ΘΡΗΝΕΙ Η ΛΕΥΚΑΔΑ ΓΙΑ ΤΗ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΑΠΏΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΛΟΓΟΘΕΤΗ.
(28/2/2024).
ΘΡΗΝΕΙ Η ΛΕΥΚΑΔΑ ΓΙΑ ΤΗ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΑΠΏΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΛΟΓΟΘΕΤΗ.
(28/2/2024).
ΠΑΡΑΚΜΗ
ΤΟ ΝΕΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ-ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ
ΟΔΗΓΟΣ
Περιθώριο 4 μηνών
έχουν οι συνταξιούχοι που εχουν ηδη ξεκινήσει να εργάζονται (ανέλαβαν εργασία οποτεδήποτε πριν
από την Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου) ώστε να υποβάλλουν την ηλεκτρονική δήλωση στον ΕΦΚΑ για την εργασία τους. Ολοι οι εργαζόμενοι - συνταξιούχοι υποχρεούνται (με
απειλή ποινής 12 συντάξεις κύριες και επικουρικές) να υποβάλλουν ηλεκτρονική αίτηση, μόνο που σε όσους έχουν ήδη εργάζονται και έχουν
υποβάλλει στο παρελθόν την αίτηση δίνεται περιθώριο 4 μηνών για την υποβολή της νέας, ηλεκτρονικής
αίτησης.
Αναλυτικά στην
ηλεκτρονική πλατφόρμα πρέπει να μπουν να κάνουν δήλωση:
-Συνταξιουχοι του ΕΦΚΑ οι οποίοι ξεκίνησαν να εργάζονται
οποτεδήποτε πριν την έναρξη ισχύος της απόφασης και συνεχίζουν απασχολούνται
μέχρι σήμερα.
-συνταξιούχοι του
e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι ξεκίνησαν
να εργάζονται από 01.01.2024, ακόμη και εάν ήδη έχουν διακόψει την
απασχόληση τους τους
-όσοι έχουν
υποβάλλει ή υποβάλλουν εφεξής αίτηση συνταξιοδοτησης και συνεχίζουν χωρίς διακοπή την απασχόλησή τους
-όσοι υποβάλλουν
αίτηση συνταξιοδότησης και αναλαμβάνουν εργασία μετά την υποβολή της αυτής.
Η υποχρέωση
δήλωσης ισχύει για όλους τους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους, ενώ δεν
ισχύει για συνταξιούχους λόγω θανάτου.
Όσα πρόσωπα έχουν
δηλώσει την έναρξη της απασχόλησής τους στο φορέα με άλλο τρόπο (π.χ. υποβολή
χειρόγραφης αίτησης στο τοπικό υποκατάστημα του ΕΦΚΑ) οφείλουν να επαναλάβουν
τη σχετική δήλωση ψηφιακά στην πλατφόρμα.
Ειδικότερα
προβλέπεται πως οι συνταξιούχοι που ήδη εργάζονται και για τους οποίους έχει
υποβληθεί ΑΠΔ από τον εργοδότη (στην οποία ΑΠΔ περιλαμβάνεται ο απασχολούμενος
ως συνταξιούχος) ή έχει γίνει εγγραφή του απασχολούμενου συνταξιούχου στο
μητρώο μη - μισθωτών του ΕΦΚΑ και ο συνταξιούχος αμελήσει τώρα να υποβάλλει την
ηλεκτρονική αίτηση, τότε αυτοί οι εργαζόμενοι - συνταξιούχοι ειδοποιούνται από
τον ΕΦΚΑ για την υποχρέωσή τους να υποβάλλουν την νέα ηλεκτρονική αίτηση εντός 15 ημερών (από την προειδοποίηση του ΕΦΚΑ). Αν και
τότε δεν συμμορφωθούν, επιβάλλονται τα προβλεπόμενα πρόστιμα.
Τονίζεται ότι ποινές φωτιά προβλέπονται για όσους συλληφθούν
σε καθεστώς «μαύρης εργασίας», καθώς τους καταλογίζονται:
-οι ασφαλιστικές
εισφορές που προβλέπονται από την εργασία
-ο νέος πόρος
υπέρ ΕΦΚΑ (10% από το μισθό)
-την ποινή των 12
συντάξεων κύριων και επικουρικών.
Η ηλεκτρονική
πλατφόρμα του ΕΦΚΑ για τους εργαζόμενους συνταξιούχους άνοιξε , ώστε να ξεκινήσουν οι δηλώσεις
από όσους λαμβάνουν πλέον ολόκληρη την συνταξη τους αλλά πρέπει να ξεκινήσουν να αποδίδουν την νέα εισφορά 10% επί του
μισθού τους. Οι
δηλώσεις θα γίνουν στην νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα που τέθηκε σε λειτουργία στον
ΕΦΚΑ. Ο εργαζόμενος συνταξιούχος
πατάει τον σύνδεσμο «Είσοδος στην υπηρεσία». Εναλλακτικά ο εργαζόμενος -
συνταξιούχος μπορεί να μπει από την αρχική σελίδα της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr. Σε κάθε περίπτωση κατευθύνεται στην σελίδα που αφορά στην υπηρεσία και στην οποία
αναρτώνται σχετικές πληροφορίες και νομοθεσία, καθώς και ο σύνδεσμος
εισόδου .
Το σύστημα
αυτόματα τον οδηγεί στην είσοδο με TAXISNET κωδικούς και μετά την διαπίστευσή του από το
σύστημα της ΓΓΠΣ&ΨΔ, επιστρέφει στο σύστημα του e-ΕΦΚΑ για να πληκτρολογήσει τον ΑΜΚΑ του.
Με το νέο καθεστώς απασχόλησης συνταξιουχων :
-ΓΙΑ ΤΟΥΣ
ΜΙΣΘΩΤΟΥΣ: ο νέος
πόρος θα ανέρχεται στο 10% επί του ακαθάριστου
μισθού. Η επιβολή του θα γίνεται με την ΑΠΔ, κατά τον ίδιο τρόπο που
επιβάλλεται και η εισφορά ανταποδοτικού χαρακτήρα, ενώ θα βαραίνει αποκλειστικά
τον εργαζόμενο.
-ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΗ
ΜΙΣΘΩΤΟΥΣ: ο αντίστοιχος πόρος θα ανέρχεται σε επιπλέον 50% επί της επιλεγείσας
ασφαλιστικής κλάσης. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για όσους αυτοαπασχολούμενους
έχουν υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί κ.λπ.).
-ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΥΑΛΩΤΕΣ
ΟΜΑΔΕΣ: Συνταξιούχοι αναπηρίας εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής πόρου.
