ΗΛΙΑΣ ΠΑΝ.ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ

-ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΑ ΤΙΣ  ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣτΕ

-ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΕ ΚΥΡΙΕΣ-ΕΙΚΟΥΡΙΚΕΣ  ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ  ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ-ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

-ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ  10 ΜΗΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ

 Τρεις μεγάλες τομές  στο ασφαλιστικό σύστημα  προωθεί το  υπουργείο Εργασίας, μετα τις αποφάσεις του ΣτΕ, οσον αφορά στον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και τα ποσοστά αναπλήρωσης των νέων συντάξεων.Το νέο  ασφαλιστικο νομοσχέδιο  θα ‘ερθει στη Βουλη εντός του ετους απο το υπουργειο Εργασίας μετά τις απόφάσεις-βομβα  του ΣτΕ το οποίο εκρινε -αντισυνταγματικά:

-Τον τρόπο υπολογισμού εισφορών αυτοαπασχολούμενων και ελευθέρων επαγγελματιών.

-Τις περικοπές στις Επικουρικές συντάξεις και το πλαφόν των  1300 ευρώ για ανώτατη σύνταξη.

-Τον τρόπο  υπολογισμού  του ποσοστού αναπλήρωσης για οσους  συνταξιοδοτούνται μετα το νομο Κατρούγκαλου(Μαιος 2016)  καθώς είναι εξαιρετικά χαμηλό.

Ειδικότερα οι 3 μεγάλες αλλαγές που επέρχονται μετά τις  αποφάσεις του ανώτατου ειδικου δικαστηρίου είναι οι εξης:

ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Με την απόφαση του ΣτΕ ακυρώνονται οι μειώσεις ως 50% που έγιναν στις επικουρικές 265.000 συνταξιούχων τον Ιούνιο του 2016 οι οποίοι είχαν άθροισμα συντάξεων πάνω από 1.300 ευρώ. Επιστροφές όμως των αντισυνταγματικών περικοπών δεν θα υπάρξουν για όλους, παρά μόνον για όσους έκαναν αγωγές (π.χ. από τον Ιούνιο του 2016 μέχρι και σήμερα). Το Δικαστήριο περιορίζει μεν την αναδρομικότητα, αλλά ορίζει ένα διάστημα 6 μηνών από εδώ και πέρα ώστε η κυβέρνηση να φέρει νέο νόμο για τις επικουρικές συντάξεις που θα αποκαθιστά τις αντισυνταγματικές περικοπές του παρελθόντος. Στελέχη του υπουργείου πιστεύουν ότι η μετατροπή του συστήματος επικουρικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποητικό με απώτερο στόχο τις αποδόσεις του κεφαλαίου των συσσωρευμένων εισφορών θα οδηγήσει σε αύξηση των επικουρικών, δίνοντας απάντηση στην επισήμανση του ΣτΕ ότι το ύψος των σημερινών επικουρικών είναι χαμηλό. Ωστόσο είναι νωρίς να εκτιμηθεί η αντοχή του ΕΤΕΑΕΠ για αυξήσεις (αν δεν αυξηθούν οι εισφορές) πόσο μάλλον για επαναφορά των συντάξεων στα προ περικοπών επίπεδα.

