφάλισης, πραγματικοί ή πλασματικοί, που έχουν αναγνωριστεί σε άλλο φορέα κύριας ασφάλισης, αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, στο Δημόσιο, στο Ν.Α.Τ. καθώς και στην αλλοδαπή, θα αφαιρούνται από το κατ’ έτος ανώτατο όριο αναγνωριζόμενου χρόνου. Ο χρόνος ασφάλισης που έχει αναγνωριστεί από πολιτικό πρόσφυγα δεν θα αφαιρείται από το κατ’ έτος ανώτατο όριο αναγνωριζόμενου χρόνου, δεδομένου ότι αφορά σε χρόνο υποχρεωτικής ασφάλισης στην αλλοδαπή. Όσον αφορά στην αναγνώριση του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας και την αξιοποίηση του χρόνου αυτού για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του ν. 1358/1983, ενώ μοναδική μεταβολή με την παρούσα ρύθμιση επέρχεται μόνο στο ύψος του καταβαλλόμενου για την αναγνώριση ποσού.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος του Τ.Σ.Α.Υ. είχε αναγνωρίσει στον Τομέα δύο έτη ως χρόνο άσκησης του υγειονομικού επαγγέλματος στην αλλοδαπή, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 5 του Κωδ. Νόμου 5945/1934, όπως ισχύει. Ο εν λόγω ασφαλισμένος υποβάλλει αίτηση το 2011 προκειμένου να αναγνωρίσει 4 έτη λόγω σπουδών, όμως στην περίπτωσή του μπορεί να αναγνωρίσει δύο έτη λόγω σπουδών, καθώς από το κατ’ έτος ανώτατο όριο αφαιρούνται χρόνοι που έχουν ήδη αναγνωριστεί.
Παράδειγμα: Δικηγόρος, ασφαλισμένος του Τομέα Ασφάλισης Νομικών, έχει αναγνωρίσει 18 μήνες ως χρόνο άσκησης δικηγορίας, και υποβάλλει το έτος 2011 αίτηση για την αναγνώριση 4 ετών λόγω σπουδών. Με βάση τα ανωτέρω, ο ασφαλισμένος μπορεί να αναγνωρίσει 2 έτη και 6 μήνες λόγω σπουδών.
Επιπλέον, υπογραμμίζουμε ότι το δικαίωμα αναγνώρισης για καθέναν από τους παραπάνω χρόνους ασκείται μόνο σε ένα φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο (σε όσες περιπτώσεις αυτή η δυνατότητα προβλέπεται από τις διατάξεις του Δημοσίου) και σε ένα φορέα επικουρικής ασφάλισης, ενώ δεν είναι δυνατή η αναγνώριση μέρους του ίδιου χρόνου σε έναν φορέα και το υπόλοιπο του ίδιου χρόνου σε άλλο φορέα.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος που θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με 12.000 πραγματικές ημέρες ασφάλισης το 2025 στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (άρα έχει το δικαίωμα αναγνώρισης χρόνων ασφάλισης 7 ετών). Έστω ότι έχει τη δυνατότητα αναγνώρισης π.χ. στρατιωτικής θητείας και σπουδών και έχει ασφαλιστεί κατά τη διάρκεια της ζωής του στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και στον ΟΑΕΕ. Δικαιούται να αναγνωρίσει το χρόνο στρατιωτικής θητείας (ή όσο χρόνο από αυτόν επιθυμεί) στον ένα από τους δύο φορείς και το χρόνο σπουδών (ή όσο χρόνο από αυτόν επιθυμεί) στον άλλο φορέα κατ’ επιλογή του ή να αναγνωρίσει τόσο το χρόνο στρατιωτικής θητείας όσο και το χρόνο σπουδών σε έναν από τους δύο φορείς κατ’ επιλογή του. Δεν μπορεί, όμως, να αναγνωρίσει τμήμα του χρόνου σπουδών στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και ένα άλλο μέρος στον ΟΑΕΕ.
Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που το ίδιο πρόσωπο θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με διαφορετικές προϋποθέσεις, (π.χ. προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι 31/12/2010 και προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από αυτήν την ημερομηνία και μετά, με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010), δύναται να επιλέγει τις προϋποθέσεις με τις οποίες επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί, και εφόσον επιλέξει να συνταξιοδοτηθεί με προϋποθέσεις που μεταβλήθηκαν από το άρθρο 10 του ν. 3863/2010 θα έχει το δικαίωμα να αναγνωρίσει πλασματικούς χρόνους ασφάλισης.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένη του Τ.Σ.Α.Υ., ηλικίας 61 ετών, συμπληρώνει 32 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2011 και πληροί τις προϋποθέσεις να συνταξιοδοτηθεί άμεσα από τον Τομέα ή οποιαδήποτε στιγμή στο μέλλον, καθώς μέχρι 31/12/2010 είχε συμπληρώσει 21 ½ έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του ν. 2084/1992. Υποβάλλει αίτηση για συνταξιοδότηση το 2011 με αναγνώριση 4 ετών λόγω σπουδών. Στην περίπτωσή της είναι δυνατή η αναγνώριση των 4 ετών, καθώς οι ασφαλισμένες του Τ.Σ.Α.Υ. μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τον Τομέα και με τη συμπλήρωση 36 ετών ασφάλισης και ηλικία 58 ετών για το 2011.
5. Όσον αφορά στη λήψη δεύτερης σύνταξης γήρατος από τους φορείς αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, θα είναι δυνατή και στις περιπτώσεις αυτές η αναγνώριση χρόνου ασφάλισης, σύμφωνα με τα επιμέρους οριζόμενα στην παρούσα και τις διατάξεις περί διπλοσυντασυνταξιούχων. Επισημαίνουμε, δηλαδή, ότι σε περίπτωση λήψης δεύτερης σύνταξης με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1.1.2011 και μετά, με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010, θα είναι δυνατή η αναγνώριση χρόνου ασφάλισης. Αντίθετα, στις περιπτώσεις λήψης δεύτερης σύνταξης με προϋποθέσεις που δεν μεταβλήθηκαν με το άρθρο 10 του ν. 3863/2010, δεν θα είναι δυνατή η αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, με εξαίρεση την αναγνώριση του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας, η οποία, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1358/1983.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος του Τ.Σ.Α.Υ., με 33 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών, συνταξιοδοτείται από το Δημόσιο και υποβάλλει αίτηση αναγνώρισης 4 ετών σπουδών στο Τ.Σ.Α.Υ. Εντός εξαμήνου από την έναρξη συνταξιοδότησής του από το Δημόσιο υποβάλλει και στο Τ.Σ.Α.Υ. αίτηση συνταξιοδότησης. Ο εν λόγω ασφαλισμένος έχει αναγνωρίσει ένα χρόνο στρατιωτικής υπηρεσίας στο Δημόσιο. Στην περίπτωση αυτή είναι δυνατή η αναγνώριση από το Τ.Σ.Α.Υ. 3 ετών λόγω σπουδών, καθώς ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας που έχει αναγνωριστεί στο Δημόσιο αφαιρείται από το κατ’ έτος ανώτατο όριο αναγνωρίσεων. Συνεπώς, ο εν λόγω ασφαλισμένος με την αναγνώριση των 3 ετών συμπληρώνει εντός εξαμήνου τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που ισχύουν το 2011 για το Τ.Σ.Α.Υ. (36 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών), και συνταξιοδοτείται.
Παράδειγμα: Γυναίκα συνταξιούχος από το Δημόσιο, η οποία έχει συμπληρώσει στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 4.400 ημέρες ασφάλισης και συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας της το έτος 2012. Δικαιούται δεύτερης σύνταξης γήρατος (μειωμένης) με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και τη συμπλήρωση 4.800 ημερών ασφάλισης. Η συγκεκριμένη ασφαλισμένη δικαιούται να αναγνωρίσει χρόνους του άρ. 40, δεδομένου ότι θεμελιώνει δικαίωμα δεύτερης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, με διατάξεις που θίγονται από το άρ. 10 του ν. 3863/2010. Επισημαίνουμε ότι η αναγνώριση χρόνου ασφάλισης είναι δυνατή και στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 18 του ν. 3232/2004 (έμμισθοι ασφαλισμένοι του ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ), ακόμη και για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί από τον πρώτο φορέα πριν την 1/1/2011, θεμελιώνουν όμως συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που ισχύουν από 1/1/2011 και εξής.
6. Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 40, όσοι συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος με προϋποθέσεις που ισχύουν μέχρι 31.12.2010, ακόμα και με προσμέτρηση χρόνων που προβλέπονται στο άρθρο 40 του ν. 2084/92, όπως αυτό ίσχυε πριν την αντικατάστασή του από την παρ. 18 του άρθρου του ν. 3863/2010 (δηλαδή π.χ. με τους χρόνους στρατιωτικής υπηρεσίας, γονικής άδειας ανατροφής παιδιών, επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας και μέχρι 200 ημέρες για την κάθε επιδότηση κατά την τελευταία 10ετία πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης και ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι 2 έτη), καθώς και με την προσμέτρηση του πλασματικού χρόνου της παρ. 1 του άρθρου 141 του ν. 3655/2008 (πλασματικός χρόνος παιδιών), εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης των ανωτέρω χρόνων υποβληθεί μέχρι και 31.12.2013 ακολουθούν τις κατά περίπτωση απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που ίσχυαν μέχρι 31.12.2010.
Παραδείγματα:
α. Μητέρα ανήλικου παιδιού 52 ετών έχει πραγματοποιήσει στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μέχρι 31.12.2010 5.000 ημέρες ασφάλισης, έχει ανήλικο παιδί και έχει 2 χρόνια εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών (χρόνος που προβλέπεται από το άρθρο 40 του ν. 2084/92).
Αν το 2013 υποβάλει αίτηση αναγνώρισης του χρόνου εκπαιδευτικής άδειας, θα κριθεί με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που απαιτούνται το 2010 (5.500 ημέρες ασφάλισης και 55 ετών για πλήρη σύνταξη ή 50 ετών για μειωμένη). Ως εκ τούτου, η ασφαλισμένη αυτή δεν επηρεάζεται από την αύξηση του ορίου ηλικίας από 1.1.2011 (άρθρο 10 παρ. 17 του ν. 3863/2010).
β. Άνδρας που μέχρι 31.12.2010 έχει συμπληρώσει 33 έτη ασφάλισης στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. και ηλικία 58 ετών, υποβάλλει εντός του 2012 αίτηση αναγνώρισης 2 ετών στρατιωτικής υπηρεσίας και 3 έτη λόγω σπουδών. Δεδομένου ότι με την αναγνώριση του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι 31.12.2010 (35 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών). Στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να προχωρήσει στην αναγνώριση του χρόνου λόγω σπουδών. Σε περίπτωση όμως που ο εν λόγω ασφαλισμένος δεν προχωρήσει στην αναγνώριση χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας, αλλά υποβάλλει αίτηση για αναγνώριση 5 ετών λόγω σπουδών το 2012, η αιτούμενη αναγνώριση είναι δυνατή και ο ασφαλισμένος θα συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση 36 ετών ασφάλισης και ηλικία 60, καθώς με την αναγνώριση ενός έτους λόγω σπουδών συμπληρώνει εντός του 2011 την 35ετία, και συνεπώς κατοχυρώνει να συνταξιοδοτηθεί με τις ανωτέρω προϋποθέσεις, ενώ ο λοιπός χρόνος αναγνώρισης των 3 ετών θα χρησιμοποιηθεί για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.
γ. Άνδρας που μέχρι 31.12.2010 έχει συμπληρώσει 33 έτη ασφάλισης στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. και ηλικία 58 ετών, υποβάλλει εντός του 2014 αίτηση αναγνώρισης 2 ετών στρατιωτικής υπηρεσίας και 3 έτη λόγω σπουδών. Στην περίπτωση αυτή δεν είναι δυνατή η συνταξιοδότηση με προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι 31.12.2010 (35 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών) καθώς η αίτηση υποβάλλεται μετά την 31.12.2013. Στην περίπτωση αυτή θα συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις που ισχύουν το 2011 (36 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών), ενώ δεν μπορεί αθροιστικά να αναγνωρίσει περισσότερα από 4 έτη.
ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΚΑΝΟΝΑ
A. Γυναίκες -ασφαλισμένες του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που υπάγονται στις διατάξεις των παρ. 11 και 13 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010 συνταξιοδοτούμενες με 4.500 ημέρες ασφάλισης, ανεξαρτήτως εάν ο χρόνος των 4.500 ημερών συμπληρώνεται μέχρι ή μετά την 31.12.2010 ακολουθούν σε κάθε περίπτωση λήψης μειωμένης ή πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος τα όρια ηλικίας που προβλέπονται στις παρ. 11 και 13 του ν. 3863/2010. Σε περίπτωση, όμως, που ασφαλισμένες των ανωτέρω παρ. 11 και 13 έχουν θεμελιώσει μέχρι 31.12.2010 δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος (δηλαδή έχουν συμπληρώσει τόσο τον απαιτούμενο ελάχιστο αριθμό ημερών ασφάλισης = 4.500 Η.Α. εκ των οποίων ανά 100 κατ’ έτος την τελευταία πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης 5ετία) όσο και το απαιτούμενο όριο ηλικίας ( 55ο ), για τη λήψη μειωμένης ή πλήρους σύνταξης γήρατος απαιτούνται τα ισχύοντα μέχρι 31.12.2010 όρια ηλικίας (δηλαδή 55ο για μειωμένη και 60ό για πλήρη).
Παραδείγματα:
α. Γυναίκα –ασφαλισμένη του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που μέχρι 31.12.2010 έχει 4.600 ημέρες ασφάλισης και είναι 53 ετών. Η ασφαλισμένη αυτή συμπληρώνει το απαιτούμενο όριο ηλικίας για μειωμένη σύνταξη (55ο) το έτος 2012. Επομένως, θα δικαιούται μειωμένη σύνταξη στο 57ο έτος της ηλικίας της (το 2014), εφόσον βέβαια έχει πραγματοποιήσει και 100 ημέρες ασφάλισης ανά έτος την προηγούμενη 5ετία του έτους υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.
β. Γυναίκα - ασφαλισμένη του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που μέχρι 31.12.2010 έχει 4.560 ημέρες ασφάλισης (100 ανά έτος την τελευταία 5ετία) και είναι 56 ετών. Έχει ήδη θεμελιώσει δικαίωμα μειωμένης σύνταξης και μπορεί άμεσα να δικαιωθεί μειωμένης σύνταξης ή να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στο 60ό έτος της ηλικίας της.
B. Για τους ασφαλισμένους στα πρώην Ειδικά Ταμεία (ΤΑΠ-ΟΤΕ, ΤΣΠ-ΑΤΕ κλπ), στους τομείς σύνταξης και ασφάλισης του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και εκείνους της παρ. 15Β του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, οι ισχύουσες μέχρι 31.12.2010 προϋποθέσεις πλήρους συνταξιοδότησης εφαρμόζονται, εφόσον μέχρι 31.12.2010 οι ασφαλισμένοι αυτοί είχαν συμπληρώσει τόσο τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης όσο και το απαιτούμενο όριο ηλικίας, σε όσες περιπτώσεις αυτά απαιτούντο αθροιστικά.
Σε περίπτωση, όμως, που ασφαλισμένοι των ανωτέρω φορέων έχουν μέχρι 31.12.2010 θεμελιώσει δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος για τη λήψη μειωμένης ή πλήρους σύνταξης γήρατος απαιτούνται τα ισχύοντα μέχρι 31.12.2010 όρια ηλικίας (δηλαδή 55ο για μειωμένη και 60ό για πλήρη).
Παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένη στο ΤΣΠ-ΕΤΕ από την 1.3.1983 με 27 έτη ασφάλισης και ηλικίας 59 ετών το 2010 – έχει ήδη θεμελιώσει δικαίωμα μειωμένης σύνταξης μέχρι 31.12.2010 και, επομένως, θα θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους σύνταξης με τη συμπλήρωση του σύμφωνα με το ισχύον μέχρι 31-12-2010 ορίου ηλικίας για πλήρη σύνταξη, δηλαδή του 60ου (άρα το 2011).
2. Ασφαλισμένη του πρώην ΤΣΕΥΠ ή ΤΣΕΥΠΘ με την ιδιότητα της υπαλλήλου πρακτορείου, που το 2010 συμπλήρωσε τον συντάξιμο χρόνο των 25 ετών και το όριο ηλικίας των 55 για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, κατοχυρώνει το δικαίωμα συνταξιοδότησης με πλήρη σύνταξη στην ηλικία των 57 ετών, σύμφωνα με το ισχύον μέχρι 31-12-2010 όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη.
ΧΡΟΝΟΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ
Α) Αναγνώριση ετών σπουδών.
Α1. Χρόνος σπουδών σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές της ημεδαπής ή της αλλοδαπής.
i) Τα πρόσωπα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ως άνω διάταξης, είναι όσα αποφοίτησαν από ανώτερες ή ανώτατες σχολές της ημεδαπής ή της αλλοδαπής. Ως χρόνος φοίτησης, θεωρείται το χρονικό διάστημα από την εγγραφή έως την ημερομηνία αποφοίτησης που αναγράφεται στο πτυχίο, ο χρόνος όμως αναγνώρισης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα επίσημα ακέραια χρόνια σπουδών της οικείας σχολής. Στην περίπτωση, που κάποιος κατέχει περισσότερα του ενός πτυχία ανώτερης ή ανώτατης σχολής (λ.χ. ΤΕΙ και ΑΕΙ), δικαιούται να αναγνωρίσει το χρόνο σπουδών του σε μία μόνο σχολή την οποία ο ίδιος επιλέγει, χωρίς να του δίνεται η δυνατότητα να αναγνωρίσει μέρος του χρόνου σπουδών του από την κάθε σχολή από την οποία αποφοίτησε.
ii)Το ανώτατο όριο αναγνωριζόμενου χρόνου σπουδών είναι ίσο με τα κατά το χρόνο αποφοίτησης επίσημα ακέραια χρόνια σπουδών, τα οποία προβλέπονται από τον οργανισμό που διέπει τη λειτουργία της κάθε σχολής.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος, ο οποίος αποφοίτησε από την παιδαγωγική ακαδημία, όταν ο χρόνος σπουδών σε αυτήν για την απόκτηση πτυχίου ήταν διετής, δικαιούται να αναγνωρίσει μόνο τα δυο χρόνια, ανεξάρτητα εάν αργότερα προέβη σε εξομοίωση πτυχίου, λόγω του ότι οι παιδαγωγικές ακαδημίες εντάχθηκαν ως τμήματα στα ΑΕΙ και ο χρόνος φοίτησης μετατράπηκε σε 4ετής.