Οι συντάξεις αναπηρίας θα καταβάλλονται ανεξάρτητα του ύψους του
εισοδήματος/αποδοχών και της περιστασιακής ή μη μόνιμης εργασίας υποχρεωτικώς
υπακτέας στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ.
-Στις εξαιρέσεις από
κάθε κράτηση περιλαμβάνονται οι αγρότες συνταξιούχοι του ΟΓΑ που συνεχίζουν την
αγροτική δραστηριότητα, οι συνταξιούχοι άλλων Ταμείων που ασκούν αγροτική
δραστηριότητα από την οποία αποκτούν ετήσιο εισόδημα έως 10.000 ευρώ, οι
πολύτεκνοι και οι συνταξιούχοι ειδικών κατηγοριών (λογοτέχνες κ.ά.).
-----------------------------------------------------------
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΣΕ
9 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Με την Κοινή
Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ): «Απασχόληση εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχων του
Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης», που δημοσιεύθηκε χτες
στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) εξειδικεύονται όλα τα ζητήματα που
αφορούν την απασχόληση των συνταξιούχων εξ ιδίου δικαιώματος του e-ΕΦΚΑ.
1. Τί πρέπει να
κάνει ο απασχολούμενος συνταξιούχος;
Ο απασχολούμενος
συνταξιούχος θα πρέπει να υποβάλει σχετική δήλωση στην ιστοσελίδα του e-ΕΦΚΑ (https://www.efka.gov.gr/dilosi-erg-synt.php). Η είσοδος στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα πραγματοποιείται με τη χρήση των
κωδικών taxisnet ή με τη
χρήση των συστημάτων ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking). Στην πλατφόρμα δηλώνεται τόσο η ανάληψη της απασχόλησης, όσο και η
συνδρομή προϋποθέσεων για την εξαίρεση από την καταβολή πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ ή και από την καταβολή ασφαλιστικών
εισφορών.
2. Ποιοι πρέπει
να εισέλθουν στην πλατφόρμα;
Στην ηλεκτρονική
πλατφόρμα πρέπει να εισέλθουν:
(α) συνταξιούχοι
του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι
ξεκίνησαν να εργάζονται οποτεδήποτε πριν την έναρξη ισχύος της απόφασης και
συνεχίζουν απασχολούνται μέχρι σήμερα.
(β) συνταξιούχοι
του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι
ξεκίνησαν να εργάζονται από 01.01.2024, ακόμη και εάν ήδη έχουν διακόψει την
απασχόλησή τους
(γ) όσοι έχουν
υποβάλλει ή υποβάλλουν εφεξής αίτηση συνταξιοδότησης και συνεχίζουν χωρίς
διακοπή την απασχόλησή τους
(δ) όσοι
υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης και αναλαμβάνουν εργασία μετά την υποβολή της
αυτής.
Η υποχρέωση
δήλωσης ισχύει για όλους τους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους λόγω γήρατος,
λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας,
επαγγελματική νόσο), γήρατος λόγω αναπηρίας του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των
νόμων που παραπέμπουν σε αυτόν, ή του τρίτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των
άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α’ 210)), ενώ δεν ισχύει για συνταξιούχους
λόγω θανάτου.
Όσα πρόσωπα έχουν
δηλώσει την έναρξη της απασχόλησής τους στο φορέα με άλλο τρόπο (π.χ. υποβολή
χειρόγραφης αίτησης στο τοπικό υποκατάστημα του ΕΦΚΑ) οφείλουν να επαναλάβουν
τη σχετική δήλωση ψηφιακά στην πλατφόρμα.
3. Ποια είναι η
προθεσμία δήλωσης;
Η δήλωση πρέπει
να υποβληθεί μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα ανάληψης της απασχόλησης ή μέχρι
την τελευταία μέρα του μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης (για όσους
συνεχίζουν χωρίς διακοπή την απασχόλησή τους).
Ειδικά για όσους
ανέλαβαν υποχρεωτικώς υπακτέα απασχόληση πριν τη δημοσίευση της ΚΥΑ και
συνεχίζουν να απασχολούνται μέχρι σήμερα ή ανέλαβαν υποχρεωτικώς υπακτέα
απασχόληση από 01.01.2024 και διέκοψαν την απασχόλησή τους πριν την έναρξη
ισχύος της ΚΥΑ, έχουν κατ’ εξαίρεση προθεσμία 4 μηνών από την έναρξη ισχύος της
ΚΥΑ να δηλώσουν την απασχόλησή τους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με τη
διαδικασία αυτή προβαίνουν στη δήλωση και πρόσωπα που είχαν υποβάλλει
χειρόγραφες δηλώσεις ανάληψης απασχόλησης στα τοπικά υποκαταστήματα του e-ΕΦΚΑ στο παρελθόν, αλλά συνεχίζουν να
απασχολούνται και μετά την 01.01.2024.
4. Τι
περιλαμβάνει η δήλωση;
Στην ηλεκτρονική
υπηρεσία δηλώνονται: η ημερομηνία έναρξης της απασχόλησης ως συνταξιούχος, ο
τύπος της σύνταξης ή η υποβολή αίτησης για συνταξιοδότηση και η κατηγορία
απασχόλησης.
Πολύ σημαντική
είναι η δήλωση τυχόν συνδρομής των προϋποθέσεων για εξαίρεση από την υποχρέωση
καταβολής πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ.
Η εξαίρεση αφορά τα άτομα με ψυχική αναπηρία, όσους λαμβάνουν το εξωιδρυματικό
επίδομα, τους πολύτεκνους, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι
ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του
24ου έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
5. Τι προβλέπεται
σε περίπτωση παράλειψη της δήλωσης για την έναρξη της απασχόλησης;
Παράλειψη της
δήλωσης για την έναρξη της απασχόλησης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με 12
μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις. Η παράλειψη της δήλωσης
διαπιστώνεται είτε με διασταύρωση των στοιχείων των ΑΠΔ και του Μητρώου
μη-μισθωτών με την ηλεκτρονική πλατφόρμα, είτε από επιτόπιους ελέγχους. Σε
περίπτωση που διαπιστωθεί παράλειψη υποβολής της δήλωσης και μη καταβολή
ασφαλιστικών εισφορών ή και πόρου για το διάστημα της απασχόλησης, ο e-ΕΦΚΑ καταλογίζει τις ασφαλιστικές
εισφορές και το ποσό του πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, καθώς και τη χρηματική κύρωση. Το
ποσό της οφειλής μπορεί να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως 1/4 από την κύρια
σύνταξη και με συμψηφισμό από την επικουρική. Άλλως, εισπράττεται σύμφωνα με
τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
6. Τι ισχύει για
μη μισθωτούς;
Σε περίπτωση μη
μισθωτών, ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοτελώς απασχολουμένων, και αγροτών,
πριν ή μετά τη δήλωση στην ηλεκτρονική υπηρεσία απαιτείται και η
εγγραφή/επανεγγραφή/μεταβολή στο μητρώο μη μισθωτών.