Όπως είναι γνωστο η  κυβέρνηση σχεδιάζει να καθιερώσει ένα νέο σύστημα επικουρικων συνταξεων .Το κλειδί του νέου συστήματος βρίσκεται στο ότι οι εισφορές των νεοασφαλισμένων (από το  2021) δεν θα χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των σημερινών επικουρικών συντάξεων, αλλά θα κεφαλαιοποιούνται στον ατομικό «κουμπαρά» του κάθε ασφαλισμένου. Το νέο μοντέλο θα αφορά μόνο τους ασφαλισμένους που θα εισαχθούν στην αγορά εργασίας από την 1/1/2021 και μετά. Οι υπόλοιποι,δηλαδή  οι «παλαιοί» ασφαλισμένοι δεν θα υποστούν καμία μεταβολή.Για τους «νέους» ασφαλισμένους δημιουργείται ένας προσωπικός ασφαλιστικός κουμπαράς, στον οποίο θα καταλήγουν οι εισφορές που θα καταβάλλουν σε μηνιαία βάση. Ο κουμπαράς αυτός θα μπορεί να «σπάει» όποτε εκείνοι το επιθυμούν και όχι μόνο όταν συμπληρώνουν τις ηλικιακές προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος για την κύρια σύνταξη. Πιθανότατα να υπάρξει ένα εύρος ως προς το όριο ηλικίας (πχ από τα 55 έτη και άνω), ώστε να δοθεί η δυνατότητα στον κάθε ασφαλισμένο να κάνει χρήση του «κουμπαρά» του, όταν ο ίδιος το επιθυμεί. Στελέχη του υπουργείου Εργασίας   εκτιμουν  ότι η μετατροπή του συστήματος επικουρικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποητικό με απώτερο στόχο τις αποδόσεις του κεφαλαίου των συσσωρευμένων εισφορών θα οδηγήσει σε αύξηση των επικουρικών, δίνοντας απάντηση στην επισήμανση του ΣτΕ ότι το ύψος των σημερινών επικουρικών είναι χαμηλό. Ωστόσο είναι νωρίς να εκτιμηθεί η αντοχή του ΕΤΕΑΕΠ για αυξήσεις (αν δεν αυξηθούν οι εισφορές) πόσο μάλλον για επαναφορά των συντάξεων στα προ περικοπών επίπεδα.

2.ΕΙΣΦΟΡΕΣ:Αφορούν επίσης, 1,2 εκατ. ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, των οποίων οι εισφορές κρίθηκαν αντισυνταγματικές, για λόγους ισότητας και ισονομίας. Αντισυνταγματικός κρίθηκε ο νόμος ως προς το σκέλος υπολογισμού των εισφορών των αυτοαπασχολούμενων και των ελεύθερων επαγγελματιών (μπλοκάκια) με βάση το εισόδημα σε σύγκριση με τους μισθωτούς απασχολούμενους. Δηλαδή έκρινε αντισυνταγματικό το όριο του 20% των εισφορών που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου, ενώ για τους μισθωτούς το ανάλογο ποσοστό είναι 6% και το υπόλοιπο καλύπτεται από τον εργοδότη. Ωστόσο από την 1/1/2019 το ποσοστό του 20% έχει ήδη μειωθεί σε 13,3%. Το σκεπτικό της απόφασης τονίζει ότι οι εισφορές μπορούν να υπολογίζονται με βάση την εισφοροδοτική ικανότητα των εργαζομένων «χωρίς όμως να πλήττεται το κατά την διάρκεια του εργασιακού βίου παραγόμενο εισόδημα υπερμέτρως σε σχέση προς τον σκοπό της διασφαλίσεως εισοδήματος μετά το πέρας του εργασιακού βίου.

Ετσι  σχεδιάζεται να αλλάξει το συστημα υπολογισμου των εισφορων που καθιέρωσε ο νόμος Κατρούγκαλου, βάσει του οποίου οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες πληρώνουν εισφορές από το 2017 με βάση το εισόδημα που δηλώνουν στην Εφορία, αρχικά του προ-προηγούμενου έτους και ακολούθως του προηγούμενου.

Τα  σενάρια που εξετάζονται είναι τα εξης:

1.Αποσύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθερων επαγγελματιών από τη φορολογική βάση. Στόχος είναι οι εισφορές να υπολογίζονται και να εισπράττονται ανεξάρτητα από το δηλωθέν φορολογητέο εισόδημα.