iii) Αν κατά το χρόνο φοίτησης, έχει χωρήσει ασφάλιση σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ή το Δημόσιο, δεν είναι δυνατή η αναγνώριση του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
Παράδειγμα 1: ασφαλισμένος που είχε εγγραφεί στην Νομική Σχολή Αθηνών ( όπου ο προβλεπόμενος χρόνος φοίτησης είναι 4 έτη, δηλαδή 1.200 ημέρες κατ’ ανώτατο όριο ), τον Οκτώβριο του 1985 και η αναγραφόμενη ημερομηνία επί του πτυχίου είναι η 25η Σεπτεμβρίου 1995. Ο ίδιος κατά τη διάρκεια των σπουδών του εργάσθηκε περιστασιακά και ασφαλίσθηκε στο ΙΚΑ για 1.900 μέρες. Ο χρόνος σπουδών που δύναται να αναγνωρίσει, προκύπτει από την αφαίρεση των ημερών πραγματικής ασφάλισης (1.900 ημέρες) από το συνολικό χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ εγγραφής στη Νομική και της αναγραφόμενης στο πτυχίο ημερομηνίας (αναγόμενο σε ημέρες ασφάλισης ή σε μήνες, ανάλογα με το φορέα ασφάλισης, στον οποίο αιτείται η αναγνώριση).
Έτσι, στο παράδειγμά μας, έχουμε:
3000 – 1.900 = 1.100
Επομένως ο ανωτέρω ασφαλισμένος, δεν μπορεί να αναγνωρίσει το σύνολο του χρόνου σπουδών του, αλλά μέχρι 1.100 ημέρες ασφάλισης.
Παράδειγμα 2: Ασφαλισμένος, εγγράφηκε στη Νομική Σχολή τον Οκτώβριο του 1995 και η αναγραφόμενη ημερομηνία επί του πτυχίου είναι η 30ή Μαρτίου του 2000. Ο ίδιος κατά τη διάρκεια των σπουδών του εργάσθηκε περιστασιακά και ασφαλίσθηκε στο ΙΚΑ για 300 μέρες. Ο χρόνος σπουδών που δύναται να αναγνωρίσει, προκύπτει ως ανωτέρω, ήτοι από την αφαίρεση των ημερών πραγματικής ασφάλισης (300 ημέρες) από το σύνολο του χρόνου που μεσολαβεί από την εγγραφή του στη Νομική έως και την αναγραφόμενη στο πτυχίο ημερομηνία αποφοίτησης (αναγόμενο σε ημέρες ασφάλισης ή σε μήνες, ανάλογα με το φορέα ασφάλισης, στον οποίο αιτείται η αναγνώριση).
Έτσι, στο παράδειγμά μας, έχουμε:
1.350* (ή 4 έτη και 6 μήνες*) – 300 (12 μήνες) = 1.050
(* Θεωρούμε ότι το σπουδαστικό έτος λήγει το Σεπτέμβριο και προσθέτουμε τους λοιπούς μετά το Σεπτέμβριο μήνες/ημέρες ασφάλισης μέχρι την αναγραφόμενη στο πτυχίο ημερομηνία αποφοίτησης.)
Ο ανωτέρω ασφαλισμένος, δεν μπορεί να αναγνωρίσει το σύνολο του χρόνου σπουδών, αλλά μέχρι 1.050 ημέρες ασφάλισης.
Παράδειγμα 3: Ασφαλισμένος, εγγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή τον Οκτώβριο του 1985 και η αναγραφόμενη ημερομηνία στο πτυχίο του είναι η 25η Ιουλίου του 1989. Ο ίδιος κατά τη διάρκεια των σπουδών του εργάσθηκε περιστασιακά και ασφαλίσθηκε στο ΙΚΑ για 200 μέρες. Ο χρόνος σπουδών που δύναται να αναγνωρίσει, προκύπτει ως ανωτέρω, ήτοι από την αφαίρεση των ημερών πραγματικής ασφάλισης (200 ημέρες ) από το σύνολο του χρόνου μεταξύ εγγραφής στη Σχολή και της αναγραφόμενης στο πτυχίο ημερομηνίας αποφοίτησης (αναγόμενο σε ημέρες ασφάλισης ή σε μήνες, ανάλογα με το φορέα ασφάλισης, στον οποίο αιτείται η αναγνώριση).
Έτσι, στο παράδειγμά μας, έχουμε:
1.200 (ή 4 έτη) – 200 (8 μήνες) = 1.000 (40 μήνες)
Ο ανωτέρω ασφαλισμένος, μπορεί να αναγνωρίσει μέχρι 1.000 ημέρες ασφάλισης και όχι το σύνολο του χρόνου σπουδών του.
iv)Προκειμένου για την αναγνώριση του χρόνου σπουδών σε ΤΕΙ, διευκρινίζουμε ότι αναγνωρίζεται ως χρόνος σπουδών και η εξάμηνη πρακτική άσκηση των σπουδαστών, η οποία είναι προαπαιτούμενη για την περάτωση των σπουδών και την απόκτηση συνεπώς του αντίστοιχου πτυχίου.
v) Στις περιπτώσεις αιτήσεων αναγνώρισης χρόνου σπουδών σε ανώτερο ή ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της αλλοδαπής, ο αιτών θα πρέπει να προσκομίζει στους ασφαλιστικούς οργανισμούς τα εξής:
α) Πράξη / Βεβαίωση αναγνώρισης τίτλου σπουδών από την εκάστοτε αρμόδια –κατά το χρόνο εξέτασης του τίτλου σπουδών -Αρχή (όπως ΔΟΑΤΑΠ, ΔΙΚΑΤΣΑ, ΙΤΕ κλπ.) και
β) Βεβαίωση από το Εκπαιδευτικό Ίδρυμα ή άλλη αρμόδια αρχή της χώρας σπουδών, για την απαιτούμενη –κατά το χρόνο φοίτησης σε αυτό- διάρκεια του προγράμματος σπουδών, που οδήγησαν στη χορήγηση του τίτλου σπουδών με επίσημη μετάφραση.
Α2) Χρόνος σπουδών σε μέσες επαγγελματικές σχολές.
Προκειμένου να καταστεί σαφές ποιες είναι οι μέσες επαγγελματικές σχολές που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της σχετικής διάταξης, διευκρινίζουμε ότι στην έννοια των μέσων επαγγελματικών σχολών, περιλαμβάνονται όλοι οι τύποι σχολείων της Τεχνικής & Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, πλην των κατωτέρων επαγγελματικών σχολών και φυσικά των ανωτέρων, οι οποίες καλύπτονται από το α’ εδάφιο της διάταξης (όπως σχολή πλοιάρχων, σχολή μηχανικών του Εμπορικού Ναυτικού). Ειδικότερα:
i) Για το χρονικό διάστημα μέχρι τη θέση σε ισχύ του ν. 576/1977, ως μέσες τεχνικές και επαγγελματικές σχολές, θεωρούνται οι ακόλουθες:
· --Οι σχολές εργοδηγών, οι οποίες συμπεριλήφθησαν στη μέση βαθμίδα το 1959, έτος κατά το οποίο η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση οργανώθηκε σε κατώτερη, μέση και ανώτερη.
·--- Οι μέσες τεχνικές και επαγγελματικές ιδιωτικές σχολές. Για την αναγνώριση του χρόνου σπουδών σε αυτές, δεν αρκεί η απόκτηση του αποδεικτικού απολύσεως της οικείας σχολής, αλλά περαιτέρω και του πτυχίου, το οποίο ελάμβαναν οι σπουδαστές, κατόπιν επιτυχούς συμμετοχής τους σε εξετάσεις του Υπουργείου Παιδείας.
ii) Για το χρονικό διάστημα μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 576/1977, ως μέσες τεχνικές και επαγγελματικές σχολές, θεωρούνται οι ακόλουθες:
---· Οι διετείς απογευματινές Τεχνικές & Επαγγελματικές Σχολές (ΤΕΣ) Νέου Τύπου και τα τριετή Τεχνικά & Επαγγελματικά Λύκεια (ΤΕΛ), οι οποίες, μετά την έναρξη ισχύος του ν. 576/1977, συμπεριλήφθησαν στη μέση βαθμίδα της Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
·-- τα Ενιαία Πολυκλαδικά Λύκεια (ΕΠΛ), τα οποία ιδρύθηκαν με το ν. 1566/1985 και τα οποία χορηγούσαν απολυτήριο λυκείου (ή πτυχίο επιπέδου 3 με 4ο έτος ειδίκευσης). Στην προκειμένη περίπτωση, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι αναγνωρίζεται μόνο το 4ο έτος ειδίκευσης και υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι ο σπουδαστής έλαβε το πτυχίο.
·--- Οι Τεχνικές – Επαγγελματικές Σχολές του ν. 1566/1985, στις οποίες μετετράπησαν οι ΤΕΣ του ν. 576/1977 και τα Τεχνικά – Επαγγελματικά Λύκεια του ν. 1566/1985, στα οποία μετετράπησαν τα ΤΕΛ του ν. 576/1977.
· ---Τα Τεχνικά - Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (ΤΕΕ) α’ και β’ κύκλου σπουδών (ν. 2640/1998), τα πτυχία των οποίων είναι ισότιμα με αυτά των ΤΕΣ και ΤΕΛ αντίστοιχα (ΥΑ Ε/10537/8.05.2000 – ΦΕΚ Β’ 663/2000).
----· Οι Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑΣ) και τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ), (ν. 3475/2006).
iii) Σε περίπτωση αιτήσεων αναγνώρισης χρόνου σπουδών σε μέσες τεχνικές & επαγγελματικές σχολές της αλλοδαπής, ο αιτών θα πρέπει να προσκομίζει στους ασφαλιστικούς οργανισμούς πράξη ισοτιμίας του τίτλου σπουδών του από την εκάστοτε αρμόδια Αρχή (πρώην ΟΕΕΚ, νυν Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων (Ε.Ο.Π.Π.)- Λ. Εθνικής Αντιστάσεως 41, Ν. Ιωνία) iv) Στο σημείο αυτό και προκειμένου να τύχει ορθής εφαρμογής η διάταξη, πρέπει να διευκρινιστούν τα ακόλουθα:
Η αναγνώριση του χρόνου σπουδών για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης σε οποιαδήποτε από τις ως άνω μέσες τεχνικές και επαγγελματικές σχολές, μπορεί να πραγματοποιηθεί, όπως ρητά ορίζεται και στη διάταξη, μόνο για το χρονικό διάστημα μετά τη συμπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας. Επιπλέον, για την αναγνώριση του χρόνου σπουδών, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η απόκτηση του πτυχίου ή διπλώματος της οικείας σχολής. Επίσης απαιτείται βεβαίωση για τον προβλεπόμενο χρόνο φοίτησης σε αυτήν, καθώς και για τη συνολική χρονική περίοδο φοίτησης του σπουδαστή, στην περίπτωση και μόνο που τα στοιχεία αυτά δεν αναφέρονται στο ως άνω πτυχίο ή δίπλωμα. Επιπλέον, είναι ευνόητο, ότι αν κατά το χρονικό διάστημα φοίτησης σε μία εκ των ως άνω αναφερόμενων σχολών, είχε χωρήσει ασφάλιση σε οποιονδήποτε φορέα κύριας και επικουρικής ασφάλισης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ή το Δημόσιο ή ο αντίστοιχος χρόνος φοίτησης θεωρείται ως χρόνος ασφάλισης σε οποιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα ή το Δημόσιο, δεν θα είναι δυνατή η αναγνώριση του αντίστοιχου χρονικού διαστήματος.
Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε ότι με το κοινοποιούμενο άρθρο 40 του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ Α’ 170), επεκτείνεται η δυνατότητα αναγνώρισης χρόνου σπουδών και στην περίπτωση απόκτησης διπλώματος επαγγελματικής κατάρτισης μεταδευτεροβάθμιου ινστιτούτου επαγγελματικής κατάρτισης (ΙΕΚ) καθώς και διπλώματος Σχολής ξεναγών.
Β. Αναγνώριση κενών διαστημάτων ασφάλισης, μετά την υπαγωγή για πρώτη φορά στην ασφάλιση.
1. Με την περ. στ της παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010 δόθηκε η δυνατότητα αναγνώρισης «του χρόνου ανεργίας, μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο». Με το άρθρο 40 του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ Α’ 170), αντικαθίσταται η ανωτέρω πρόβλεψη της παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010 και δίνεται η δυνατότητα αναγνώρισης κάθε χρονικού διαστήματος για το οποίο δεν έχει χωρήσει ασφάλιση σε φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, μετά την υπαγωγή για πρώτη φορά στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης -τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό- ή του Δημοσίου και το οποίο δεν μπορεί να είναι λιγότερο από έναν πλήρη ημερολογιακό μήνα σε κάθε περίπτωση κενού ασφάλισης μεταξύ περιόδων ασφάλισης. Επομένως κενό ασφάλισης, με βάση τα ανωτέρω, μπορεί να θεωρηθεί οποιοδήποτε χρονικό διάστημα μετά την υπαγωγή για πρώτη φορά στην ασφάλιση, υπό την προϋπόθεση ότι το κάθε κενό ασφάλισης του οποίου ζητείται η αναγνώριση δεν είναι λιγότερο από έναν πλήρη ημερολογιακό μήνα.
Δικαίωμα αναγνώρισης του χρόνου αυτού έχουν οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις:
α) έχουν κενά διαστήματα ασφάλισης:
i) κατά την διάρκεια της ασφάλισης στον ίδιο φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
ii) μεταξύ της ασφάλισης σε διαφορετικούς φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης,
iii) μεταξύ της ασφάλισης σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης, αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του ΝΑΤ,
iv) μεταξύ ασφάλισης σε φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Δημοσίου
v) μεταξύ της ασφάλισης σε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και αντίστοιχου φορέα της αλλοδαπής
β) κάθε κενό ασφάλισής τους, μετά την πρώτη υπαγωγή στην ασφάλιση, δεν είναι λιγότερο από έναν πλήρη ημερολογιακό μήνα και
γ) θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1.01.2011 με προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που διαμορφώνονται και ισχύουν από αυτήν την ημερομηνία και εφεξής, με τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010.
2. Αρμόδιος φορέας αναγνώρισης κενών διαστημάτων ασφάλισης σε περίπτωση ασφάλισης σε περισσότερους από έναν φορείς ή το Δημόσιο. Εναπόκειται στην επιλογή του ασφαλισμένου. Σε καμία όμως περίπτωση, ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να αναγνωριστεί σε δύο φορείς κύριας ή σε δύο φορείς επικουρικής ασφάλισης. Άλλωστε, από το συνταξιοδοτικό νόμο του Δημοσίου (ν. 3865/2010), δεν προβλέπεται για όσους υπάγονται σε αυτόν, η αναγνώριση του χρόνου αυτού στο Δημόσιο. Επομένως, ασφαλισμένος στο Δημόσιο, ο οποίος πριν το διορισμό του είχε ασφαλιστεί σε φορέα κοινωνικής ασφάλισης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και μεταξύ του διορισμού του στο Δημόσιο και της προηγούμενης ασφάλισής του, υπάρχει κενό διάστημα ασφάλισης, δεν μπορεί να αναγνωρίσει αυτό το χρόνο στον φορέα κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου μας, εφόσον δεν θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1.01.2011 και εφεξής, με τις διατάξεις του αρ. 10 του νόμου 3863/2010 (δηλαδή με τις αυξημένες χρονικές και ηλικιακές προϋποθέσεις, που τίθενται για τη συνταξιοδότηση ασφαλισμένων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης). Αντίθετα, στην περίπτωση που κάποιος είναι ασφαλισμένος στο Δημόσιο και στη συνέχεια ασφαλίζεται σε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2011 και εφεξής με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του νόμου 3863/2010, τότε έχει τη δυνατότητα αναγνώρισης τυχόν κενών διαστημάτων ασφάλισης.
Γ. Αναγνώριση χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας
Πέραν των όσων αναφέρονται στο Φ80000/οικ. 22458/1664/2.09.2010 έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων και σχετικά με ό,τι αφορά το θέμα των αναγνωριζόμενων κατά μήνα ημερών ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, προκειμένου για χρόνο στρατιωτικής θητείας, σας γνωρίζουμε ότι κάθε μήνας αντιστοιχεί σε 30 ημέρες ασφάλισης (σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1358/1983 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 64). Η ανωτέρω αντιμετώπιση αφορά κατ’ αποκλειστικότητα και μόνο τις ημέρες από αναγνώριση στρατιωτικής θητείας, καθώς και την περίπτωση ια (περί προσωρινής κράτησης ή φυλάκισης που εκτίθηκε μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 2510/1997, για το στρατιωτικό αδίκημα της ανυπακοής ή ανυποταξίας του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα, στο οποίο υπέπεσαν στρατεύσιμοι που αρνήθηκαν την εκπλήρωση της στρατιωτικής υπηρεσίας επικαλούμενοι τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές τους πεποιθήσεις), ενώ σε όλες τις λοιπές περιπτώσεις αναγνωριζόμενων χρόνων, οι ημέρες ασφάλισης κατά μήνα ορίζονται κατ’ ανώτατο όριο σε 25. Επομένως, σε περίπτωση που ζητείται αναγνώριση 4 ετών, εκ των οποίων 2 αφορούν στρατιωτική θητεία και 2 έτη σπουδών, ο συνολικός αναγνωριστέος χρόνος για τους 48 μήνες ανέρχεται 1320 ημέρες ( 720 ημέρες από στρατιωτική θητεία και 600 ημέρες από σπουδές).
Δ. Αναγνώριση χρόνου απεργίας.
Η αίτηση για την αναγνώριση του χρόνου αυτού υποβάλλεται στον ασφαλιστικό οργανισμό κύριας ή/και επικουρικής ασφάλισης που υπαγόταν ο ασφαλισμένος κατά το χρόνο της απεργίας και πρέπει να συνοδεύεται από βεβαίωση του εργοδότη, από την οποία να προκύπτει η διάρκειά της. Η ημερομηνία έκδοσης της βεβαίωσης αυτής από τον εργοδότη – σε αντίθεση με την παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, που προέβλεπε έκδοσή της κατά τον ίδιο χρόνο με την απεργία- μπορεί να είναι οποτεδήποτε.
Ε. Αναγνώριση χρόνου μαθητείας.
Με την περίπτωση ι του άρθρου 40 του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ Α’ 170), το ανώτατο όριο αναγνωριζόμενου χρόνου λόγω μαθητείας ανακαθορίζεται σε 2 έτη.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ως χρόνος μαθητείας θεωρείται ο χρόνος απασχόλησης σε προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας (stage). Στα πλαίσια των προγραμμάτων αυτών, ως μαθητεία θεωρείται και ο χρόνος απασχόλησης σχολικών φυλάκων. Επιπλέον, ως μαθητεία αναγνωρίζεται και ο χρόνος υπηρεσίας των Εθελοντών Νέων Προστρατιωτικής Ηλικίας (ΕΝΠΗ), οι οποίοι υπηρέτησαν στη ΜΟΜΑ (Μικτή Ομάδα Μηχανικής Ανασυγκρότησης). Συγκεκριμένα, αναφέρουμε ότι από το συνολικό χρόνο υπηρεσίας στη ΜΟΜΑ, ως μαθητεία θεωρούνται οι πρώτοι 6 μήνες και το ήμισυ του επιπλέον χρόνου υπηρεσίας των ΕΝΠΗ, δεδομένου ότι το υπόλοιπο μισό του χρόνου αυτού λογίζεται ως χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας.
ΣΤ. Αναγνώριση χρόνου παιδιών Με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ Α’ 170), θεσπίζεται ρητή διαφοροποίηση ως προς το εφαρμοστέο νομοθετικό πλαίσιο, με κριτήριο τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι ασφαλισμένοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης.
Συγκεκριμένα:
i) οι διατάξεις της παραγράφου 1, του άρθρου 141, του ν. 3655/2008 εξακολουθούν να εφαρμόζονται για τους ασφαλισμένους, οι οποίοι θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης με προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι και 31.12.2010 (δηλαδή, όχι με τις προσαυξημένες χρονικές ή ηλικιακές προϋποθέσεις που οι διατάξεις του άρθρου 10, του ν. 3863/2010 ορίζουν). Επομένως για τη συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων η αναγνώριση του πλασματικού χρόνου παιδιών τελεί υπό τις προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 141 του ν. 3655/2008 για την εφαρμογή του οποίου έχουν ήδη δοθεί κατ’ επανάληψη οδηγίες.
ii) οι κοινοποιούμενες διατάξεις του άρθρου 39, εφαρμόζονται για τους ασφαλισμένους /ες που θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 01.01.2011 και εφεξής, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 10, του ν. 3863/2010, δηλαδή με βάση τις προσαυξημένες χρονικές ή ηλικιακές προϋποθέσεις.
Με τις ανωτέρω νέες ρυθμίσεις (που αφορούν περιοριστικά στους ασφαλισμένους/νες, οι οποίοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις του άρθρου 10, του ν. 3863/2010), η δυνατότητα αναγνώρισης του πλασματικού χρόνου των παιδιών θεσπίζεται συγχρόνως και για τους δύο γονείς ασφαλισμένους σε φορείς κύριας όσο και επικουρικής ασφάλισης, υπό τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις και ανεξαρτήτως του χρόνου γέννησης των παιδιών.
Η αναγνώριση – σε περίπτωση ασφάλισης σε περισσότερους του ενός ασφαλιστικούς φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης ή το δημόσιο- ασκείται σε ένα μόνο φορέα κύριας και σε ένα φορέα επικουρικής ασφάλισης, τον οποίο επιλέγει ο ίδιος ο ασφαλισμένος.
Για την αναγνώριση του πλασματικού χρόνου απαιτείται:
α) η συμπλήρωση τουλάχιστον 3.600 ημερών ή 12 ετών πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης
β) η καταβολή του αναλογούντος ποσού εξαγοράς (βλέπε σχετική επόμενη παράγραφο της παρούσας εγκυκλίου), το ποσό της οποίας βαρύνει τους ίδιους τους ασφαλισμένους.
Ο χρόνος που αναγνωρίζεται ανέρχεται και πάλι στα 5 έτη κατ΄ ανώτατο όριο και λαμβάνεται υπόψη τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης. Ο χρόνος, δε, αυτός μπορεί να αναγνωριστεί για τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης για συνταξιοδότηση.
Ο εν λόγω πλασματικός χρόνος δεν συνυπολογίζεται, σύμφωνα με τη ρητή νομοθετική πρόβλεψη, για τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης:
i) των μητέρων/ πατέρων ανήλικων ή ανάπηρων παιδιών,
ii) των ελάχιστων ημερών ασφάλισης στον Κανονισμό Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, iii) του προβλεπόμενου από καταστατικές διατάξεις χρόνου για συνταξιοδότηση σε περίπτωση απόλυσης,
iv) επίσης δεν συνυπολογίζεται για τη θεμελίωση δικαιώματος συνταξιοδότησης ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, με τις ειδικές διατάξεις του αρ. 74 του ν. 3371/2005, του αρ. 34 του ν. 3762/2009 και του ν. 3317/2008.
Στο σημείο αυτό, διευκρινίζουμε ότι στις χρονικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, στις οποίες δύναται να συνυπολογιστεί ο πλασματικός χρόνος των παιδιών, συμπεριλαμβάνεται και η περίπτωση των 4.500 ημερών ασφάλισης, καθώς δεν υφίσταται για την περίπτωση αυτή εξαίρεση. Με δεδομένο, όμως, ότι οι νέες ρυθμίσεις αφορούν μόνο στους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται με αυξημένες χρονικές ή ηλικιακές προϋποθέσεις, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του άρθρου 10, του ν. 3863/2010, πρακτικά και σε ό,τι αφορά, επί παραδείγματι, τους ασφαλισμένους στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., η δυνατότητα αυτή –δηλαδή συνταξιοδότηση με 4.500 ημέρες ασφάλισης και συνυπολογισμό ή προσαύξηση αυτών με πλασματικό χρόνο παιδιών- αφορά μόνο τις γυναίκες ασφαλισμένες και όχι τους άνδρες ασφαλισμένους. Στη βάση, δε, αυτή, διευκρινίζουμε περαιτέρω ότι η δυνατότητα συνυπολογισμού του πλασματικού χρόνου για τα παιδιά, αφορά μόνο στη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος και όχι στη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας ή λόγω θανάτου.
Παραδείγματα:
1. Γυναίκα ασφαλισμένη στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., η οποία το έτος 2012 έχει πραγματοποιήσει συνολικό χρόνο ασφάλισης 4.300 ημερών και συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας της, δύναται να θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 11, του άρθρου 10, του ν. 3863/2010. Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η εν λόγω ασφαλισμένη θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης με το προσαυξημένο όριο ηλικίας που ορίζει το άρθρο 10, του ν. 3863/2010, έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει πλασματικό χρόνο για παιδί, κατόπιν εξαγοράς, προκειμένου να συμπληρώσει τον κατ΄ελάχιστο απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης των 4.500 και ανεξαρτήτως του έτους γέννησης του παιδιού.
2. Άνδρας ασφαλισμένος στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., ο οποίος συμπληρώνει 10.500 ημέρες ασφάλισης εντός του έτους 2011, θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης υπό τις αυξημένες προϋποθέσεις των 10.800 ημερών και του 58ου έτους της ηλικίας. Ο ασφαλισμένος αυτός δύναται να αναγνωρίσει πλασματικό χρόνο για παιδιά, προκειμένου να προσαυξήσει το ποσό της σύνταξής του, σύμφωνα με τις κοινοποιούμενες ρυθμίσεις του άρθρου 39, δηλαδή κατόπιν εξαγοράς και χωρίς τους περιορισμούς που έθεταν οι διατάξεις του άρθρου 141, του ν. 3655/2008 (δηλαδή κατόπιν εκχώρησης του εν λόγω δικαιώματος από τη μητέρα των παιδιών, εφόσον η ίδια δεν είχε κάνει χρήση αυτού).
Ζ. Αναγνώριση χρόνου επιδότησης λόγω ασθένειας (μέχρι 300 ημέρες) και λόγω τακτικής ανεργίας (μέχρι 300 ημέρες) Η δυνατότητα της αναγνώρισης του χρόνου αυτού δίνεται ανεξάρτητα από το χρόνο που ο ασφαλισμένος επιδοτήθηκε λόγω ασθένειας ή λόγω τακτικής ανεργίας και συνυπολογίζεται μόνο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και όχι για τον προσδιορισμό του ποσού της σύνταξης.
Η. Αναγνώριση χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας.
Ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να υπερβαίνει το χρόνο που προβλέπεται κάθε φορά από την ΕΓΣΣΕ. Συνυπολογίζεται μόνο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και όχι για τον προσδιορισμό του ποσού της σύνταξης.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος που θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, με τη συμπλήρωση το 2011 10.800 ημερών ασφάλισης αλλά έχει πραγματοποιήσει 10.300 ημέρες ασφάλισης και έχει επιδοτηθεί λόγω ανεργίας για 300 ημέρες και για ανεργία 200 ημέρες: μπορεί να συνυπολογίσει τις ημέρες αυτές (300+200=500) που απαιτούνται το 2011 για να συνταξιοδοτηθεί, όμως το ποσό της σύνταξής του θα υπολογισθεί βάσει των 10.300 ημερών.
Θ. Χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών (μέχρι 2 έτη)
Η αίτηση για την αναγνώριση του χρόνου αυτού υποβάλλεται στον ασφαλιστικό οργανισμό κύριας ή/και επικουρικής ασφάλισης που υπαγόταν ο ασφαλισμένος κατά το χρόνο χορήγησης της εκπαιδευτικής άδειας και πρέπει να συνοδεύεται από βεβαίωση του εργοδότη, από την οποία να προκύπτει ο λόγος χορήγησης και η διάρκειά της. Η ημερομηνία έκδοσης της βεβαίωσης αυτής από τον εργοδότη – σε αντίθεση με την παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, που προέβλεπε έκδοσή της κατά τον ίδιο χρόνο με την χορήγηση της εκπαιδευτικής άδειας - μπορεί να είναι οποτεδήποτε.
Ι. Αναγνώριση χρόνου προσωρινής κράτησης ή φυλάκισης για το αδίκημα της ανυπακοής ή της ανυποταξίας, στο οποίο υπέπεσαν στρατεύσιμοι επικαλούμενοι τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές τους πεποιθήσεις. Η πρόβλεψη αναγνώρισης αυτού του χρόνου δεν υπήρχε στην παρ. 18 του ν. 3863/2010.
Με τις διατάξεις του παρόντος, προβλέπεται η δυνατότητα αναγνώρισης ως χρόνου ασφάλισης του χρόνου προσωρινής κράτησης ή φυλάκισης που εξέτισαν, μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 2510/1997, οι στρατεύσιμοι οι οποίοι ως αντιρρησίες συνείδησης αρνήθηκαν την εκπλήρωση της στρατιωτικής τους υποχρέωσης.
Οι διατάξεις του ν. 1358/1983, όπως ισχύουν, και συγκεκριμένα η παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 1358/1983, σχετικά με τους φορείς στους οποίους ο ασφαλισμένος μπορεί να αναγνωρίσει τον αιτούμενο χρόνο, καθώς και οι διατάξεις των παρ. 1-4 του άρθρου 2, αναφορικά με τον τρόπο αναγνώρισης και εξαγοράς, εφαρμόζονται και εν προκειμένω, με εξαίρεση βέβαια, την πρόβλεψη για μειώσεις (30% ή 50% για αναγνωρίσεις πριν ή μετά την 1-1-2015) στο ποσό εξαγοράς, που δεν τυγχάνει εφαρμογής.
Υπενθυμίζεται ότι όπως και στην περίπτωση της αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας οι ασφαλιστικοί οργανισμοί που υπολογίζουν το χρόνο ασφάλισης σε ημέρες εργασίας, αναγνωρίζουν 30 ημέρες ασφάλισης για κάθε μήνα φυλάκισης ή προσωρινής κράτησης.
Απαραίτητο δικαιολογητικό για την αναγνώριση του χρόνου αυτού αποτελεί το αποφυλακιστήριο που εκδίδεται από το οικείο σωφρονιστικό κατάστημα κράτησης του αντιρρησία συνείδησης και στο οποίο βεβαιώνεται ο χρόνος έκτισης της ποινής ή της προσωρινής κράτησης.
ΙΑ. Αναγνώριση του χρόνου που μεσολαβεί από την απόκτηση του πτυχίου μέχρι και την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος στους ασφαλισμένους στον Τομέα Σύνταξης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων, την Ειδική Προσαύξηση και τον Τομέα Επικουρικής Ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ). Η ανωτέρω δυνατότητα χορηγείται στους ασφαλισμένους του Τομέα Σύνταξης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων του Ε.Τ.Α.Α., οι οποίοι λόγω ειδικών συνθηκών, δεν μπόρεσαν μετά την απόκτηση του πτυχίου τους δεν απόκτησαν άδεια ασκήσεως λόγω μη διεξαγωγής των σχετικών εξετάσεων από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.). Ο χρόνος αυτός αναγνωρίζεται στον Τομέα Σύνταξης, στον Τομέα Επικουρικής Ασφάλισης και στην Ειδική Προσαύξηση.
ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΧΡΟΝΩΝ
Α. Χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας.
Αναγνωρίζεται και εξαγοράζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1358/83, όπως ισχύουν.
Ειδικά για τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1.1.2011 μέχρι 31.12.2014, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, το ποσό για την εξαγορά του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας μειώνεται κατά 30%, ενώ για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2015 και εφεξής με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν με βάση τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, το ποσό για την εξαγορά του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας μειώνεται κατά 50%, ανεξάρτητα από τον τρόπο καταβολής του (εφάπαξ καταβολή ή σε δόσεις ή με παρακράτηση από το ποσό της σύνταξης). Σε καμιά, πάντως περίπτωση, το καταβλητέο ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο του ποσού που προκύπτει με βάση υπολογισμού ανά μήνα αναγνώρισης το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κάθε φορά.
Παράδειγμα:
1. Μισθωτός ασφαλισμένος θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ το έτος 2011, με αναγνώριση ενός (1) έτους στρατιωτικής υπηρεσίας. Αν οι αποδοχές του τελευταίου μήνα πλήρους απασχόλησής του πριν την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης ανέρχονται σε 1.100,00 ευρώ, το ποσό της εξαγοράς της στρατιωτικής υπηρεσίας, βάσει των διατάξεων του ν. 1358/1983, θα ανέλθει σε 1.100,00 X 20% X 12 μήνες= 2.640,00 ευρώ, και μετά τη μείωσή του κατά 30% σε 1.848,00 ευρώ. Επειδή, όμως, το ποσό αυτό υπολείπεται του ποσού που προκύπτει αν ο υπολογισμός του προβλεπόμενου ποσοστού ( 20%) γίνει επί του 25πλάσιου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει το 2011, θα καταβληθεί το μεγαλύτερο ποσό (ήτοι, 25 Χ 33,04 Χ 20% Χ12 μήνες = 1.982,40 ευρώ)
2. Αν οι αποδοχές του τελευταίου μήνα πλήρους απασχόλησης του προηγούμενου ασφαλισμένου ανέρχονται σε 1.500,00 ευρώ, τότε:
1.500,00 Χ20% Χ12 μήνες = 3.600,00 ευρώ, το οποίο με την έκπτωση (30%) γίνεται 2.520,00 ευρώ.
Επισημαίνεται ότι στα κατά περίπτωση προκύπτοντα ποσά εξαγοράς, μπορεί να γίνει στη συνέχεια και η κατά 15% μείωση σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής των ποσών αυτών.
Β. Χρόνος προσωρινής κράτησης ή φυλάκισης για το αδίκημα της ανυπακοής ή της ανυποταξίας στο οποίο υπέπεσαν στρατεύσιμοι επικαλούμενοι τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές τους πεποιθήσεις.
Αναγνωρίζεται και εξαγοράζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 και των παρ. 1-4 του άρθρου 2 του ν. 1358/83, όπως ισχύουν, χωρίς όμως τις μειώσεις (30% και 50%) που προβλέπονται στην αναγνώριση στρατιωτικής υπηρεσίας. Πάντως σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης παρέχεται έκπτωση 15%. Σε καμιά, πάντως περίπτωση, το καταβλητέο ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο του ποσού που προκύπτει με βάση υπολογισμού ανά μήνα αναγνώρισης το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κάθε φορά.
Γ. Χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών.
Αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 1483/84, τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζεται βάσει του ποσοστού εισφοράς ασφαλισμένου και εργοδότη που ισχύει σε κάθε φορέα ασφάλισης επί του 25πλασίου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Δ. Χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας (μέχρι 300 ημέρες) και λόγω τακτικής ανεργίας (μέχρι 300 ημέρες) και χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας. Αναγνωρίζονται χωρίς εξαγορά.
Ε. Χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών (μέχρι 2 έτη) και χρόνος απεργίας.
Αναγνωρίζονται με αίτηση του ασφαλισμένου, τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζονται από τον ασφαλισμένο βάσει του ποσοστού εισφοράς ασφαλισμένου και εργοδότη που ισχύει σε κάθε φορέα ασφάλισης και των αποδοχών του ασφαλισμένου κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης ή των αποδοχών του τελευταίου μήνα πλήρους απασχόλησης. Σε καμία όμως περίπτωση οι μηνιαίες αποδοχές επί των οποίων υπολογίζεται η αναγνώριση δεν μπορεί να υπολείπονται του 25πλασίου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
ΣΤ. Χρόνος σπουδών, χρόνος παιδιών, κενά ασφάλισης, χρόνος μαθητείας.
Αναγνωρίζονται με αίτηση του ασφαλισμένου, τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζονται από τον ασφαλισμένο με την καταβολή για κάθε μήνα αναγνώρισης ποσού που υπολογίζεται με ποσοστό 20% (για τους φορείς κύριας ασφάλισης) και 6% (για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης) επί του 25πλασίου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Σχηματικά:
Φορείς κύριας ασφάλισης: 20% Χ 25 ΗΑΕ
Φορείς επικουρικής ασφάλισης: 6% 25 ΗΑΕ
Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής του συνολικού ποσού που αντιστοιχεί στην εξαγορά παρέχεται έκπτωση 15% επί του ποσού αυτού.
Ζ. Αναγνώριση του χρόνου που μεσολαβεί από την απόκτηση του πτυχίου μέχρι και την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος στους ασφαλισμένους στον Τομέα Σύνταξης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων, την Ειδική Προσαύξηση και τον Τομέα Επικουρικής Ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ). Για την αναγνώριση του χρόνου αυτού στον Τομέα Σύνταξης και στον Τομέα Επικουρικής Ασφάλισης καταβάλλεται εισφορά ίση με το 20% και 6% αντίστοιχα επί του 25πλασίου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης. Για την αναγνώριση του χρόνου αυτού στην Ειδική Προσαύξηση καταβάλλεται εισφορά ίση με το εκάστοτε ισχύον ασφάλιστρο άνω 5ετίας (σήμερα 12%) επί του 25πλασίου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Η. Αναγνώριση χρόνου ασφάλισης στην Ειδική Προσαύξηση και του Κλάδου Μονοσυνταξιούχων. Η αναγνώριση των ανωτέρω χρόνων γίνεται εκτός του Τομέα Σύνταξης και του Τομέα Επικουρικής Ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων, και στην Ειδική Προσαύξηση με καταβολή εισφοράς ίση με το προβλεπόμενο ασφάλιστρο (σήμερα 12%) επί του 25πλασίου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης. Όσον αφορά στον Κλάδο Μονοσυνταξιούχων, είναι υποχρεωτική η αναγνώριση στον Κλάδο του χρόνου ασφάλισης που αναγνωρίζεται στο Τ.Σ.Α.Υ., με καταβολή της προβλεπόμενης για το Τ.Σ.Α.Υ. εισφοράς.

Δευτέρα 22 Αυγούστου 2011

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ




Νέος γύρος επιβολής άγριων και άδικων μέτρων τα οποία θα δώσουν την χαριστική βολή στο εισόδημα και οδηγούν μισθωτους και συνταξιούχους στην κοινωνική εξαθλίωση φέρνει ο Σεπτέμβριος. Η φοροεπιδρομή ειναι προ των πυλών. Με θύματα τα μόνιμα φορολογικά υποζύγια τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους. Και χωρίς μάλιστα να υπάρχει φώς στο τούνελ. Τα πρώτα ''ραβασάκια'' της εφορίας θα σταλθούν εντος των προσεχων ημερων. Η νέα καταιγίδα περικοπών, αύξησης φόρων, ιδιωτικοποιήσεων, απολύσεων, και περιορισμού ασφαλιστικών δικαιωμάτων, μειώνει το βιοτικό επίπεδο και οδηγεί την οικονομία και τη χώρα σε νέα αδιέξοδα. Όλοι έχουμε χρέος να αντισταθούμε σθεναρά κατα της κυβέρνησης και της τρόικας καθώς και των αδιέξοδων, νεοφιλελεύθερων πολιτικών που το μόνο που καταφέρνουν να επιφέρουν είναι να οδηγούν την ανεργία στα ύψη, τους εργαζόμενους στην εξαθλίωση, την ελληνική οικονομία σε βαθύτερη ύφεση και να διαλύουν τον κοινωνικό ιστό. Μισθωτοί, συνταξιούχοι, άνεργοι, επαγγελματίες και νέοι '' ξεχειλίζουν'' από οργή και αγανάκτηση για τα νέα μέτρα που πλήττουν για ακόμη μια φορά τους ίδιους, ενώ οι έχοντες και κατέχοντες αυτοί που έκλεψαν το δημόσιο πλούτο, αυτοί που δεν πλήρωσαν τους φόρους, πίνουν στην υγειά των κοροΐδων. Αντιστεκόμαστε στην κοινωνική βαρβαρότητα. Απαιτούμε εδώ και τώρα άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα που θα ενισχύουν τους ανέργους αλλά και την ανάπτυξη που θα δημιουργεί θέσεις εργασίας. Αν αυτό δεν γίνει, τότε η ύφεση θα διευρυνθεί και η κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο απελπιστική για όλους τους εργαζόμενους και ιδιαίτερα για τους νέους της χώρας μας.

Σύμφωνα με την απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών κ. Π. Οικονόμου, όλες οι έκτακτες εισφορές θα συμπεριληφθούν σε ένα εκκαθαριστικό σημείωμα και ο υπόχρεος θα πρέπει να τις πληρώσει το πολύ σε έξι μηνιαίες δόσεις, με το ελάχιστο ποσό κάθε δόσης να είναι τα 300 ευρώ. Με απώτερο στόχο οι πρώτες πληρωμένες των έκτακτων εισφορών που αφορούν: ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα φυσικά πρόσωπα, έκτακτη εισφορά για Ι.Χ., πισίνες κ.λπ., καθώς και τέλος επιτηδεύματος να γίνουν εντός του Σεπτεμβρίου, ώστε να καταγραφεί και μία ανοδική τάση στα έσοδα. Οι φορολογούμενοι θα λαμβάνουν τα σχετικά σημειώματα περί το τέλος του μήνα. Μάλιστα, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) -στις βάσεις δεδομένων της δεν περιγράφεται ξεκάθαρα η κατάσταση κάθε υπόχρεου- αναμένεται να σταλούν σημειώματα ακόμα και σε αυτούς που εξαιρούνται (π.χ. άνεργοι) και στη συνέχεια θα πρέπει οι τελευταίοι να υποβάλουν αίτηση στην εφορία τους για νέα εκκαθάριση συνοδευόμενη από σχετική βεβαίωση του ΟΑΕΔ. Βάσει των όσων προβλέπονται στην απόφαση του αναπληρωτή υπουργού, εάν η εισφορά βεβαιωθεί μέσα στον Αύγουστο, θα καταβληθεί η πρώτη δόση μέχρι 30 Σεπτεμβρίου του 2011, η δεύτερη μέχρι 31 Οκτωβρίου, η τρίτη μέχρι 30 Νοεμβρίου, η τέταρτη 31 Δεκεμβρίου και ούτω καθεξής. Εάν το συνολικό ποσό καταβληθεί εφάπαξ και εντός της προθεσμίας της πρώτης δόσης θα παρέχεται έκπτωση 5%.

Οι διαδικασίες είσπραξης των έκτακτων εισφορών περιγράφονται σε αναλυτική απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Π. Οικονόμου. Σύμφωνα με την απόφαση: Η ΓΓΠΣ εκδίδει ενιαίο εκκαθαριστικό σημείωμα στο οποίο εμφανίζονται χωριστά, τα ποσά της κάθε εισφοράς και του τέλους επιτηδεύματος. Έτσι στο εκκαθαριστικό, κατά περίπτωση, θα αναγράφονται τα ποσά της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης, της έκτακτης εισφοράς επιτηδεύματος και της έκτακτης εισφοράς αντικειμενικών δαπανών ( ιδιοκτήτες αυτοκινήτων μεγάλου κυβισμού, σκαφών αναψυχής κλπ).

Στο ενιαίο εκκαθαριστικό θα αποτυπώνονται κατά περίπτωση οι έκτακτες εισφορές αλληλεγγύης, επιτηδεύματος και αντικειμενικών δαπανών, οι οποίες διαμορφώνονται ως εξής:

-· Εισφορά αλληλεγγύης: Επιβάλλεται σε όσους έχουν εισοδήματα πάνω από 12.000 ευρώ, με συντελεστές 1% έως και 4%. Η εισφορά για όσους έχουν δηλώσει εισοδήματα μεταξύ 12.000-20.000 ευρώ θα είναι από 121 έως 200 ευρώ, για εισοδήματα πάνω από 20.000 και ως 50.000 ευρώ, διαμορφώνεται σε 408-1.000 ευρώ, για εισοδήματα από 50.000 έως 100.000 ευρώ θα κυμανθεί από 1.500 έως 3.000 ευρώ και για εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ, από 4.000 ευρώ και πάνω.

-· Τέλος επιτηδεύματος: Από 300 ευρώ θα πληρώσουν περίπου 800.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και επιχειρήσεις. Το τέλος επιτηδεύματος θα πληρώσουν και οι εργαζόμενοι που παρέχουν εξαρτημένη εργασία σε έναν εργοδότη και αμείβονται με μπλοκάκι, ακόμη και όσοι είχαν πέρυσι το μπλοκάκι τους σε αδράνεια.

--· Έκτακτη εισφορά σε αντικειμενικές δαπάνες: Επιβάλλεται με συντελεστή 5% επί του ποσού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης σε όσους κατέχουν επιβατικά αυτοκίνητα πάνω από 1.929 κυβικά εκατοστά, σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα και πισίνες.

Παραλληλα νέος γύρος ανατροπών στο ασφαλιστικό ξεκινά απο τον Σεπτέμβριο με διπλές μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις, περικοπές στις αναπηρικέςσυντάξεις και στο ΕΚΑΣ καθως και με αναθεώρηση της λίστας των βαρέων-ανθυγιεινων επαγγελμάτων. Ειδικότερα:

NEO EKAΣ(Επίδιμα Κοινωνικής Αλληλεγγυης Συνταξιουχων). Με 7 νέες προϋποθέσεις θα χορηγηθεί, από φέτος, το ΕΚΑΣ στους πραγματικά χαμηλοσυνταξιούχους. Τις αλλαγές που έχουν στόχο να «κόψουν» την καταβολή ΕΚΑΣ από εισοδηματίες – χαμηλοσυνταξιούχους αλλά και από αλλοδαπούς που δεν διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα, προβλέπει εγκύκλιος του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γ. Κουτρουμάνη. Με βάση την εγκύκλιο που εκδόθηκε και τίθεται σε άμεση εφαρμογή σύμφωνα με το νέο νόμο για το ΣΕΠΕ (ν. 3996/11):

Θα συνυπολογίζονται στα εισοδηματικά κριτήρια τα ποσά που απαλλάσσονται ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο (π.χ. από ενοίκια, καταθέσεις κ.ά.).

Τίθεται ως προϋπόθεση για την καταβολή του ΕΚΑΣ η μόνιμη διαμονή στην Ελλάδα.

Οσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί ή συνταξιοδοτούνται με μειωμένη σύνταξη θα εισπράττουν τα 2/3 του ΕΚΑΣ (-33,35%).

Καθιερώνεται ΕΚΑΣ ύψους 30 ευρώ για εισοδήματα από 8.472,10 μέχρι 9.200 ευρώ.

Αναπροσαρμόζονται τα εισοδηματικά κριτήρια (με αύξηση 1,4%) ενώ από το 2012 προβλέπεται η αύξησή τους, ανάλογα με το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

Επιβάλλεται ποινή (παρακρατούνται όσα αχρεωστήτως έχουν καταβληθεί στο διπλάσιο από το ποσό της κύριας σύνταξης και σε 6 μηνιαίες δόσεις) σε όσους εισπράττουν ΕΚΑΣ από 2 ταμεία.

Αναδρομικά από την 1η Μαΐου κάθε χρόνου θα «κόβεται» η καταβολή του ΕΚΑΣ σε όσα πρόσωπα διαπιστώνεται ότι δεν το δικαιούνται.

Οι προϋποθέσεις για την καταβολή του ΕΚΑΣ στους συνταξιούχους γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου των οργανισμών κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (πλην ΟΓΑ και ΝΑΤ) είναι, σε ό,τι αφορά το όριο ηλικίας και τα εισοδηματικά κριτήρια (με βάση τις φορολογικές δηλώσεις του 2010, δηλ. εισοδήματα του 2009) οι παρακάτω:

1. Να έχουν συμπληρώσει την 1/1/2011 το 60ό έτος της ηλικίας, αν είναι συνταξιούχοι γήρατος και θανάτου (δεν απαιτείται η συμπλήρωση του ορίου ηλικίας στις περιπτώσεις συνταξιούχων αναπηρίας και παιδιών που λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου του γονέα τους). Σε όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 60ό έτος την 1/1/2011, το ΕΚΑΣ θα καταβάλλεται από την 1η του επόμενου μήνα από εκείνον εντός του οποίου συμπλήρωσαν το 60ό έτος.

2. Να διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα.

3. Να έχουν συνολικό καθαρό ετήσιο εισόδημα από συντάξεις (κύριες, επικουρικές και βοηθήματα), μισθούς, ημερομίσθια και επιδόματα έως και 8.472,09 ευρώ. Αφαιρούνται μόνο ποσά που αντιστοιχούν στη σύνταξη αναπήρων και θυμάτων πολεμικής περιόδου κατά την εκτέλεση της στρατιωτικής υπηρεσίας, η ισόβια σύνταξη και τα προνοιακά βοηθήματα του υπουργείου Υγείας. Αντιθέτως, συνυπολογίζονται το επίδομα απόλυτης αναπηρίας, το επίδομα παραπληγίας – τετραπληγίας, το καθαρό ποσό από μισθούς και συντάξεις αλλοδαπής προέλευσης και τα ποσά στρατιωτικής σύνταξης που χορηγούνται σε αναπήρους ειρηνικής περιόδου.

4. Να έχουν συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο, καθώς και απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα έως 9.884,11 ευρώ.

5. Να έχουν συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, καθώς και απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα έως 15.380,90 ευρώ.

6. Να μην υπερβαίνει το ποσό των 850 ευρώ το συνολικό ακαθάριστο ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης μαζί με τα επιδόματα (εκτός από τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας).

7. Για τη χορήγηση του νέου ΕΚΑΣ των 30 ευρώ, θα πρέπει το συνολικό καθαρό ετήσιο εισόδημα από συντάξεις, μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα να είναι από 8.472,10 ευρώ μέχρι 9.200,00 ευρώ, το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα να μην υπερβαίνει τα 9.884,11 ευρώ και το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα, το ποσό των 13.500 ευρώ.

Τα παραπάνω ποσά ΕΚΑΣ χορηγούνται σε όσους συνταξιούχους γήρατος και αναπηρίας λαμβάνουν πλήρη σύνταξη. Αν λαμβάνουν σύνταξη μειωμένη (είτε έχουν συνταξιοδοτηθεί σε όριο ηλικίας μικρότερο του πλήρους ή με ποσοστό αναπηρίας μικρότερο εκείνου που προβλέπεται για χορήγηση ολόκληρης της σύνταξης) το ΕΚΑΣ το οποίο θα καταβάλλεται θα είναι τα 2/3 των πλήρων ποσών ΕΚΑΣ.

Παραδείγματα

-Αν ο συνταξιούχος έχει συνταξιοδοτηθεί πριν από τα 65 και δικαιούται ΕΚΑΣ 230 ευρώ, θα εισπράττει 153 ευρώ.

-Αν δικαιούται ΕΚΑΣ 57,50 ευρώ, θα εισπράττει 38,33 ευρώ.

-Αν δικαιούται το ΕΚΑΣ των 30 ευρώ, θα εισπράττει 20 ευρώ. Ειδικά για τις περιπτώσεις συντάξεων αναπηρίας, αν ο συνταξιούχος με αναπηρία σε ποσοστό 80% – δικαιούχος ΕΚΑΣ επανακριθεί από τις υγειονομικές επιτροπές τον Οκτώβριο του 2011 με νέο ποσοστό αναπηρίας 67%, θα εξακολουθήσει να λαμβάνει πλήρες ποσό ΕΚΑΣ το τρέχον έτος και η μείωση, κατά το 1/3 του δικαιούμενου ποσού, θα γίνει για το ΕΚΑΣ του 2012.

ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ: Ρύθμιση για τη μείωση των ποσών που θα χορηγούν, από την 1/1/2012, τα ελλειμματικά επικουρικά ταμεία προωθει το υπουργειο Εργασιας. Παράλληλα μείωση έρχεται από το Σεπτέμβριο στις επικουρικές συντάξεις, καθώς από την 1η Σεπτεμβρίου θα αρχίσει να παρακρατείται η κλιμακωτή (3% - 10%) εισφορά τύπου ΛΑΦΚΑ σε όλες τις επικουρικές συντάξεις άνω των 300 ευρώ και, ταυτόχρονα, Οι αναλογιστικές μελέτες έχουν ολοκληρωθεί για το 95% των επικουρικών ταμείων και μέσα στο Σεπτέμβριο θα αποφασιστούν οι παρεμβάσεις που θα γίνουν (δηλαδή η μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης) ώστε να αντιμετωπιστούν τα ελλείμματά τους. Κατα το υπουργειο Εργασιας το 2011 το έλλειμμα των επικουρικών ταμείων θα ξεπεράσει τα 750 εκατομμύρια ευρώ και με την εισφορά στις συντάξεις περίπου 236.000 συνταξιούχων που εισπράττουν ποσά πάνω από 300 ευρώ θα επιχειρηθεί να «καλυφθούν» τα ταμειακά ανοίγματα. Πρόβλημα βιωσιμότητας υπάρχει και για τα εφάπαξ (έχουν παραγγελθεί αντίστοιχες μελέτες, παρά τις πρώτες μειώσεις που τρέχουν και είναι 10% για το Δημόσιο και 15% για το ταμείο της ΔΕΗ). Το μεγαλύτερο έλλειμμα (περί τα 2 δισ. ευρώ) αντιμετωπίζει το ΤΠΔΥ(Ταμειο Πρόνοιας) με 50.000 συνταξιούχους να περιμένουν στην ουρά για το εφάπαξ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΑΔΕΔΥ. Άλλο ένα ελλειμματικό ταμείο, το Επικουρικό της ΕΥΔΑΠ, εντάσσεται από την 1η Οκτωβρίου στο ΙΚΑ-ΕΤΕΑΜ (Επικουρικό ΙΚΑ). Η διακοπή της καταβολής των επικουρικών συντάξεων στους 3.700 συνταξιούχους της ΕΥΔΑΠ είχε ανακοινωθεί πριν από ένα εξάμηνο και η συγχώνευση με το ΙΚΑ ήταν η μόνη λύση. Σε δεινή οικονομική κατάσταση βρίσκονται επίσης τα ταμεία επικούρισης των ιδιωτικών υπαλλήλων, της Εθνικής, της Εμπορικής και της πρώην ΕΤΒΑ, που έχουν ενταχθεί στο ενιαίο ΤΑΥΤΕΚΟ καθως και στο ΤΑΝΜΠΥ(ναυτικών πρακτόρων). Το ταμείο υγείας του ΗΣΑΠ ρευστοποίησε κρατικό ομόλογο πριν απο τη λήξη του για να καλύψει παροχές υγείας, ενώ με τέσσερις μήνες καθυστέρηση παίρνουν το εφάπαξ οι υπάλληλοι της ΔΕΗ. Αυτό σημαίνει ότι οι συντάξεις αυτών των ταμείων που στενάζουν από τα ελλείμματα θα μειωθούν σταδιακά 5% έως και 40% από το 2012, που θα πέσει βαρύς ο πέλεκυς στις επικουρικές κατ' επιταγή του μνημονίου. Αντιθετα δεν θα υπάρξουν μειώσεις στο ΤΕΑΔΥ(επικουρικο δημοσίου), στο ταμείο των εργαζομένων στις ασφαλιστικές, στους ΟΤΑ

-ΕΡΓΟΣΗΜΟ: Το "εργόσημο" θα ξεκινησει απο τον Σεπτέμβριο θα αποτελεί στο εξής το μόνο τρόπο καταβολής των αμοιβών για περιστασιακή εργασία και στοχεύει στην ένταξη σε καθεστώς ασφάλισης των οικόσιτων εργαζομένων (καθαρίστριες, κηπουροί) ή εργατών γης, οι οποίοι εργάζονται μέχρι σήμερα ανασφάλιστοι και ο αριθμός τους υπερβαίνει, σύμφωνα με πληροφορίες, τις 250.000. Πρόκειται για "κουπόνι", το οποίο ο εργοδότης θα μπορεί να προμηθεύεται από 600 σημεία σε όλη τη χώρα, τράπεζες και ΕΛΤΑ, με το οποίο θα καταβάλει το τίμημα της αμοιβής που έχει συμφωνήσει με τον εργαζόμενο και στη συνέχεια ο εργαζόμενος θα μπορεί να το εξαργυρώνει. Σε δεύτερο χρόνο, η διανομή του "εργόσημου" θα μπορεί να γίνεται και από τα σούπερ μάρκετ. Κατά την εξαργύρωση του "εργόσημου", θα παρακρατούνται οι εισφορές για το ΙΚΑ και τον ΟΓΑ. Το μόνο που απαιτείται είναι ο ΑΜΚΑ, Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης του εργοδότη και του εργαζόμενου. Από την εφαρμογή του μέτρου το υπουργείο Εργασίας προσδοκά επιπλέον έσοδα για τα Ταμεία, ύψους 300 εκατ. ευρώ το χρόνο.

-ΚΑΡΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Από 1ης Σεπτεμβρίου εξάλλου, μπαίνει σε εφαρμογή η "κάρτα εργασίας", όπως προβλέπεται από το νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του ΣΕΠΕ το οποίο ψηφίστηκε πρόσφατα. Με την "κάρτα εργασίας", η οποία αντικαθιστά την κάρτα που υποχρεούνται να "χτυπούν" οι εργαζόμενοι κατά την προσέλευση και την αποχώρησή τους, απεικονίζεται ηλεκτρονικά η ώρα προσέλευσης και αποχώρησης του εργαζομένου. Η "κάρτα εργασίας" βασίζεται στον Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης των εργαζομένων, (ΑΜΚΑ), ενώ το "σύστημα", θα είναι διασυνδεμένο με το ΙΚΑ, τον ΟΑΕΔ και το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας. Στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι ο ηλεκτρονικός έλεγχος του ωραρίου και κάθε εργασιακής μεταβολής.

-ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ANAΠΗΡΙΑΣ: Από την 1η Σεπτεμβρίου επίσης, ξεκινά η εφαρμογή του νέου συστήματος εξέτασης των συντάξεων αναπηρίας, με τη συγκρότηση νέων επιτροπών στις οποίες θα μετέχουν 1.000 γιατροί όλων των ειδικοτήτων που θα επιλέγονται με κλήρωση και θα είναι αμειβόμενοι. Με τον τρόπο αυτό θα αποκλειστεί κάθε δυνατότητα συναλλαγής καθώς το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι περισσότερες από 60.000 χορηγούνται σε υγιείς ασφαλισμένους ή σε ασφαλισμένους των οποίων οι παθήσεις δεν δικαιολογούν σύνταξη αναπηρίας. Οι συνταξιούχοι αναπηρίας στην Ελλάδα ανέρχονται σε 400.000 και αντιπροσωπεύουν το 14,5%, των συνταξιούχων συνολικά, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που κυμαίνεται στο 7%-8%. Η μέση ηλικία των συνταξιούχων αναπηρίας είναι δέκα χρόνια κάτω από τη μέση ηλικία συνταξιοδότησης λόγω γήρατος και μπορεί να "κερδηθεί" με πολύ λίγα ένσημα. Το 30% των συντάξεων έχουν δοθεί με λιγότερα από 3.000 ένσημα. Το μέσο καταβαλλόμενο ποσό αναπηρικής σύνταξης είναι 517 ευρώ. Το νέο καθεστώς θα είναι ενιαίο για όλα τα Ταμεία ενώ συγκροτείται και Ενιαίο Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας, το οποίο θα αναλάβει την επανεξέταση των συντάξεων αναπηρίας που δεν είναι οριστικές. Εν συνεχεία και σταδιακά, θα επανεξετασθούν όλες οι συντάξεις. Το Υπουργείο Εργασίας προσδοκά ότι από το "ξεκαθάρισμα" των αναπηρικών θα εξοικονομηθούν 600 εκατ. ευρώ έως το 2015

-ΒΑΡΕΑ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ: Οσον αφορά στην αναθεώριση της λιστας για τα βαρέα-ανθυγιεινά επαγγελματα(ΒΑΕ) αναμένεται να δοθεί το ΟΚ απο την τροικα. Toυλάχιστον 120.000 εργαζόμενοι αναμένεται να δουν την έξοδο από τη λίστα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, σύμφωνα με τον προτεινόμενο κατάλογο. Ο αριθμός όσων υπάγονται σε αυτά αναμένεται να διαμορφωθεί σε 400.000-420.000. Σήμερα στα βαρέα είναι ασφαλισμένοι 538.234 (394.817 άνδρες και 143.417 γυναίκες). Η μεγαλύτερη κατηγορία εργαζομένων που θα βρεθούν εκτός λίστας είναι οι 60.000 διοικητικοί υπάλληλοι που εργάζονται στη βαριά βιομηχανία, τη χημική και τη φαρμακοβιομηχανία. Στελέχη του υπουργείου Εργασίας διαβεβαιώνουν, πάντως, ότι δεν υπάρχει δέσμευση απέναντι στην τρόικα για συγκεκριμένο αριθμό εργαζομένων που πρέπει να περιλαμβάνει η λίστα, και η τελική ρύθμιση θα γίνει με αμιγώς επιστημονικά κριτήρια.

Σημειωνεται οτι απο την 1.1.2011 Με πέντε εισφορές -δύο υπέρ του ΟΑΕΔ (για την ανεργία) και τριών υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων (για τις συντάξεις)- υποχρεώνονται οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι να στηρίξουν τα ελλειμματα των ασφαλιοστικων ταμεων. Ετσι με βάση το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, από 1ης Αυγούστου:

1. Μηνιαία εισφορά 10 ευρώ υπέρ του νεοσύστατου στον ΟΑΕΔ κλάδου ανεργίας για τους αυτοτελώς και ανεξάρτητα απασχολούμενους (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ). Η εισφορά θα αρχίσει να παρακρατείται από αυτό το μήνα από όλους τους ενεργούς αυτο-απασχολού­μενους ασφαλισμένους των παραπάνω ταμείων και θα υποστηρίξει την (υπό αυστηρές προϋποθέσεις και με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια) καταβολή βοηθήματος, από τον Οκτώβριο και μετά, σε όσους θα χάνουν το επάγγελμά τους.

2. Νέα αυξημένη εισφορά (+0,50% για τον εργοδότη και +0,50% για τον εργαζόμενο) επί των μισθών στον ιδιωτικό τομέα υπέρ του κλάδου ανεργίας του ΟΑΕΔ.

3. Αυξημένες παρακρατήσεις τύπου ΛΑΦΚΑ στις κύριες συντάξεις που ξεπερνούν τα 1.700 ευρώ. Οι μηνιαίες εισφορές θα είναι 6% (αντί 4%) για σύνταξη από 1.700 ευρώ – 2.000 ευρώ, 7% (αντί 5%) για σύνταξη 2.000,01 ευρώ – 2.300 ευρώ, 9% (αντί 6%) για σύνταξη από 2.300,01 ευρώ – 2.600 ευρώ, 10% (αντί 7%) για τη σύνταξη από2.600,01 ευρώ – 2.900 ευρώ, 12% (αντί 8%) για σύνταξη από 2.900,01 ευρώ – 3.200 ευρώ, 13% (αντί 9%) για σύνταξη 3.200,01 ευρώ – 3.500 ευρώ και 14% (αντί 10%) για τη σύνταξη από 3.500,01 ευρώ και πάνω.

4. Παρακρατήσεις, με βάση τα παραπάνω ποσοστά, θα επιβληθούν από αυτό το μήνα και στις συντάξεις (σε υποκατάσταση της κύριας) που εισπράττουν οι τραπεζοϋπάλληλοι – συνταξιούχοι του ΕΤΑΤ.

5. Πρόσθετη εισφορά 6% – 10% θα παρακρατείται, από τις συντάξεις των 1.700 ευρώ και πάνω όσων έχουν συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία κάτω των 60 ετών (εξαιρούνται όσοι έχουν υποχρεωτικά αποστρατευτεί, οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας και μητέρες με ανήλικα). Η εισφορά είναι 6% για συντάξεις από 1.700,01 ευρώ έως 2.300 ευρώ, 8% για συντάξεις από 2.300,01 ευρώ έως 2.900 ευρώ και 10% για συντάξεις από 2.900,01 ευρώ και πάνω.


Τρίτη 16 Αυγούστου 2011

ΑΦΙΕΡΩΜΑ:ΟΙ ΦΑΚΕΣ ΕΓΚΛΟΥΒΗΣ ΛΕΥΚΆΔΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΒΟΛΤΟΙ




ΣΧΕΤΙΚΑ ΒΙΝΤΕΟ:
http://www.youtube.com/watch?v=6E7rTEdjf8I
http://www.youtube.com/watch?v=uamsjrxLOcE


Η Λευκάδα δεν φημίζεται μόνο για τον πολιτισμό, τους ποιητές της αλλα  και  τις μοναδικές της αμμουδιές .Tα τελευταία χρόνια- μαζί με το περίφημο σαλάμι αέρος- εγινε ‘διάσημη’’ και για την  φακή Εγκλουβής.Οι ογδόντα κάτοικοι της Εγκλουβής, του ορεινότερου χωριού της Λευκάδας, καλλιεργούν στα χωράφια τους, στο οροπέδιο Βουνί στα 1000μ υψόμετρο, ένα βιολογικό προϊόν. Την ξακουστή φακή Εγκλουβής, που θεωρείται η καλύτερη φακή στον κόσμο. Στο οροπέδιο Βουνί υπάρχει ένας οικισμός πανάρχαιος και μοναδικός στον κόσμο, ο οικισμός των Βόλτων, ο οποίος απαρτίζεται από πέτρινα κτίσματα με αλώνια. Η φακή της Εγκλουβής φυλάσσεται με άλλους σπόρους, σε ειδικές συνθήκες, στο Διεθνές Κέντρο Αγροτικής Έρευνας για τις Ξηρές Περιοχές (ICARDA) στη Συρία και στον Οργανισμό για τα Τρόφιμα και την Γεωργία (FAO) των Ηνωμένων Εθνών. Φέρει δε τον κωδικό ονομασίας ILL293. Οι Εγκλουβισάνες, φορώντας την τοπική φορεσιά τους, σπέρνουν τη φακή μετά την Πρωτοχρονιά - με τα «παγανά», και την αφήνουν να «κοιμηθεί» κάτω από το χιόνι. Την άνοιξη, τη βοτανίζουν με γνώση και επιδεξιότητα από τα ζιζάνιά της. Το καλοκαίρι όταν ωριμάσει, τη ξεριζώνουν με τα χέρια και την πάνε στο αλώνι. Κρατούν το σπόρο για την επόμενη χρονιά.
Ας ξεναγηθούμε, όμως, απο τον γεωπόνο Νωντα Γαζή στην Εγκλουβή, στους βόλτους και στην περίφημη φακή:Οπως παρατηρεί ο Νώντας Γαζής, στο κέντρο ακριβώς του νησιού της Λευκάδας όπου προεξέχουν οι κορυφές των Σταυρωτών, του Μέγα Όρους, του Αη Λιά και της Ελάτης, βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα χωριά της Λευκάδας, η Εγκλουβή, το ψηλότερο και πιο ορεινό χωριό του νησιού .Η ονομασία υποδηλώνει την τοποθεσία του χωριού, που είναι εγκλωβισμένο ολόγυρά του από βουνά. Έχει διατηρήσει τον παραδοσιακό του χαρακτήρα, με τα περισσότερα σπίτια να είναι πέτρινα. Το έδαφος είναι βραχώδες και γεμάτο χαράδρες. Μια άγρια ομορφιά που ξαφνιάζει ευχάριστα τον επισκέπτη. Όλοι γνωρίζουμε το πολυδιαφημισμένο χωριό Αμπελάκια για τον πρώτο Συνεταιρισμό που ίδρυσε στην Ευρώπη. Ελάχιστοι όμως γνωρίζουν πως στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στην Εγκλουβή συγκροτήθηκε μαζική Αγροτική Ένωση, που αποτελούσε μονάδα του Πανελλαδικού Κινήματος Αγροτικών Ενώσεων και μια από τις τρεις καλύτερες ενώσεις όλης της χώρας (Αμπελάκια – Εγκλουβή – Μεταλλικό). Το πρωτοπόρο αυτό χωριό, η Εγκλουβή, σημειώνει μια σειρά σημαντικές επιτυχίες, και όχι μόνο στους οικονομικούς αγώνες. Στην Εγκλουβή αναδείχτηκαν πολλά στελέχη προοδευτικά που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πρόοδο του νησιού. Από τέτοια προοδευτικά και πρωτοπόρα στελέχη, συστάθηκε στο χωριό η «Αγροτική Ένωση» που προαναφέραμε, η οποία με τις ενέργειες και τις κινητοποιήσεις της βοήθησε σημαντικά στη λύση των μεγάλων και καυτών προβλημάτων του χωριού, όπως η απαλλοτρίωση των αμπελώνων της Μονής Ασωμάτων, της οποίας ήταν οι κυριότεροι σέμπροι, και η οποία Μονή, περιέργως, είχε εξαιρεθεί από την απαλλοτρίωση που εφαρμόστηκε σ’ όλη τη χώρα, προφανώς διότι οι Εγκλουβισιάνοι ήταν εντελώς στην αντίθετη πολιτική πλευρά από την κατεστημένη. Με τους αγώνες τους όμως και επιβάλανε την απαλλοτρίωση και την πραγματοποίησαν. Αυτή ήταν μια μεγάλη επιτυχία του αγροτικού κινήματος στη Λευκάδα. Επίσης ήταν οι πρωτεργάτες της ίδρυσης του ΤΑΟΛ το 1915 (Ταμείο Αμύνης Οινοπαραγωγών Λευκάδος). [Πανταζής Παπαδάτος, «Ήρωες και Μάρτυρες της Λευκάδας» (Αθήνα 1982, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή)]. Τα λιγοστά χωράφια βρίσκονται στα μικρά οροπέδια πάνω από το χωριό, στην τοποθεσία Βουνί, και στις πλαγιές, όπου εδώ και αιώνες οι κάτοικοι αγωνίζονται με λιθιές, δημιουργώντας σκάλες στα πλευρά του βουνού, να συγκρατήσουν το χώμα από τη διάβρωση. Εκατομμύρια ώρες δουλειάς, χιλιάδες τόνοι ιδρώτα ξοδεύτηκαν για να φτιαχτούν αυτές οι εκπληκτικής ομορφιάς πέτρινες αναβαθμίδες. Είναι ένα μουσείο ζωής! Είναι ένα μουσείο πέτρινης τέχνης! Δεν θα μιλήσουμε για τους Βόλτους, που αποτελούν μοναδικό φαινόμενο σ’ ολόκληρη την υφήλιο! Δεν θα μιλήσουμε για τους Βόλτους, που κατά πάσα πιθανότητα είναι κατάλοιπα της Νεολιθικής εποχής! Δεν θα μιλήσουμε για του Βόλτους που για πολλούς αποτελούν μία σαφή ένδειξη να είναι η Λευκάδα η Ομηρική Ιθάκη! Δεν θα μιλήσουμε για τους Βόλτους, που η αρχιτεκτονική τους έχει στοιχεία απίστευτης στερεομετρικής τεχνικής! Δεν θα μιλήσουμε για τους Βόλτους, που λειτουργούν ακόμη, δίπλα στα χωράφια που καλλιεργείται αδιάκοπα η φακή και δίπλα στα αλώνια που την αλωνίζουν και την ανεμίζουν για να καθαρίσει από τις ξένες ύλες. Δεν θα μιλήσουμε για τα πηγάδια και το μύλο! … Δεν θα μιλήσουμε γι’ αυτό το απίστευτο και μοναδικό μουσείο της τέχνης με την πέτρα, που τα χιλιάδες μέτρα αυτού του μωσαϊκού ατενίζουν με ηρεμία το άπειρο! Ο Άγιος Δονάτος(στις 7 Αυγούστου γίνεται πανηγύρι και προσφέρεται και φακή είναι εκεί παρών και προστατεύει αυτό το καταπληκτικής ομορφιάς φυσικό τοπίο, που βεβαίως φιλοτεχνήθηκε από αγράμματους καλλιτέχνες με εκπληκτική τεχνική! (Ας είναι καλά η μηχανικός Μαρία Κοντογιώργη που τον αναστήλωσε). Εδώ σ’ αυτό το ευλογημένο μέρος σπέρνεται, βλαστάνει, μεγαλώνει, ανθίζει και καρπίζει ένα συνηθισμένο όσπριο, η φακή. Συνηθισμένο και γνωστό όσπριο. Εδώ όμως αυτό το όσπριο, η ΦΑΚΗ, αποκτά μία παγκόσμια μοναδικότητα: είναι η νοστιμότερη και βραστερότερη φακή στον κόσμο ολόκληρο! Την κάνουν τα ροζιασμένα χέρια της Γκλουβισάνας; Το κάνει ο αρμυρός ιδρώτας του Γκλουβισάνου; Το κάνει ο Θεός κι ο Άγιος Δονάτος; Ή είναι αποτέλεσμα των ασβεστολιθικών πετρωμάτων της περιοχής, σε συνδυασμό με ισόρροπες ποσότητες Καλίου; Είναι γνωστό πως στη φυτική παραγωγή το Άζωτο δίνει το πράσινο φύλλωμα, που είναι το εργαστήριο των φυτών, το Κάλι αυξάνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και το Ασβέστιο είναι το στοιχείο, που σε μια ισορροπημένη αναλογία με το Κάλιο, κάνει τη φακή να βράζει πολύ πιο γρήγορα από κάθε άλλη, που παράχθηκε σε περιοχή με μη ισόρροπη αναλογία αυτών των στοιχείων.


Εργο ζωής είναι για την Λευκαδίτισσα και αγαπημένη μου φίλη, Ελεονόρα Φιώρου, τό άλμπουμ και το υπέροχο το ντοκυμαντερ της για την Εγλουβή, τους βόλτους και τη φακή με τιτλο ‘’Το οροπέδιο της Εγκλουβής – Κωδικός: ILL 293 ‘.Mια αψογη δουλειά που εχει εντυπωσιάσει τους πάντες.
Λοιπoν, στο ψηλότερο σημείο της Λευκάδας δημιουργείται ένα μεγάλο οροπέδιο . Η γεωλογική δομή όλης της περιοχής παρουσιάζει πρωτόγονο μεγαλείο. Στο τοπίο που είναι μοναδικής ομορφιάς μοιάζει να έχει παγώσει ο χρόνος στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της Γης. Ο ορεινός όγκος της Ελάτης που μοιάζει σαν να αναδύθηκε από τα έγκατα της Γης παρουσιάζει βραχώδεις κορυφές που περικλείουν μεγάλα ή μικρότερα οροπέδια. Δεσπόζει η ψηλή κορυφή του πλαγιαστού βουνού του Αι Λιά που επιστέφεται από το ξωκλήσι του προφήτη Ηλία, του Παντεπόπτη και από παντού ορατού. Προς τα δυτικά, στην πλαγιά ενός βουνού απλώνεται ένα σεληνιακό τοπίο. Η άμμος καλύπτει τη περιοχή και δημιουργεί ρωγμές σε μεγάλη έκταση. Είναι ο Αμμόκαμπος ή Αχόκαμπος όπως λένε οι χωριανοί.Στην κορφή του Μεγάλου Όρους στέκονται οι τρεις μεταλλικοί ατσάλινοι όγκοι των ραντάρ του ΝΑΤΟ, απομεινάρια της αχρηστεμένης πλέον Αμερικάνικης Βάσης. Οι σιδερένιοι σκελετοί τους που εγκαταστάθηκαν στα σωθικά του βουνού, είναι σημείο διασταύρωσης των δυνατών ανέμων που συναντιούνται εδώ επάνω σ’ αυτό το σημείο τον νησιού της Λευκάδας ερχόμενοι από όλα τα σημεία τον ορίζοντα και φυσώντας από διαφορετικές θάλασσες. Από εδώ ψηλά βλέπει κανείς τα Ακαρνανικά Όρη και τα Πριγκηπόννησα της Λευκάδας.Εκεί που συναντιούνται οι πρόποδες αυτών των βουνών είναι φωλιασμένο το χωριό της Εγκλουβής. Περίπου εκατόν πενήντα άνθρωποι ζουν σήμερα στο χωριό της Εγκλουβής, άνδρες και γυναίκες, οι περισσότεροι ηλικιωμένοι. Αυτοί καλλιεργούν με μεγάλη φροντίδα και κρατούν ζωντανό το οροπέδιο της Εγκλουβής.Η ιδιοσυστασία του εδάφους όλης της περιοχής που έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, επιτρέπει τη καλλιέργεια της φακής που είναι η μοναδική σε ποιότητα στο κόσμο. Η καλλιέργεια της φακής της Εγκλουβής γίνεται ακόμα και σήμερα με παραδοσιακές μεθόδους. Δίπλα στα χωράφια με τη φακή σε όλα τα οροπέδια μικρότερα ή μεγαλύτερα φύονται αμπέλια ποικιλίας βερτζαμί που παράγει αρίστης ποιότητας κόκκινο βαφικό κρασi. Το κρασί αυτό οι Γάλλοι το χρησιμοποιούσαν παλαιότερα σαν βάση χρώματος για τα κρασιά Μποζολέ.Το χαμηλότερο οροπέδιο που δημιουργείται εδώ είναι στη πραγματικότητα ένας μεγάλος κάμπος 1,500 τ.μ. χιλιομέτρων ονομάζεται Βουνί. Βρίσκεται 3 χλμ. περίπου ψηλότερα από το χωριό της Εγκλουβής και ανήκει σε αυτό. Οι λόφοι που το περικλείουν το προστατεύουν από τους δυνατούς ανέμους και τους κατευθύνουν προς τις ψηλότερες κορφές. Πάνω στο οροπέδιο Βουνί, γύρω από την εκκλησία του Αγιου Δονάτου με τα πηγάδια που είναι γεμάτα πόσιμο βρόχινο νερό είναι κτισμένος ένας περίεργος και μοναδικός στο κόσμο ένας πέτρινος οικισμός που οι ντόπιοι ονομάζουν Βόλτους.
.Οι Βόλτοι είναι πέτρινα, θολωτά, ημισφαιρικά, μερικές φορές ωοειδή οικήματα κτισμένα δίπλα σε αλώνια. Τ' αλώνια αυτά είναι διαμορφωμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνεται σωστή εκμετάλλευση του χώρου και της κλίσης τον εδάφους και δημιουργούν μία ενδιαφέρουσα εναλλαγή επιπέδων.Οι Βόλτοι χτίσθηκαν τα νεώτερα χρόνια για την εναποθήκευση της συγκομιδής και των υπαρχόντων κατά την περίοδο του αλωνισμού αλλά και για όλο τον χρόνο. Ήταν προσωρινή και ασφαλής κατοικία που προστάτευε ανθρώπους και ζώα στις δύσκολες καιρικές συνθήκες σε ένα μέρος που η θερμοκρασία έχει μεγάλη διαφορά την ημέρα και τη νύχτα. Στους Βόλτους κατέφευγαν οι άνθρωποι για δροσιά και ίσκιο στις δύσκολες ζεστές ώρες του μεσημεριού το καλοκαίρι, γιατί το οροπέδιο είναι γυμνό από δέντρα. Η διαμονή των κατοίκων στο οροπέδιο άρχιζε από τον Ιούνιο και τελείωνε το Σεπτέμβριο, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες της χρονιάς και τη συγκομιδή των προϊόντων. Η πτώση της θερμοκρασίας τη νύχτα ανάγκαζε τους ανθρώπους να μεταφέρουν ρούχα για σκέπασμα. Συχνά κοιμόντουσαν και μέσα στια θυμωνιές όπου το περιβάλλον ήταν πιο ζεστό...
Οι Βόλτοι σήμερα χρόνο με το χρόνο καταρρέουν. Ο πανάρχαιος αυτός οικισμός δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο.Το 1999 το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε όλα αυτά τα συγκροτήματα τα πηγάδια τους και το χώρο που τα περιβάλει, μνημείο ιστορικό, δείγμα του λαϊκού μας πολιτισμού. Αυτό ενδεχομένως είναι μία αρχή για να προστατευτούνε αυτά τα μνημεία.

ΥΓ1:Φακές Εγκλουβής(συνταγή απο τον Ηλια Μαμαλάκη).
-½ κιλό φακές Εγκλουβής
-1 κλαράκι φρέσκιας ρίγανης
-10 σκελίδες σκόρδο.
-1 νεροπότηρο λάδι.
-Ξύδι.
-Αλάτι.
Πλένετε τη φακή με κρύο νερό. Γεμίζετε μια κατσαρόλα με νερό και ρίχνετε μέσα τη φακή, όσο το νερό είναι ακόμα κρύο.Περιμένετε να βράσουν χωρίς να ανακατέψετε. Μόλις βράσει, σουρώνετε τις φακές.Ρίχνετε στη κατσαρόλα με τις φακές μια κανάτα κρύο νερό, μαζί με 10 σκελίδες σκόρδο και φρέσκια ρίγανη. Αφήνετε να βράσουν μέχρι να πιούν το ζουμί τους. (στα δέκα λεπτά βρασίματος, καλό είναι να βγάλετε τη ρίγανη για να μη πικρίσουν οι φακές). Μόλις πιούν το νερό τους, ρίχνετε σιγά σιγά περίπου ένα νεροπότηρο λάδι και ανακατεύετε διαρκώς τρίβοντας ελαφρά στα τοιχώματα της κατσαρόλας. Ανακατεύοντας θα δημιουργηθεί ένα είδος κρέμας, προσθέτετε σιγά σιγά λίγο νερό και ανακατεύετε.Όταν τη κατεβάσετε από τη φωτιά, την αφήνετε για 5 λεπτά να κρυώσει και σερβίρετε με λίγο λάδι, ξύδι, αλάτι(σσ.ΠΡΟΣΟΧΗ: Χρησιμοποιείται μονο ξύλινη κουτάλα).

ΥΓ2:Το εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου, πάνω από το χωριό Εγκλουβή ,  ήταν αρχικά αφιερωμένη στον ΄Αγιο Δομέτιο. Οι ντόπιοι παρασυρμένοι από το όνομα της περιοχής την αφιέρωσαν, όταν την ανακαίνισαν το 1980, στη μνήμη του Άγιου Δονάτου που υπήρξε επίσκοπος της Λευκάδας το 284 μ.Χ. και, σύμφωνα με την παράδοση, γκρεμίστηκε από ένα ψηλό πύργο κατά τη διάρκεια των διωγμών εναντίον των χριστιανών. Τα ερείπια του πύργου αυτού σώζονται λίγο πιο πέρα από την εκκλησία που γιορτάζει στις 7 Αυγούστου.

-ΠΗΓΗ ΚΑΙ ΦΩΤΟ: Ελεoνόρα Φιώρου:Εγκλουβή Λευκάδας: Ένα χωριό, μια ιστορία. Γυναίκες-ιέρειες της γης, η γιορτή της φακής και οι βόλτοι'', Αθήνα 2006,, 255 σ. Ντοκιμαντέρ :«Το οροπέδιο της Εγκλουβής – Κωδικός: ILL 293’- διάρκεια 75 λεπτά,-Σενάριο σκηνοθεσία ΕΛΕΟΝΩΡΑ ΦΙΩΡΟΥ (eleonorafiorou@gmail.com).

Κυριακή 14 Αυγούστου 2011

ΣΠΥΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΑΣ -ΠΑΝΑΓΟΣ-ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ο Σπύρος Φίλιππας Πανάγος ηταν ο τελευταίος εκπρόσωπος της Επτανησιακής Σχολής στη Λευκάδα. Ποιητής και δημοσιογράφος ο οποίος δεν θα μπορούσε σε καμμία περίπτωση να εκφραστεί στη σύγχρονη εποχή οπου κυριαρχεί ο φθόνος, η ανασφάλεια και η υποκρισία. Σε μια εποχή οπου επιβραβεύεται η αμάθεια και η ημιμάθεια, οπου επιβιώνουν οι 'κολητoί' και τα λαμόγια και χειροκροτούνται τα τηλεοπτικά ψώνια. Κι΄αυτο γιατί ο Σπύρος Φιλιππας Παναγος ήταν ένας ευαίσθητος και αληθινός χαρακτήρας, έντιμος, αυθεντικός, ατόφιος, καθαρός όπως τα βότσαλα στη Γύρα. Ήταν πρωτα φίλος και μετά πατέρας. Είχε προμετωπίδα το συμφέροντης Λευκάδας. Για τη Λευκάδα γεννήθηκε, έζησε, πικράθηκε, πάλεψε, εγραψε.Για τη Λευκάδα που τον κοιμίζει στην φιλόξενη αγκαλιά της.
Ο ποιητής έζησε το πόλεμο του 1940 αλλά και τον εμφύλιο, τις στερήσεις, τη φτώχεια και τις κακουχίες. Κι εδώ επιτρέψτε μου να επισημάνω το φαινόμενο της κοινωνικοπολιτιστικης υπέρβασης της Λευκάδας κατά τη δεκαετία του 1950. Αναφερόμαστε λίγα χρόνια μετά τη λήξη του εμφυλίου αλλά και μετά το μεγάλο σεισμό του 1948 που έπληξε το νησί. Αβεβαιότητα, ρευστότητα, αγώνας για επιβίωση, μετανάστευση αλλά και αναζήτηση της χαμένης ταυτότητας συνέθεταν ενα θολό τοπίο. Η μικρή Λευκάδα βρήκε την ταυτότητα της στον πολιτισμό. Παρά τη φτώχεια και την εσωστρέφεια της επαρχίας.Η ιστορική 'Φιλαρμονική' με τις μοναδικές συναυλίες της. Ο μουσικοφιλογικός όμιλος 'Ορφέας' με τη χορωδία και τη μαντολινάτα με τον Νίκο Θάνο-Μορίνα αλλά και την Αγνή Μπάλτσα. Το παράρτημα του Εθνικού Ωδειου με την αείμνηστη φιλόλογο Νιτσα Παπαδάκη-Σταυρακα και τον βιρτουόζο βιολιστή Φώτη Βλάχο που προσφυώς του δόθηκε το προσωνύμιο 'Παγκανίνι'. Και φυσικά υπήρχαν στην κορύφωση τους οι περίφημες Γιορτές Λόγου και Τέχνης και στη συνέχεια το διεθνές φολκλορικό φεστιβάλ με τις οποίες η μικρή Λευκάδα έδωσε στο πανελλήνιο μαθήματα πολιτισμού. Φιλολογικά πρωινά και συναυλίες στο θρυλικό 'Πανθεον ' αλλά και στην κεντρική πλατεία. Μια έντονη πολιτιστική και πνευματική κίνηση που κανείς δεν θα μπορούσε να διανοηθεί οτι θα αναπτυσόνταν σε ενα φτωχό νησί-τον μικρότερο νομό της χώρας- μέσα σε τόσα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Ο εθελοντισμός και η συλλογικότητα ηταν αναπόσπαστα κομμάτια αυτής της εποχής. Και ο Σπύρος Φιλιππας-Πανάγος ηταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της.
Γεννήθηκε το 1906 στη Λευκάδα. Ήταν γιος του γιατρού και πολιτευτή Πέτρου Φιλιππα-Παναγου, πρωτεργάτη της συνεταιριστικής ιδέας στο νησί και ιδρυτή του ΤΑΟΛ. Απο μικρός έδειξε την κλίση του στην λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία. Αποφοιτώντας απο το γυμνάσιο Λευκάδας γράφθηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών χωρίς ωστόσο να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Η ποίηση -και ιδίως το σονέτο-ηταν η μεγάλη του αγάπη. Τυπωσε τις ποιητικές συλλογές ' Ελεύθερη Ψυχή' το 1945, 'Απ΄τον πόνο και πέρα' το 1948, 'Σοννέτα' το 1953. Επιλογή απο το ποιητικό του έργο ειναι το βιβλίο του 'Νικημένοι Πόνοι΄το οποίο εκδόθηκε το 1964. Επίσης το 1969 κυκλοφόρησε τη συλλογή με τοπικά ανέκδοτα με τίτλο 'Λευκαδίτικο Γέλιο'. Ασχολήθηκε και με το θέατρο. Εγραψε το 1948 'Εχει πατρίδα ο ερωτας; '' καθώς και την επιθεώρηση 'Σεισμός
και Ανοικοδόμηση' την ιδια χρονιά. Ο 'Σεισμός κι΄Ανοικοδομηση' ανέβηκε στο
'Πάνθεον' και είχε τεράστια επιτυχία αφού με χιουμοριστικό τρόπο αφηγούνταν
τα δεινά που άφησε στο διάβα του ο εγκέλαδος. Κι αυτή ηταν η ιδιαιτερότητα
των μπρανέλων. Το χιούμορ, ο αυτοσαρκασμός, η διαφορετική προσέγγιση της
ζωής, ο ιδιορρυθμος τρόπος σκέψης. ''Η Λευκάς κύριε έχει 35000 ηθοποιούς'' απάντησε κάποτε στον Φρεντι Γερμανό όταν αυτός είχε μεινει έκπληκτος με το Λευκαδίτικο πνεύμα.Παράλληλα ο Σπύρος Φιλιππας-Πανάγος υπήρξε εκδότης και διευθυντής τοπικών εφημερίδων. Το 1935 τον συναντάμε στη 'ΦΩΝΗ' δισέλιδη σε μεγάλο σχήμα. Το 1952 εκδίδει την 'ΦΩΝΗ της ΛΕΥΚΑΔΑΣ' Η αγάπη στη Λευκάδα ηταν μοναδική. Διετέλεσε έπαρχος, πρόεδρος της Λιμενικής Επιτροπής, πρόεδρος στον Όρφέα' αλλά και στη Φιλαρμονική', πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου αλλά και υποψήφιος
δήμαρχος. Απο το γάμο του με την Κατερίνα Σκυριανού απέκτησε 4 παιδιά. Ανάμεσα τους και ο αείμνηστος ζωγράφος Πέτρος Φιλιππας-Πανάγος του οποίου οι ακουαρέλες με Λευκαδίτικα τοπία ειναι άξιες θαυμασμού. Αλλά και ο φίλος κιθαρίστας Μιχάλης, που τον ακούμε τα καλοκαιρινά μας βράδια στην ταβέρνα του 'Ρεγάντου' στη Λευκάδα.

Ήταν ενα σπάνιο ταλέντο. Και χαρακτηριστικός τύπος της παλιάς Λευκάδας Η ποίηση αποτέλεσε την ουσιαστική του ασχολία. Αλλά και την μεγάλη του αγάπη. Δεν ειναι άλλωστε τυχαίο που ο μεγάλος Λευκαδίτης ηθοποιός, και μαθητής του, ο Ηλίας Λογοθέτης έδωσε το εξετάσεις για ηθοποιός στη σχολή του Κάρολου Κούν με δυο μικρά ποιήματα του Παναγου, την ' Κόρη του Χατζή' και τη 'Ζήλεια':

'Θάναι πολύ μικρό το βουναλάκι μας,

λιγόφυλλα τα δέντρα του κι΄ανάρια,

χωρίς αηδόνια πάνω στα κλωνάρια,

και θα χωράει μόλις σπιτάκι μας...'

............................................................................

Κάθε του λέξη ένα κάλεσμα, εν' άγγελμα κι αγκάλιασμα μαζί. Κάθε του λέξη μια
γιορτή. Ενα προσκλητήριο στην αμόλυντη ομορφιά του νησιού μας, στους ανθρώπους του, στους αγρότες, στον έρωτα, στη ζωή.

Το αγαπημένο του ποίημα έχει το τίτλο 'Χωρίς τους άλλους':

'Βαρύ να ξέρεις μόνος σου πώς ζείς...

το βάρος μιάς ζωής να φέρνεις μόνος..

Χωρίς ιστούς αγάπης και στοργής...

Τα πόδια να σ΄ενώνουν με τη Γής...

Σε νού για σέ να μην υπάρχει θρόνος.

....................................................................

Ο ίδιος εγραψε: '' 'Πιστεύω στη ζωή και θαυμάζω την ομορφιά της. Δεν θεωρώ κυρίαρχο το πόνο. Μπορεί κ΄ευτυχία να γεννήσει η δοκιμασία του, σαν αντιμετωπισθεί θαρρετά απο το χρέος. '' 'Ο ποιητής πιστεύει στη δύναμη των λέξεων και στην αλήθειά τους, στο άψυχο υλικό που γίνεται έμψυχο, στην έκπληξη που εγκυμονεί το θαύμα. Εντυπωσιακή η ευαισθησία του με τα σονέτα σε επικήδειους. Εγραψε για το θάνατο του Λυκαδίτη ποιητή Δημήτρη Γολέμη:

'Αδικα δεν ετρίξαν οι σκαρμοί,

κι ούτε φυσήξαν μάταια οι ανέμοι.

Ετσι δεν πήγαν μήτε οι χαλασμοί

-με τα στοχειά του πελάγου οι πολέμοι.

.............................................................

Μονόξυλο, με σάβανο πανί

την έκανες την κλίνη τη στερνή

να πάς εκεί π΄αρχίζει ο ουρανός.

. Και δίχως χάρο διόλου να λογιάσεις

εμπόρεσες στ΄αλήθεια ζωντανός

τα σύνορα του κόσμου να περάσεις'''.

Αλλα και η Λευκαδολατρία του ειναι χαρακτηριστική στο έργο του. Εγραψε:

''Νησί, η γής σου

και οι γυιοι σου για μένα

ειναι ένα-

εσύ''.

Πολλά ειναι τα ποιήματα του για την κατοχή, για τον πόλεμο, για την πατρίδα, για τον άνθρωπο, τη μετανάστευση, για την αδικία. Για φίλους και συγγενείς που εχασε. Εκεί όμως που ξεδιπλώνει το ταλέντο του ειναι στο ποίημα του 'Αβάντι' οπου αποτυπώνει το αποκριάτικο ξεφάντωμα στην παλιά και φτωχή Λευκάδα:

'Όμορφο πάλι

το Καρναβάλι

θα το περάσουμε.

Και μέσ' στη ζάλη

κάθε μας χάλι

θα το ξεχάσουμε.

.........................

Λευκάδα, αφέντρα

σε πέντε κέντρα

καρναβαλίζεσαι.

Κι απο την πείνα

κανένα μήνα

θα βασανίζεσαι.

..................................................

ΝΕΑ ΣΑΠΦΩ

Του Λευκάτα αποσταμένα
τα γαλάζια τα νερά,
για 'να πάλεμα πιασμένα
με του βράχου τα πλευρά,

μια βαρκούλ' αργοκυλούνε
για να βγει σ' ακρογιαλιά,
κάποια νύφη που χρωστούνε
από χρόνια στη στεριά.

Ένας Φάων δικασμένος
σε μια μάταιη προσμονή,
εις το βράχο καθισμένος
την αγάπη του θρηνεί.

Κι η αγάπη συγχωρήτρα
ανεβαίνει στο βουνό,
να γενεί παρηγορήτρα
εις τον πόνο τον τρανό.

Τα πουλιά την χαιρετούνε,
σε χαρούμενο σκοπό,
κι όλα γύρω τραγουδούνε:
"Φάων", "Φάων", σ' αγαπώ!

Τώρα ο Κάβος δε βογγάει,
και τις νύχτες πώχουν φως,
λένε, ακούνε ν' αντιχάει
γέλιο ο βράχος της Σαπφώς!

Ποιος περίμενε το θάμα
πως στην ίδια τη σκηνή
το παλιό, τ' αρχαίο δράμα
ευτυχία θα γενεί!
-------------------------------------------------------------
Παντως θα ηταν λάθος να μην σταθώ και στην πληθωρική του προσωπικότητα. Ιδιοφυής, ετοιμόλογος, με σπάνια ευφράδεια, υπερήφανος, ισορροπιστής, με μοναδικό χιούμορ, καλοφαγάς, ευχάριστος συνομιλητής και με απέραντη μνήμη. Με αξιοθαύμαστη μιμητική ικανότητα. Και με δύναμη στη ψυχή του. Ενας αρχοντας. Πράος χαρακτήρας με φιλοσοφική διάθεση. Πιστευε οτι οι ιδέες και οι διαφορετικες αποψεις δεν πρέπει να χωρίζουν αλλα να ενώνουν τους ανθρώπους. Στη θέση της στείρας αντιπαράθεσης επέλεγε τον σαρκασμο. Αλλωστε ας μην ξεχνάμε οτι ο αυτοσαρκασμός ειναι το χαρακτηριστικο γνωρισμα των μπουρανέλων.
Θρυλικές εχουν μεινει οι διαλέξεις και τα ξενύχτια στου 'Μουτρούκαλη' στην παραλία της πόλης. Εδω ξενυχτούσε η ανήσυχη Λευκάδα της εποχής. Με φάρσες, μπιλιάρδο, καλαμπούρια, φιλοσοφικές συζητήσεις και με πρωταγωνιστή, πάντα, τον Σπύρο Φιλιππα-Πανάγο. Ακόμη και σήμερα οι ιστορίες που αφηγούνται οι νεότεροι ειναι απολαυστικες.

Ο Σπύρος Φιλιππας-Πανάγος πέθανε το 1973. Το τσιγάρο τον σκότωσε. 'Μια φορά το άναψα αλλά δεν το έσβησα ποτέ΄', ηταν η αφοπλιστική απάντηση που έδωσε στον γιατρό.

Έφυγε φτωχός. Φτωχός γιατί όλη του η ζωή ηταν μια προσφορά στα κοινά, στη Λευκάδα που τόσο αγαπούσε αλλά και στην ποίηση. Μένει όμως πλούσιος στις καρδιές μας για το μεγάλο συγγραφικό του έργο αλλά και τη μοναδική του προσωπικότητα. Κλείνω με ενα δικό του στίχο:

''Καλή για μάς η τύχη και για σένα

βοήθησε πολύ με την στοργή της

να ζείς και να πεθάνεις Λευκαδίτης''...

ΥΓ:Προπολεμικά( αλλά και μεταπολεμικά) η συγκοινωνία Λευκαδας-Πειραιά γινόταν με πλοία, με ενδιάμεσους σταθμούς. Ο ''Γλάρος''΄, η ΄'Λουτσίντα'', το ''Πάτραι'' και η ΄Πύλαρος' ήταν ορισμένα απο τα πλοία που προσέγγιζαν την προβλήτα του λιμανιού ή αγκυροβολούσαν άροδο και η εξυπηρέτηση των επιβατών γινόταν με βάρκες. Εδώ έγινε στη δεκαετία του ' 50 (με το ΄Πάτραι΄') ενα δυστύχημα με ανατροπή βαρκας στο λιμάνι. Μεταξύ των επιβατών που έπεσαν στη θάλασσα ήταν και ο Σπύρος Φίλιππας-Πανάγος . Ο κυρ Σπύρος λοιπόν (οπως τον φώναζαν) αφηγείται στο θρυλικό στέκι στου Μουτρούκαλη την περιπέτεια που έζησε, μέσα στο καταχείμωνο, όταν με βαρκα προσπάθησε να επιβιβαστεί στο πλοίο (που ήταν αγκυροβολημένο στη μεση του λιμανιού) αλλά ενα ξαφνικό μπουρίνι την ανέτρεψε και έπεσαν όλοι μαζί με τα μπαγκάζια στη θάλασσα(σσ μάλιστα είχαμε και νεκρό). Ο κυρ Σπύρος με το ενα χέρι κρατούσε μια μικρή τσάντα - οπου μέσα είχε και τα ποιήματα του και πήγαινε στην Αθήνα για να τα εκδώσει. Έτσι για να μην πνιγεί με το ενα χέρι κρατούσε υπό μάλης την δερμάτινη τσάντα(που μάλιστα είχε δανειστεί) και με το άλλο κολυμπούσε απεγνωσμένα ώστε να πιαστεί απο ενα κουπί της βαρκας που επέπλεε.

-''Αστραπές, βροντές, κύματα προσπαθώ να πιαστώ και να μην πνιγώ, κρατάω και την τσάντα και δος του '''', αφηγούνταν με παραστατικό τρόπο ο κυρ Σπύρος την φοβερή εμπειρια του, βάζοντας για χάριν της αφήγησης και την υπερβολή. Και οπως ήταν εκφραστικός έκανε με τα χέρια του τις κινήσεις.

- 'Κυρ Σπύρο η τσάντα τι είχε μέσα'', τον διέκοψε ο Φιλος (Θεόφιλος) ο Μπάλτσας(σσ ο πατέρας της διάσημης μετζοσοπράνο Αγνής);;;

---Και δίνω μια απλωτή με το ενα χερι, συνέχισε ο κυρ Σπύρος, αστραπές, βροντές, χαμός. Λες και ήμουν χαμένος στον ωκεανό. Κολυμπούσα με το ενα χέρι και με το άλλο κρατούσα τη τσάντα. Παναγια Φανερωμένη βόηθα!!!

- ''Κυρ Σπύρο η τσάντα τι είχε μέσα'', τον διέκοψε, πάλι, ο Φιλος ο Μπάλτσας.

Τότε σηκώνεται εξαγριωμένος ο Παναγος και με θυμό-αλλά και με υποτιμητικό ύφος- του λέει:

--'' Όχι Μωρε π.... δεν σου λέω. ΅Εγώ πνίγομαι και εσύ με ρωτάς τι είχε μέσα
η τσάντα''!

Δημοφιλείς αναρτήσεις