7. Τι αλλάζει ως
προς το ύψος της σύνταξης;
Στους
συνταξιούχους που εργάζονται θα καταβάλλεται εφεξής το σύνολο της σύνταξής τους
(κύριας και επικουρικής), με τις παγίως προβλεπόμενες κρατήσεις για
ασφαλιστικές εισφορές (ενώ μέχρι τώρα επιβαλλόταν παρακράτηση 30%). Αν όμως
εργάζονται σε Φορέα Γενικής Κυβέρνησης, η σύνταξη αναστέλλεται έως το 62ο έτος
τους.
8. Ποιο είναι το
ύψος του πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ,
που επιβάλλεται στους απασχολούμενους συνταξιούχους;
Στους
απασχολούμενους συνταξιούχους , επιβάλλεται πόρος υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος έχει ως εξής:
α) Μισθωτοί:
Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ
ύψους 7,7% επί των ασφαλιστέων αποδοχών κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας
ασφάλισης και λοιπών παροχών και ύψους 2,3% επί των ασφαλιστέων αποδοχών
επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει
αποκλειστικά τον ασφαλισμένο,
β) Μη μισθωτοί
(ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενοι): Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 50% επί της επιλεγείσας
ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και
παροχών και σε περίπτωση υπαγωγής και στην επικουρική ασφάλιση, ύψους 40% επί
της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης για τον Κλάδο κύριας
ασφάλισης και λοιπών παροχών και 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής
κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης,
γ) Οι αγρότες:
Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ
ύψους 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης για τον
κλάδο κύριας ασφάλισης και παροχών και σε περίπτωση υπαγωγής και στην
επικουρική ασφάλιση, ύψους 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας
κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και 40% επί
της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο
επικουρικής ασφάλισης,
δ) Οι μισθωτοί
μηχανικοί και έμμισθοι δικηγόροι: Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 7,7% επί των ασφαλιστέων αποδοχών
κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και ύψους
40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης για τον
κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο,
ε) Οι αμειβόμενοι
με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (Π.Π.Υ.), Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 10% επί της καθαρής αξίας του
παραστατικού για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών, ο οποίος
βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο,
στ) οι
αμειβόμενοι με εργόσημο του π. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ: Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 7,7% επί της αναγραφόμενης
τιμής του εργοσήμου για τον Κλάδο κύριας ασφάλισης και παροχών και ύψους 2,3%
επί της αναγραφόμενης τιμής του εργοσήμου για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης,
ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο,
ζ) Οι αμειβόμενοι
με εργόσημο του π. ΟΓΑ: Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 10% επί της αξίας των καταβαλλόμενων
αμοιβών, για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών, ο οποίος βαρύνει
αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
Ειδικά για τους
αμειβόμενους με εργόσημο του π. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και του π. ΟΓΑ, το ποσό του πόρου
προσδιορίζεται μετά από εκκαθάριση που διενεργείται σε ετήσια βάση.
9. Ποιοι
εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ;
Από την καταβολή
του πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ
εξαιρούνται κατόπιν δήλωσης της εξαίρεσης στην ηλεκτρονική πλατρφόρμα
συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού και
ειδικότερα:
α. Τα άτομα με
ψυχική αναπηρία του άρθρου 23 του ν. 4488/2017 (Α’ 137). Πρόκειται για άτομα με
ψυχική ή νοητική αναπηρία ή ψυχική και νοητική αναπηρία, με ποσοστό αναπηρίας
50% και άνω, εφόσον η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή η αυτοαπασχόληση
ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης
και η κρίση αυτή πιστοποιείται με γνωμάτευση μονάδας ψυχικής υγείας.
β. Οι
συνταξιούχοι του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των διατάξεων που παραπέμπουν σε
αυτόν. Πρόκειται για πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται από τον ιδιωτικό τομέα με
ειδικές διατάξεις λόγω πιστοποιημένης συνδρομής ειδικών παθήσεων, όπως
τυφλότητα, τετραπληγία, ακρωτηριασμό, κυστική ίνωση κ.α.
γ. Οι
συνταξιούχοι του τρίτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του
π.δ. 169/2007 (Α’ 210). Ομοίως πρόκειται για συνταξιοδότηση με ειδικές παθήσεις
στο δημόσιο τομέα.
δδ. Όσοι
λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54 του
π.δ. 169/2007.
ε. Οι πολύτεκνοι,
των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες
ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους της
ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
στ. Τα πρόσωπα
που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016 (Α’ 85). Πρόκειται
για πρόσωπα των οποίων η σύνταξη εκδίδεται και καταβάλλεται από το Υπ.
Οικονομικών (θύματα πολέμου, τρομοκρατικών ενεργειών κ.α.)
ζ. Οι
συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός
εργασίας, επαγγελματική νόσο).
Επίσης από τον
πόρο εξαιρούνται και οι απασχολούμενοι σε Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, για
τους οποίους όμως προβλέπεται αναστολή σύνταξης έως το 62ο έτος της ηλικίας
τους.
Η εξαίρεση από
την καταβολή του πόρου εκκινεί την πρώτη ημέρα του μήνα εντός του οποίου
συντρέχει και λήγει την τελευταία μέρα του μήνα λήξης της αιτίας χορήγησής της.
Επίσης υπόχρεοι
δήλωσης στην πλατφόρμα είναι και τα πρόσωπα τα οποία εξαιρούνται τόσο από την
καταβολή πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ,
όσο και από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών για την απασχόλησή τους ως
συνταξιούχοι και ειδικότερα:
Οι συνταξιούχοι
του π. ΟΓΑ, εφόσον ασκούν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ.
Οι συνταξιούχοι
των ενταγμένων στον e-ΕΦΚΑ
φορέων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, εφόσον το ετήσιο καθαρό φορολογητέο
εισόδημά τους από απασχόληση στον αγροτικό τομέα ως αγροτών, μελισσοκόμων,
κτηνοτρόφων, πτηνοτρόφων και αλιέων δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ.
Οι συνταξιούχοι
υπέρ των οποίων εκδίδεται Παραστατικό Παρεχόμενων Υπηρεσιών, οι οποίοι
εξαιρούνται από την υποχρέωση ασφάλισης και καταβολής εισφορών σύμφωνα με την
παρ. 7 του άρθρου 55 του ν. 4509/2017 (Α’ 201) και την παρ. 6 του άρθρου 243
του ν. 4957/2022 (Α’ 141).
-----------------------------------------------------------------------------------------
ΒΗΜΑ-ΒΗΜΑ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΤΟΥ ΕΦΚΑ ΕΔΩ :
https://www.efka.gov.gr/el/delose-apascholeses-syntaxioychon
ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΡΙΝ ΤΑ 62
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ
Έως και 7 χρόνια
νωρίτερα πριν το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των 62 ετών, δηλαδή από τα
55 μπορούν να ανοίξουν φέτος την πόρτα της εξόδου προς την σύνταξη ειδικές
κατηγορίες ασφαλισμένων. Χιλιάδες δημόσιοι
υπάλληλοι μπορούν να
συνταξιοδοτηθούν και φέτος νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας με πλήρη ή
μειωμένη σύνταξη.
Το 2024
αναμένεται να φέρει άλλο ένα μαζικό κύμα συνταξιοδοτήσεων καθώς χιλιάδες
ασφαλισμένοι θα συνταξιοδοτηθούν βασισμένοι σε όρια ηλικίας που ήδη έχουν
κατοχυρώσει, ενώ πλέον μπορούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τη διάταξη που
επιτρέπει την παράλληλη παραμονή στην εργασία και τη συνταξιοδότηση χωρίς να
κόβεται η σύνταξη τους κατά 30%.
Οι κατηγορίες των
εργαζομένων στο Δημόσιο που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα είναι οι εξής:
-Δημόσιο 35ετία (κατοχύρωση το 2010)
Οι ασφαλισμένοι
του Δημοσίου (άνδρες και γυναίκες) που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με 35ετία
θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2021 τόσο τα 35 έτη
ασφάλισης ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τέκνων ή και στρατού αλλά και
τα 58. Έτσι μπορούν να αποχωρήσουν με όριο ηλικίας που ανάλογα με την περίπτωση
φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες εφόσον αυτό το όριο έχει ήδη συμπληρωθεί ή
συμπληρώνετε εντός του 2024.
-Δημόσιο 36ετία (κατοχύρωση το 2011)
Οι ασφαλισμένοι
του Δημοσίου (άνδρες και γυναίκες) που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με 36ετία
με πλήρη σύνταξη, με κατοχύρωση το 2011 οπότε και επιτρέπονται οι εξαγορές
πλασματικών ετών, θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του
2021 τόσο τα 36 έτη ασφάλισης ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών σπουδών,
τέκνων, στρατού κλπ αλλά και τα 58. Έτσι μπορούν να αποχωρήσουν με όριο ηλικίας
που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες εφόσον αυτό το όριο
έχει ήδη συμπληρωθεί ή συμπληρώνεται εντός του 2024.
-Δημόσιο 37ετία
Οι ασφαλισμένοι
του Δημοσίου εφόσον είχε συμπληρωθεί 25ετία έως την 31/12/2010 είχαν τη
δυνατότητα συνταξιοδότησης με 37ετία χωρίς όριο ηλικίας πλην όμως θα πρέπει η
37ετία να έχει συμπληρωθεί ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών (μόνο στρατού
ή τέκνων) έως την 31/12/2021.
Έτσι ο
ασφαλισμένος κατοχυρώνει το αντίστοιχο όριο ηλικίας που έχει τεθεί με το ν.
4336/2015, δηλαδή το 61ο και 2 μήνες και μπορεί να αποχωρήσει με το εν λόγω
όριο εφόσον το συμπλήρωσε ήδη ή θα το συμπληρώσει εντός του 2024.
-Δημόσιο βαρέα ΟΤΑ
Οι ασφαλισμένοι
του Δημοσίου (άνδρες και γυναίκες) που ανήκουν στο καθεστώς ασφάλισης των
βαρέων του Δημοσίου και απασχολούνται ως μόνιμοι σε ΟΤΑ έχουν τη δυνατότητα να
αποχωρήσουν εντός του 2024 εάν συμπληρώνουν τις σχετικές προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα
:
Εάν έχουν
συμπληρώσει συνολικά τουλάχιστον 12 έτη ασφάλισης στα βαρέα των ΟΤΑ μέχρι την
31/12/2012 τότε όριο ηλικίας συνταξιοδότησης παραμένει το 58ο έτος της ηλικίας.
Εάν έχουν
συμπληρώσει συνολικά τουλάχιστον 12 έτη ασφάλισης στα βαρέα των ΟΤΑ μετά την
1/1/2013 τότε όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι το 60ο έτος της ηλικίας.
-Πρόωρες συντάξεις στο Δημόσιο
Οι ασφαλισμένοι
άνδρες και γυναίκες του Δημοσίου που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με πρόωρη /
μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης ακόμη και με
εξαγορά πλασματικών ετών έως την 31/12/2012 και το όριο ηλικίας ως την
31/12/2022.
Οι γυναίκες
(μόνο) που συμπλήρωσαν 25ετία το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 55 εάν
έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022.
Οι γυναίκες και
οι άνδρες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2011 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 56
εάν έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022.
Οι γυναίκες και
οι άνδρες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2012 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 57
εάν έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022.
Σε όλες τις
περιπτώσεις που το εν λόγω όριο ηλικίας συμπληρώνετε ΜΕΤΑ την 1/1/2023 τότε για
τη λήψη πρόωρης / μειωμένης σύνταξης θα πρέπει να συμπληρωθεί το 62ο έτος της
ηλικίας.
ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕ ΧΡΕΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΦΚΑ:ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΟΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ-ΟΛΗ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Εκδίδεται εντός του Φεβρουαρίου η σχετική υπουργική απόφαση και στη συνέχεια ανοίγει η ειδική πλατφόρμα στο efka.gov.gr για να υποβάλλουν αίτηση οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι με οφειλές άνω των 20.000 ευρώ και οι αγρότες με οφειλές άνω των 6.000 ευρώ. Aφου ανοίξει η πλατφόρμα για την ηλεκτρονική αίτηση στην συνέχεια: - θα γίνεται έλεγχος των οφειλών και θα κοινοποιούνται στο email του οφειλέτη - θα γίνεται έλεγχος ηλικίας αν είναι άνω ή κάτω των 62 ή των 67 ετών - έλεγχος χρόνου ασφάλισης και εισφορών Σωρευτικά θα πρέπει να πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) ο υποψήφιος συνταξιούχος έχει συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας του, β) έχει καταβάλει εισφορές για χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 20 ετών ή 6.000 ημερών και γ) οι τραπεζικές καταθέσεις του δεν ξεπερνούν το ποσό των 12.000ευρώ ή το ποσό των 6.000 ευρώ αν είναι οφειλέτης προς τον π. ΟΓΑ. Ωστόσο ανοιχτό παραμένει αν θα υπάρξει η άρση του τραπεζικού απορρήτου και γι αυτό δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί η σχετική ΚΥΑ. Μάλιστα το υπουργείο Εργασίας και ο ΕΦΚΑ εξετάζουν αυτό το διάστημα τις διατάξεις της ΚΥΑ για την άρση του τραπεζικού απορρήτου των οφειλετών και τον έλεγχο των καταθέσεων τους τουλάχιστον τους τελευταίους 12 μήνες. Στην ειδική πλατφόρμα θα υποβάλλουν αίτηση οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι με οφειλές άνω των 20.000 ευρώ και οι αγρότες με οφειλές άνω των 6.000 ευρώ. Υπολογίζεται ότι περίπου 15.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες θα υποβάλλουν αίτηση για την λήψη σύνταξης. Εφόσον εγκριθεί η αίτηση ο συνταξιούχος θα λαμβάνει το 40% της σύνταξής του. Το υπόλοιπο 60% της σύνταξης θα αποπληρώνει την οφειλή έως ότου αυτή πέσει κάτω από τα 20.000 ευρώ για τους επαγγελματίες και τα 6.000 ευρώ για τους αγρότες. Από αυτά τα όρια οφειλής και κάτω θα λειτουργεί ο αυτόματος συμψηφισμός και το υπόλοιπο χρέος θα εξοφλείται με παρακράτηση 60 μηνιαίων δόσεων από το ποσό της μηνιαίας σύνταξης. Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΦΚΑ, τα φυσικά και νομικά πρόσωπα ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι με οφειλές από 20.000- 30.000 ευρώ ανέρχονται σε 109.868 και οφείλουν 2,6 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, περίπου 27.000 αγρότες έχουν οφειλές από 6.000- 10.000 ευρώ και το ληξιπρόθεσμο ποσό φτάνει τα 175 εκατ. ευρώ. Από αυτούς υπολογίζεται ότι περίπου το 10-15% έχει τις προϋποθέσεις να συνταξιοδοτηθεί, αλλά λόγω οφειλών δεν μπορεί να το κάνει. Οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να συναινέσουν στην άρση του τραπεζικού και φορολογικού τους απορρήτου και να μην διαθέτουν καταθέσεις άνω των 12.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και 6.000 ευρώ για τους αγρότες. Παράγοντες του υπουργείου Εργασίας επισημαίνουν ότι η ρύθμιση δεν απευθύνεται μόνο σε όσους έχουν οφειλές και βρίσκονται σε ηλικία 67 ετών, αλλά και τουλάχιστον 2 χρόνια πλησίον στο όριο αυτό. ---------------------------------- Παραδείγματα 1- Ασφαλισμένος με οφειλές 29.000 ευρώ δικαιούται μηνιαία σύνταξη 750 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η παρακράτηση αρχικά θα ανέρχεται σε 750 ευρώ x 60% = 450 ευρώ, άρα η μηνιαία σύνταξη που θα λάβει είναι 300 ευρώ. Μετά το πέρας 20 μηνών η οφειλή του θα έχει μειωθεί κατά 450 ευρώ x 20 = 9.000 ευρώ, με το υπόλοιπό του να ανέρχεται σε 20.000 ευρώ. Από αυτό το σημείο και έπειτα θα ενταχθεί στο καθεστώς των 60 δόσεων. Η νέα του παρακράτηση θα είναι 20.000/60 = 333,33 ευρώ ως την αποπληρωμή της οφειλής και θα λαμβάνει σύνταξη 416,67 ευρώ το μήνα για διάστημα 60 μηνών. 2- Ασφαλισμένος με οφειλή 25.400 ευρώ και δικαιούται σύνταξη 900 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η παρακράτηση αρχικά θα ανέρχεται σε 900 x 60% = 540 ευρώ, οπότε τελικώς θα λαμβάνει 360 ευρώ (δηλαδή 900-540). Εντός 10 μηνών η οφειλή του θα έχει μειωθεί κατά 540 ευρώ x 10 = 5.400 ευρώ, με το υπόλοιπο της οφειλής του να ανέρχεται σε 20.000 ευρώ. Από αυτό το σημείο και έπειτα θα ενταχθεί στο καθεστώς των 60 δόσεων. Η νέα του παρακράτηση θα είναι 20.000/60 = 333,33 ευρώ ως την αποπληρωμή της οφειλής και θα λαμβάνει σύνταξη 566,67 ευρώ το μήνα για 60 μήνες.
200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ
ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΛΕΥΚΑΔΙΤΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ
---------------------------------------
…Δεν είναι
διαβατάρικο πουλί , που για μια μέρα
σχίζει τα νέφη
και περνά γοργό σαν τον αγέρα
ούτε κισσός
πάναίσθητος την πέτρα περιπλέκει ,
ούτ΄αστραπή που
σβύνεται χωρίς αστροπελέκι ,
δεν είναι
νεκροθάλασσα ,βοή χωρίς σεισμό ,
νοιώθω για σε
πατρίδα μου ,στα σπλάχνα χαλασμό.
Αριστοτέλης
Βαλαωρίτης (1824-1879).
--------------------------------------------------------
Ο Αριστοτέλης
Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824, γιος του επιχειρηματία και
γερουσιαστή Ιωάννη Βαλαωρίτη και της Αναστασίας το γένος Τυπάλδου Φορέστη.
Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο Λύκειο της Λευκάδας (1830-1837), κατόπιν φοίτησε
στην Ιόνιο Ακαδημία στην Κέρκυρα (1838-1841) και ταξίδεψε στην Ιταλία και την
ελεύθερη Ελλάδα (1841-1842). Ακολούθησαν σπουδές στη Γενεύη (όπου πήρε πτυχίο
προλύτη Γραμμάτων και επιστημών από το εκεί κολλέγιο), το Παρίσι (νομικά) και
τέλος την Πίζα, όπου ανακηρύχτηκε διδάκτωρ νομικής στο εκεί πανεπιστήμιο.
Μεσολάβησε (1846) προσβολή του από τυφώδη πυρετό και επιστροφή στη γενέτειρά
του. Ακολούθησαν ταξίδια του στην Ιταλία και την Αυστρία, όπου με κίνδυνο της
ζωής του πήρε μέρος σε ενέργειες υπέρ της ελληνικής απελευθέρωσης. Παράλληλα
μελέτησε γερμανική φιλοσοφία και το 1847 είχε ήδη τυπώσει την πρώτη του
ποιητική συλλογή με τίτλο "Στιχουργήματα" στην Κέρκυρα.
Ακολούθησε μια
περίοδος περιπλάνησής του στην Ιταλία, κυρίως στη Βενετία. Εκεί πήρε μέρος σε
φοιτητικές κινητοποιήσεις και γνώρισε την κόρη του Αιμιλίου Τυπάλδου Ελοϊσία,
την οποία παντρεύτηκε το 1852. Από το γάμο του απέκτησε τρεις κόρες (τη Μαρία,
που πέθανε το 1855 σε βρεφική ηλικία, μια δεύτερη, επίσης Μαρία, που πέθανε το
1866 και τη Ναθαλία, που πέθανε το 1875 στη Βενετία) και δύο γιους, το Νάνο και
τον Αιμίλιο. Μετά το γάμο του ταξίδεψε στην Ευρώπη για ένα χρόνο και όταν
επέστρεψε στη Λευκάδα ενίσχυσε το επαναστατικό κίνημα της Ηπείρου με άντρες και
χρήματα, με αποτέλεσμα να προκαλέσει τη δυσαρέσκεια του τότε άγγλου αρμοστή και
να αναγκαστεί να φύγει για την Ιταλία ξανά.
Το 1856 πέθανε ο
πατέρας του και η μητέρα του. Το 1857 δημοσίευσε τη δεύτερη ποιητική συλλογή
του με τίτλο "Μνημόσυνα", που τιμήθηκε από τον Όθωνα με τον Χρυσό
Σταυρό του Σωτήρος. Την ίδια χρονιά απέκτησε το δεύτερο γιο του, τον Αιμίλιο
και εξελέγη βουλευτής Λευκάδας στην Ιόνιο Βουλή, θέση την οποία κράτησε από το
1857 ως το 1864. Το 1864 επισκέφτηκε την Αθήνα μαζί με τον πρόεδρο της Ιονίου
Βουλής και άλλους επιφανείς πολιτικούς και συνέταξε το σχέδιο για το ψήφισμα
της Ένωσης. Η εμφάνισή του στην Εθνοσυνέλευση στέφτηκε από μεγάλη επιτυχία.
Εκλέχτηκε δυο φορές βουλευτής στην κυβέρνηση Κουμουνδούρου (1865 και 186,
αρνήθηκε όμως να αναλάβει υπουργικά καθήκοντα. Μετά τις εκλογές του 1868,
απογοητευμένος από την πολιτική αποσύρθηκε και απομονώθηκε στη Μαδουρή, ένα
μικρό νησί κοντά στη Λευκάδα. Εκεί συνέθεσε το ποίημα Διάκος και τον
Αστραπόγιαννο, έργα που τύπωσε μαζί το 1867. Κατόπιν πρόσκλησης του πρύτανη του
Πανεπιστημίου Αθηνών το 1871 έγραψε και απήγγειλε με μεγάλη επιτυχία ένα ποίημα
για τον Πατριάρχη στην αποκάλυψη του ανδριάντα του. Πέθανε το 1879.
Λίγο πριν το θάνατό του έγραψε τα τρία πρώτα άσματα του
"Φωτεινού", έργου που έμεινε ημιτελές λόγω του θανάτου του. Ο
"Φωτεινός" εντάχθηκε στο δεύτερο συγκεντρωτικό τόμο των έργων του που
εκδόθηκαν μετά το θάνατό του, το 1891. Έγραψε επίσης λίγες μεταφράσεις ("Η
λίμνη" του Λαμαρτίνου, "Το τριακοστό τρίτο άσμα της Κόλασης" του
Δάντη, κ.α.) και δημοσίευσε άρθρα πολιτικού και ιστορικού προβληματισμού. Στο
έργο του Βαλαωρίτη συναντιέται η γλωσσική τεχνοτροπία της Επτανησιακής Σχολής
με εκείνη της Αθηναϊκής. Τα ποιητικά του έργα είναι γραμμένα σε απλή γλώσσα ενώ
τα πεζά του στην καθαρεύουσα. Ο επικός χαρακτήρας των έργων του, καθώς επίσης
οι αγώνες του για την Πατρίδα, του χάρισαν τον τιμητικό τίτλο του εθνικού
ποιητή, ενόσω ακόμη ήταν εν ζωή. Η κριτική διχάστηκε στην περίπτωση του
Βαλαωρίτη και ποικίλει από την πλήρη αποδοχή (Παλαμάς, Ροΐδης, Σικελιανός) ως
την πλήρη άρνηση (Πολυλάς, Πανάς, Βερναρδάκης).
ΤΕΣΣΕΡΑ ΓΝΩΣΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΡ.ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ
---------------------------------------------
Η ΞΑΝΘΟΥΛΑ
Μ’ αρέσ’ η
θάλασσα γιατί μου μοιάζει,
μ’ αρέσει, σ’
άκουγα να λες κρυφά,
πότε αγριεύεται,
βόγγει, στενάζει
και πότε ολόχαρη
παίζει, γελά.
Δεν είν’ όλόξανθη
σαν τα μαλλιά μου;
Δεν είν’ ο κόρφος
μου σαν τον αφρό;
Μέσα στα μάτια
μου τα γαλανά μου
δεν έχω κύματα,
τάφο, ουρανό;
Μ’ αρέσ’ η
θάλασσα, γιατί μου μοιάζει
κι ας έχει μέσα
της κόσμο θεριά…
Μη στη καρδούλα
μου, μη δε φωλιάζει
αγάπη αχόρταγη,
σκληρή φωτιά;
Κι εγώ
εχαιρόμουνα που χολιασμένη
φαρμάκι μου
`σταζες μες στην ψυχή,
τη ζήλεια σου
έβλεπα ξαγριωμένη,
στα χείλη σου
έβραζε κάθε πνοή.
Τότ’ εκρεμάστηκα
στην τραχηλιά σου
τη φλόγα σου
`σβησα με δυο φιλιά,
την όψη εβύθισα
μες στα μαλλιά σου,
στο κόρφο σου
έστησα κρυφή φωλιά.
"Κύμα μου
ανήμερο, ψυχή μου, φθάνει.
Μη μ’ αγριεύεσαι,
πλάγιασ’ εδώ…
Θά `μαι για
σένανε γλυκό λιμάνι.
Τι αξίζει η
θάλασσα δίχως γιαλό;"
------------------------------------------------------------------
Ο ΒΡΑΧΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΜΑ
«Mέριασε, βράχε, να διαβώ,» το κύμ’
ανδρειωμένο
λέγει στην πέτρα του γιαλού θολό, μελανιασμένο.
«Mέριασε! Mες στα στήθη μου, που ’σαν νεκρά και κρύα,
μαύρος βοριάς εφώλιασε και μαύρη τρικυμία.
Aφρούς δεν έχω γι’ άρματα,
κούφια βοή γι’ αντάρα,
έχω ποτάμι αίματα, μ’ εθέριεψε η κατάρα
του κόσμου που βαρέθηκε, του κόσμου που ’πε τώρα,
βράχε, θα πέσεις, έφτασεν η φοβερή σου ώρα.
Όταν ερχόμουνα σιγά, δειλό, παραδαρμένο,
και σόγλειφα και σόπλενα τα πόδια δουλωμένο,
περήφανα μ’ εκοίταζες κ’ εφώναζες του κόσμου
να ιδεί την καταφρόνεση που πάθαινε ο αφρός μου.
Kι αντίς εγώ, κρυφά κρυφά,
εκεί που σ’ εφιλούσα,
μέρα και νύχτα σ’ έσκαφτα, τη σάρκα σου εδαγκούσα,
και την πληγή που σ’ άνοιγα, το λάκκο πού ’θε’ κάμω,
με φύκη τον επλάκωνα, τον έκρυβα στον άμμο.
Σκύψε να ιδείς τη ρίζα σου στης θάλασσας τα βύθη·
τα θέμελά σου τα ’φαγα, σ’ έκαμα κουφολίθι.
Mέριασε, βράχε, να διαβώ. Tου δούλου το ποδάρι
θα σε πατήσει στο λαιμό… Eξύπνησα
λιοντάρι!…»
O βράχος
εκοιμότουνε. Στην καταχνιά κρυμμένος,
αναίσθητος σου φαίνεται, νεκρός σαβανωμένος.
Tου φώτιζαν το μέτωπο,
σχισμένο από ρυτίδες,
του φεγγαριού, που ’ταν χλωμό, μισόσβηστες αχτίδες.
Oλόγυρά του ονείρατα, κατάρες
ανεμίζουν,
και στον ανεμοστρόβιλο φαντάσματ’ αρμενίζουν,
καθώς ανεμοδέρνουνε και φτεροθορυβούνε
τη δυσωδία του νεκρού τα όρνια αν μυριστούνε.
Tο μούγκρισμα του
κύματος, την άσπλαχνη φοβέρα
χίλιες φορές την άκουσεν ο βράχος στον αιθέρα
ν’ αντιβοά τρομαχτικά, χωρίς καν να ξυπνήσει.
Kαι σήμερ’ ανατρίχιασε, λες
θα λιγοψυχήσει.
«Kύμα, τι θέλεις από με και τι με
φοβερίζεις;
Ποιος είσαι σύ κ’ ετόλμησες, αντί να με δροσίζεις,
αντί με το τραγούδι σου τον ύπνο μου να ευφραίνεις
και με τα κρύα σου νερά τη φτέρνα μου να πλένεις,
εμπρός μου στέκεις φοβερό, μ’ αφρούς στεφανωμένο;…
Όποιος κι αν είσαι, μάθε το: εύκολα δεν πεθαίνω.»
«Bράχε, με λέν εκδίκηση. M’ επότισεν ο χρόνος
χολή και καταφρόνεση. M’
ανάθρεψεν ο πόνος.
Ήμουνα δάκρυ μια φορά, και τώρα, κοίταξέ με,
έγινα θάλασσα πλατιά. Πέσε, προσκύνησέ με.
Eδώ, μέσα στα σπλάχνα μου,
βλέπεις δεν έχω φύκη,
σέρνω ένα σύγνεφο ψυχές, ερμιά και καταδίκη.
Ξύπνησε τώρα, σε ζητούν του Άδη μου τ’ αχνάρια…
M’ έκαμες ξυλοκρέβατο… M’ εφόρτωσες κουφάρια…
Σε ξένους μ’ έριξες γιαλούς… Tο ψυχομάχημά μου
το περιγέλασαν πολλοί, και τα πατήματά μου
τα φαρμακέψανε κρυφά με την ελεημοσύνη…
Mέριασε, βράχε, να διαβώ,
επέρασε η γαλήνη·
καταποτήρας είμ’ εγώ, ο άσπονδος εχθρός σου,
γίγαντας στέκω εμπρός σου.»
O βράχος εβουβάθηκε. Tο κύμα, στην ορμή του,
εκαταπόντισε μεμιάς το κούφιο το κορμί του.
Xάνεται μες στην άβυσσο,
τρίβεται, σβηέται, λιώνε
σαν να ’ταν από χιόνι.
Eπάνωθέ του εβόγκηξε, για
λίγο αγριωμένη,
η θάλασσα κ’ εκλείστηκε. Tώρα
δεν απομένει,
στον τόπο που ’ταν το στοιχειό, κανείς παρά το κύμα
που παίζει γαλανόλευκο επάνω από το μνήμα.
------------------------------------------------------------------------
Η ΑΓΡΑΜΠΕΛΗ
Λέγ᾿ ἡ ἀγράμπελη
μυριανθισμένη,
στὸν ἄγριο
πλάτανο ποὺ τὴ θωρεῖ
καὶ μὲ τὸν ἴσκιο
του συχνοδιαβαίνει
πάντοτ᾿ ἐπάνω
της, βράδυ κι αὐγή:
«- Δένδρο
περήφανο, μέσ᾿ τὸν ἀγέρα
τὰ φύλλα, οἱ κλῶνοι
σου θρασομανοῦν·
βρίσκεις
στενόχωρη τώρα τὴ σφαῖρα;
Τ᾿ ἄστρα τὰ
σύγνεφα δὲ σὲ χωροῦν;
»Τρέχει στὴ ρίζα
σου νεράκι κρύο
βυζαίνεις ἄκοπα τὴν
καταχνιά,
κι ἐμένα ζήλεψες
σὺ τὸ θηρίο,
γιατί μ᾿ ἐπότιζε
λίγη δροσιά;
»Τί θέλεις
πλάτανε, τί μοῦ γυρεύεις;
Διῶξε τὸν ἴσκιο
σου κι εἶμαι μικρή.
Τ᾿ ἄνθη μου ἐπάγωσαν,
μὴν τὰ παιδεύεις,
ἄσ᾿ τον τὸν ἥλιο
μου νὰ τὰ χαρεῖ...»
«- Ξανθή μου ἀγράμπελη,
τί μὲ φοβᾶσαι;
Θέλεις νὰ
σέρνεσαι πάντα ὀρφανή,
μονάχη σου ἔρημη
τὴ νύχτα νἆσαι,
νἄχεις κρεβάτι
σου λιθάρια, γῆ;
»Τ᾿ ἄνθη
ζευγάρωσε μὲ τὴν ἀνδρειά μου,
γένου βασίλισσα
κι ἐγὼ θρονί,
στηλώσου ἐπάνω
μου..., στὴν ἀγκαλιά μου
κάθε ἄλλο
λούλουδο θὰ σὲ φθονεῖ...»
Τὴν ἐξεγέλασε τ᾿ ἄγριο
πλατάνι,
τὴν ἐπερίπλεξε
μέσ᾿ τὰ κλαριά....
Τί κρῖμα, πὤδωκες,
ξανθὸ βοτάνι,
γιὰ λίγο ψήλωμα τὴν
παρθενιά!
Φτωχὴ κι ἀνύπανδρη
στὴν ἐρημιά σου
μοὔτανε τ᾿ ἄνθη
σου κρυφὴ χαρά·
Τώρα θ᾿ ἁρπάζουνε
τὴ μυρωδιά σου
τὰ νέφη κι ὁ ἄνεμος
ποὖσαι κυρά.
-----------------------------------------------------------
Ο ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΟΣ
Μη με ρωτάς πούθ’
έρχομαι, μη με ρωτάς πού τρέχω·
πατρίδα εγώ δεν
έχω
παρά του βάτου τ’
άγριο, τ’ αγκαθερό κλαρί·
με δέρνει τ’
ανεμόβροχο, είμαι φτωχό πουλί.
Ο λόγγος το
παλάτι μου, και βιο μου είν’ η χαρά·
πετώ, κορνιάζω
ξέγνοιαστος οσό ’χω τα φτερά.
Λίγη δροσούλα τ’
ουρανού τ’ ακούραστο λαρύγγι
μου το ξεφρύγει,
όταν διψώ, και ζω μ’ ένα μυρμήγκι.
Ξυπνώ το
γλυκοχάραμα· του ήλιου την αχτίδα
φορώ
μαλαμοκέντητη βασιλική χλαμύδα
κι αρχίζω το
τραγούδι μου. Στα σύγνεφ’ ανεμίζει
περήφανος
σταυραϊτός, τον κόσμο φοβερίζει,
κι εγώ τον βλέπω
και γελώ… Δεν του φθονώ την τύχη,
ούτε με σκιάζει
τ’ άσπλαχνο, το φοβερό του νύχι,
γιατί δεν
καταδέχεται μ’ εμένα να χορτάσει
θεριό που προς τη
δόξα του βρίσκει στενήν την πλάση.
Το κράζουν
αυτοκράτορα… του φόρεσαν κορόνα,
μας το ’πλασαν
δικέφαλο… του γράφουν την εικόνα…
Στη μια τη φούχτα
να κρατεί χρυσή τού δίνουν σφαίρα,
στην άλλη του
γυμνό σπαθί… κι επήρε ο νους του αγέρα!
Το πρώτο του
φθινόπωρου που φαίνεται λουλούδι
είν’ η ξανθή μου
η κυκλαμιά. Εγώ με το τραγούδι
την ανακράζω από
ψηλά κι εκείνη στη φωνή μου
γοργά προβαίνει
ολόχαρη. Πιστόν προξενητή μου
το πρωτοβρόχι
δέχεται στο φτωχικό κρεβάτι
και δείχνεται στο
φίλο της εντροπαλή, δροσάτη…
Δεν σε ζηλεύω
σταυραϊτέ! Του πριναριού μου η μάζα
αξίζει την κορόνα
σου και τα χρυσά τσαπράζα.
Δεν ανεβαίνω σαν
εσέ και σαν εσέ δεν πέφτω
στην αρπαγή, στο
σκοτωμό, κι άλλο ποτέ δεν κλέφτω
παρά με το
τραγούδι μου καμιά καρδιά καμένη.
Εσέ σε βάφουν
αίματα, εμέ η δροσιά με πλένει.
Ζω με τα φύλλα τα
χλωρά, με τ’ άνθη θα πεθάνω,
κι αφήνω χωρίς
κλάματα τον κόσμο αυτόν τον πλάνο.
Μια μόνη
αγιάτρευτη πληγή έχω βαθιά κρυμμένη
στην άκακή μου
την καρδιά, και κάποτε πικραίνει,
διαβάτη, αυτή μου
τη χαρά…
Είχ’ αγαπήσει μια
φορά
στο πρώτο το
ταξίδι μου μια καλογιαννοπούλα,
γκόλφι του λόγγου
ατίμητο, και σαν εμέ φτωχούλα.
Σ’ ένα κλαρί
παράμερο, μακρά από κάθε μάτι,
εγώ κι εκείνη
εστήσαμε το νυφικό κρεβάτι,
και με τραγούδια
αδιάκοπα και με τον έρωτά μας
κρυφά κρυφά
αναθρέψαμε, διαβάτη, τα παιδιά μας.
Μια νύχτα που την
έσφιγγα γλυκά με τα φτερά μου
κι ένιωθα μου
λαχτάριζε στη φλογερή αγκαλιά μου,
ακούω που τρέμει
το κλαρί και βλέπω έναν αστρίτη
που κοίταζε να
καταπιεί το φτωχικό μας σπίτι.
Τα μάτια που μου
κάρφωσε στην όψη το θερίο,
η γλώσσα του η
διχαλωτή, το χνότο του το κρύο,
διαβάτη, με
μαρμάρωσαν… εσβήστηκα… δεν είδα
τη φοβερή μας τη
σφαγή… Στην πρώτην την αχτίδα
του ήλιου, που μ’
επύρωσε, ξυπνώ στη γη ριμένο…
Μου λείπαν όλα τα
παιδιά… βαρύ, κουλουριασμένο
το σερπετό
εκοιμότουνε μες στη φωλιά χορτάτο
κι η μάνα
ετοιμοθάνατη, που σπάραζε στο βάτο,
είχε τη σάρκα
ολάνοιχτη… Ορμώ, την αγκαλιάζω·
του κάκου σκούζω,
δέρνομαι, του κάκου τηνε κράζω…
Κι εκεί που της
εμάλαζα τα ξεσχισμένα στήθη,
διαβάτη μου, το
αίμα της στην τραχηλιά μου εχύθη.
Κι από τα τότε μὄμεινε
μες στην καρδιά η πικράδα
και στο λαιμό
παντοτινά γραμμένη η κοκκινάδα…
Αλλά… δε θέλω
κλάματα· μακρά από μένα ο πόνος.
Βασιλικό παλάτι
μου είναι τ’ αράμνου ο κλώνος
και βιο μου είν’
η χαρά.
Θέλω να ζήσω
ξέγνοιαστος οσό ’χω τα φτερά.
--------------------------------------------------------------
Με πληροφορίες από
το Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, ΕΚΕΒΙ)