2. Κατάργηση της ρύθμισης με την οποία οι εισφορές του προηγούμενου έτους συνυπολογίζονται στο εισφοροδοτηθέν εισόδημα της επόμενης χρονιάς. Μελετάται, η έκπτωση των ασφαλιστικών εισφορών από το εισόδημα, ώστε να υπολογίζονται στη συνέχεια οι εισφορές της επόμενης χρονιάς.

3.Μείωση  του ανώτατου πλαφόν που ισχύει σήμερα για το ασφαλιστέο εισόδημα και θέσπιση ενός χαμηλότερου ανώτατου ορίου.  Σήμερα το ανώτατο ετήσιο ασφαλιστέο εισόδημα είναι στα 78.000 ευρώ, καθώς υπολογίζεται στο δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού).

3.ΝΕΕΣ  ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:Οι νέοι συνταξιούχοι, των οποίων η σύνταξη υπολογίστηκε με βάση τα νέα, αντισυνταγματικά πλέον, ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου, εκτιμώνται σε περίπου 110.000. Σε αυτούς, από την ημέρα δημοσίευσης την απόφασης, θα πρέπει να εφαρμοστούν νέα, αναλογικότερα και δικαιότερα ποσοστά αναπλήρωσης .  Οι σύμβουλοι Επικρατείας προσδιόρισαν την αντισυνταγματικότητα κυρίως στις μεγάλες συντάξεις και στους συνταξιούχους που έχουν πολλά χρόνια εργαστεί και φθάνουν στο ανώτατο πλαφόν αναπλήρωσης 46,8% για 42 χρόνια ασφάλισης. Με την απόφαση ανοίγει ο δρόμος για αυξήσεις στους συντελεστές αναπλήρωσης προκειμένου να ενισχυθεί η ανταποδοτική σχέση εισφορών-παροχών.Κομβικό σημείο των αποφάσεων αποτελεί η επισήμανση ότι δεν έχουν αναδρομική ισχύ. Το δικαστήριο χάραξε «κόκκινη γραμμή» όσον αφορά την αναδρομικότητα της ισχύος των αποφάσεων, κρίνοντας ότι οι συνέπειες τους πρέπει να αρχίσουν από την ημέρα της δημοσίευσης τους.

Σήμερα η ανταποδοτικότητα είναι στο 46,80% για 42 χρόνια ασφάλισης, δηλαδή δεν φτάνει ούτε στο μισό του συντάξιμου μισθού.

Στον αντίποδα υπάρχουν ασφαλισμένοι με λιγότερα έτη ασφάλισης και χαμηλές αποδοχές, οι οποίοι μπορούν να πετύχουν ποσοστό αναπλήρωσης άνω του 107% του μισθού τους λαμβάνοντας και την εθνική σύνταξη των 384 ευρώ.

Οι αλλαγές που πρέπει να νομοθετήσει άμεσα η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αφορούν τις μελλοντικές κύριες συντάξεις, πιθανότατα και αυτές που έχουν ήδη εκδοθεί με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, αλλά και αυτές που επανυπολογίστηκαν, όμως δεν θα έχουν αναδρομική ισχύ οι επικείμενες αυξήσεις

Τα τρία σενάρια  που εξετάζει το υπουργείο  Εργασίας με στόχο να ενισχυθεί η ανταποδοτικότητα των συντάξεων είναι τα εξης:

1.Να  αυξηθούν οι συντελεστές υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης οριζόντια από το 28ο έτος ασφάλισης και πάνω κατά 5%, 8% ή 10%.

2.Να αλλάξουν μεν οι συντελεστές, αλλά με βαθμιαία μεγαλύτερη αύξηση για όσους έχουν από 35 ή 37 έτη εργασίας και πάνω, ώστε να επιβραβεύονται με καλύτερη σύνταξη, λόγω παραμονής τους στην εργασία και καταβολής μεγαλύτερων εισφορών. Σε αυτή την περίπτωση, τα οφέλη περιορίζονται κατεξοχήν για όσους ξεπερνούν τα 35 έτη ασφάλισης και ενδέχεται σε αυτά τα χρόνια (35-42 έτη) η αύξηση των συντελεστών να αποβεί μεγαλύτερη του 10%. Οι αυξήσεις των συντάξεων εκτιμώνται έως και 50 ευρώ, κατά μέσο όρο, για όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν με 35 έτη και με μισθούς από 1.200 ως 1.500 ευρώ, ενώ για όσους έχουν πάνω από 40 έτη και μισθούς 1.800 ευρώ, η αύξηση στη σύνταξη ενδέχεται να φθάσει ως και 80 με 85 ευρώ, κατά μέσο όρο.

3.Να αυξηθεί κλιμακωτά η εθνική σύνταξη χωρίς να αλλάξει  η ανταποδοτική σύνταξη.

 4. ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ:Οσον αφορά τα αναδρομικά, «κλειδωμένη» θεωρείται από τους νομικούς, μετα τις αποφάσεις του ΣτΕ, η επιστροφή των αναδρομικών μόνο για το 10μηνο που μεσολαβεί ανάμεσα στην προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016. Για το διάστημα αυτό , οι συνταξιούχοι μπορούν να προσδοκούν αναδρομικά από 667 έως 7.338 ευρώ. Για τον προϋπολογισμό ο «λογαριασμός» ακόμα και για το 10μηνο ανεβαίνει στα 4 δισ. ευρώ. Ένα από τα ζητούμενα είναι αν τα χρήματα θα επιστραφούν σε όλους τους συνταξιούχους ή σε όσους άσκησαν αγωγή . Η επιστροφή, σύμφωνα με πληροφορίες, θα γίνει σε βάθος χρόνου 6 ετών και σε 72 δόσεις προκειμένου να μην ανατραπεί ο προϋπολογισμός. Μερίδα νομικών υποστηρίζει ότι οι διεκδικήσεις εξακολουθούν να διατηρούνται ζωντανές όχι μόνο για το δεκάμηνο αλλά και από το 2015 έως και τις 31 Δεκεμβρίου του 2018 καθώς οι επαναϋπολογισμένες συντάξεις εμφανίστηκαν στο σύστημα την 1/1/2019.

Ειδικότερα τα αναδρομικά  αφορουν  μόνο τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 που τα διεκδικούμενα ποσά φτάνουν έως 7.000 ευρώ περίπου για το 10μηνο, χωρίς βέβαια να προστεθούν τα ποσά από την εισφορά αλληλεγγύης που επίσης έχει κριθεί αντισυνταγματική για το Δημόσιο από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Τα αναδρομικά αυτά αφορούν 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους. Για να υπολογίσει κανείς το ποσό για το 10μηνο πρέπει να ανατρέξει στα μηνιαία εκκαθαριστικά του, όπου αναγράφονται οι μειώσεις των αντισυνταγματικών νόμων.

- Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου έχουν λαμβάνειν ως 7.340 ευρώ συνολικά από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα.

Αν δοθούν τα αναδρομικά σε 36 δόσεις θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική, από 90 ευρώ το μήνα ως και 204 ευρώ το μήνα. Αν οι επιστροφές γίνουν σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 54 ως 122 ευρώ το μήνα.

- Οι συνταξιούχοι των ΔΕΚΟ και τραπεζών έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 6.770 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα.

Αν δοθούν τα αναδρομικά σε 36 δόσεις θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική, από 90 ευρώ το μήνα ως και 188 ευρώ το μήνα.

Αν οι επιστροφές γίνουν σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 55 ως 113 ευρώ το μήνα.

- Οι συνταξιούχοι του ΙΚΑ έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 6.402 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα.

Με αναδρομικά σε 36 δόσεις θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική, από 63 ευρώ το μήνα ως και 178 ευρώ το μήνα.

Με επιστροφές σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 38 ως 107 ευρώ το μήνα.

- Οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 5.576 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα.