ΗΛΙΑΣ ΠΑΝ.ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ

ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ  - ΟΛΟ ΤΟ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ-ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ-ΝΕΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ-ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΦΟΡΩΝ

Μεγάλες ανατροπές στο ασφαλιστικό σε  4  επίπεδα φέρνουν οι τελικές αποφάσεις  του ΣτΕ οσον αφορά  στα αναδρομικά των συνταξιούχων, τα νεα ποσοστά αναπληρωσης των κύριων συντάξεων, το  συστημα εισφορων των μη μισθωτών καθως και στο νέο συστημα μαζι με τις αυξησεις των επικουρικών συνταξεων.To νομοσχέδιο  με το νέο ασφαλιστικο οδευει προς τη Βουλή εντός του ετους.

Σε δηλώσεις toy ο κυβερνητικός εκπροσωπος κ. Πέτσας,ξεκαθάρισε ότι όσοι λαμβάνουν επικουρικές συντάξεις χαμηλότερες από όσα δικαιούνται με βάση την απόφαση του ΣτΕ, θα πάρουν τη διόρθωση που τους αναλογεί από τις 4 Οκτωβρίου και μετάΕίπε ότι η κυβέρνηση αναμένει ολόκληρη την απόφαση του ΣτΕ αναφορικά με τα αναδρομικά των συνταξιούχων για να ανακοινώσει τις αποφάσεις της και προσέθεσε πως εάν πρόκειται για αναδρομικά δεκαμήνου τότε θα δοθούν τμηματικά. Σε περίπτωση που αφορά σοβαρά μεγαλύτερα ποσά η κυβέρνηση θα αποφασίσει χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τους δημοσιονομικούς στόχους της χώρας , όπως ανέφερε.Τόνισε, επίσης, ότι το νέο ασφαλιστικό -που στόχος της κυβέρνησης είναι να κατατεθεί έως τα τέλη του 2019- είναι συνδεδεμένο με τις αποφάσεις του ΣτΕ για να διορθωθεί το «έκτρωμα Κατρούγκαλου», όπως χαρακτήρισε το σχετικό νόμο, ενώ αναφέρθηκε σε παρεμβάσεις για τις αυξημένες εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών και τη χαμηλή ανταποδοτικότητα. Υπογράμμισε ακόμη ότι το κόστος μετάβασης για το νέο σύστημα για τις επικουρικές θα είναι χαμηλό εφόσον ισχύσει για νέους ασφαλισμένους, και σε κάθε περίπτωση θα είναι εγγυημένο από το κράτος. Είπε ότι σχετικά με την απόδοση των κεφαλαίων θα υπάρχει πλαίσιο με κανόνες για το πού θα επενδύονται οι εισφορές με βάση τις παγκόσμιες βέλτιστες πρακτικές και υπό την εποπτεία της Τραπέζης της Ελλάδος ενώ αναφέρθηκε στο σκανδιναβικό μοντέλο.

‘ΤΑ ΝΕΑ΄χαρτογραφούν τις επικείμενες αλλαγές:

1.ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ:Μόνο τα αναδρομικά του 10μήνου υψους  4 δις. ευρω  μπορούν-συμφωνα με τους ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση-να διεκδικήσουν οι συνταξιούχοι όπως προκύπτει από τη  δημοσίευση των καθαρογραμμένων αποφάσεων του ΣτΕ.Ειδικότερα το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε συνταγματική τη διάταξη που ορίζει ως βάση για τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων την 31η Δεκεμβρίου 2014. Άρα τα όποια αναδρομικά θα περιοριστούν στο κενό διάστημα, στο δεκάμηνο που μεσολαβεί ανάμεσα στην προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016.Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και για αυτό το δεκάμηνο τα ποσά που πρέπει να επιστραφούν ανέρχονται στα 4 δισ. ευρώ και οι συνταξιούχοι μπορούν να προσδοκούν αναδρομικά από 667 έως 7.340 ευρώ. Τα αναδρομικά αυτά αφορούν σε 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους και το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει ότι τα χρήματα αυτά θα καταβληθούν σε 60 δόσεις και σε βάθος χρόνου πέντε ετών προκειμένου να μην εκτροχιαστεί ο δημοσιονομικός σχεδιασμόςΌπως τονίζουν νομικοι κύκλοι το 10μηνο που μεσολαβεί μεταξύ της δημοσίευσης της προηγούμενης απόφασης του ΣτΕ (Ιούλιος 2015) και της ψήφισης του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016) είναι η πλέον πιθανή περίοδος για δικαίωση και καταβολές αναδρομικών σε δόσεις.Είναι η «ακάλυπτη» περίοδος, αφού υπάρχει κενό νόμου. Ωστόσο οι τωρινές αποφάσεις δεν κρίνουν αυτή καθεαυτή την υπόθεση των διεκδικήσεων των παλαιών αναδρομικών από τους συνταξιούχους αλλά μόνο την μεγάλη εικόνα του επανυπολογισμού του νόμου Κατρούγκαλου η οποία κρίνεται με οριακή πλειοψηφία (13 έναντι 12) συνταγματική. Κλείνουν έτσι οι πόρτες των διεκδικήσεων επί των επανυπολογισμένων συντάξεων και παύουν να ισχύουν διευρυμένες διεκδικήσεις που θα μπορούσαν να μπουν και στο 2019 και να οδηγήσουν έτσι σε εξαιρετικά σημαντικές δημοσιονομικές ανατροπές.

Πάντως σημαντικό ρόλο στο ολο θέμα θα διαδραματίσει μια νέα απόφαση του ΣτΕ επί της αίτησης αναίρεσης που έχει καταθέσει ο ΕΦΚΑ κατά πρόσφατης απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που δίνει αναδρομικά πριν και μετά τον νόμο Κατρούγκαλου. Η εφετειακή απόφαση είχε επικυρώσει προηγούμενη κρίση του Πρωτοδικείου καταλογίζοντας σε συνταξιούχο Δικαστή αναδρομικά για την περίοδο από 1η Ιουλίου 2015 έως 30 Ιουνίου 2017. Αν και το επιδικαζόμενο από το Εφετείο ποσό ήταν κάτω από 40.000 ευρώ – όριο για την άσκηση αίτησης αναίρεσης στο ΣτΕ – ο ΕΦΚΑ κατέθεσε αίτηση αναίρεσης λόγω των μείζονων ζητημάτων συνταγματικότητας που εγείρονταν για επιμέρους διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου. Αν η αίτηση αυτή δεν απορριφθεί για τυπικούς λόγους κι εφόσον το Ανώτατο Δικαστήριο μπει στην ουσία, τότε θα δείξει τι πρέπει να γίνει με την μεταβατική περίοδο.

Οσον αφορά τις επικουρικές  συντάξεις μεγάλες είναι οι αλλαγές που ζητά το ΣτΕ στις επικουρικές, καθώς κρίνει αντισυνταγματικό τον υπολογισμό τόσο των νέων επικουρικών – λόγω έλλειψης αναλογιστικής μελέτης – όσο και τον επανυπολογισμό των παλαιών. Το Ανώτατο Δικαστήριο καταργεί – όχι όμως αναδρομικά αλλά από 4/10 και στο εξής – τις μειώσεις που επιβλήθηκαν σε 260.000 επικουρικούς συνταξιούχους το καλοκαίρι του 2016. Σε όλες τις νέες αποφάσεις του το ΣτΕ τραβάει «κόκκινες γραμμές» ως προς την αναδρομική αντισυνταγματικότητα για λόγους δημοσίου συμφέροντος και δημοσιονομικής ισορροπίας.Υπενθυμίζεται πως το καλοκαίρι του 2016 μειώθηκαν οι συντάξεις 260.000 επικουρικών συνταξιούχων επειδή το άθροισμα του συνταξιοδοτικού εισοδήματός τους (άθροισμα κύριας και επικουρικής) ήταν πάνω από 1.300 ευρώ. Το ΣτΕ «γκρεμίζει» τώρα τις μειώσεις του 2016 από τις οποίες η πλειοψηφία έχασε ποσά 100-200 ευρώ.Αυτο σημαινει ότι στην κατηγορια αυτή των συνταξιουχων θα υπάρξει αυξηση της εππικουρικης από τις 4/10/2019(ημερομηνία δημοσιευσης της απόφασης του ΣτΕ).

2.ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ  ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ:Αντισυνταγματικά κρίνονται τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου, που καθορίζουν το ύψος της ανταποδοτικής σύνταξης. Η κρίση αυτή ευνοεί τους ασφαλισμένους που θα συνταξιοδοτηθούν με πολλά έτη ασφάλισης και υψηλές συντάξιμες αποδοχές. Ανατρέπεται δηλαδή η υποανταποδοτικότητα των μεσαίων και υψηλών συντάξεων και έρχονται νέα ποσοστά αναπλήρωσης που θα δικαιώνουν με αυξήσεις όσους αποχωρούν με πολλά έτη ασφάλισης. Σήμερα η ανταποδοτικότητα είναι στο 46,80% για 42 χρόνια ασφάλισης, δηλαδή δεν φτάνει ούτε στο μισό του συντάξιμου μισθού για όσους φεύγουν με πλήρεις καριέρες.

Οι αλλαγές  θα αφορούν :

-Τις παλαιές (προ 13/5/2016) επανυπολογισμένες συντάξεις από τώρα και στο εξής.

-Τις κύριες συντάξεις που εκδόθηκαν από 13 Μαίου 2016 και μετά αλλά από τώρα και στο εξής.

-Τις νέες κύριες συντάξεις που θα εκδοθούν όπως και τις εκκρεμείς.

3.ΕΙΣΦΟΡΕΣ:Νέο σύστημα εισφορών για 1,4 εκατομμύρια ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες καλείται να νομοθετήσει το υπουργείο Εργασίας, καθώς κρίθηκε αντισυνταγματική από το ΣτΕ η εισφοροδότησή τους στο 20% των αποδοχών τους. Από 1/1/2019 οι εισφορές υπολογίζονται μεν στο 13,33% αλλά μόνο για όσους δεν εμπίπτουν στην ελάχιστη κλίμακα, καθώς για αυτούς το 20% παραμένει σταθερό. Οι δικαστές έκριναν πως ο νομοθέτης είναι ελέυθερος να υπολογίζει τις εισφορές επί βάσεως, η οποία μαρτυρεί εισφοροδοτική ικανότητα, όπως είναι το πραγματοποιούμενο εισόδημα, αλλά πρέπει να καθορίζει το ύψος της εισφοράς σε επίπεδο που να διασφαλίζει την επάρκεια των συντάξεων χωρίς όμως να πλήττει υπέρμετρα το εισόδημα που παράγεται κατά την διάρκεια του εργασιακού βίου. Το νέο σύστημα εισφορών για  τους μη μισθωτούς θα στηρίζεται στους τρείς παρακάτω πυλώνες:

Α..Θα υπάρξει πλήρης αποσύνδεση του ασφαλιστέου και του φορολογητέου εισοδήματος (σ.σ.: την οποία προέβλεπε ο ν. Κατρούγκαλου), ενώ θα καταργηθεί ο υπολογισμός των εισφορών ως ποσοστών επί του εισοδήματος.

Β..Θα διαμορφωθούν κλιμακούμενες  βαθμίδες  (ή κλάσεις), όπου σε κάθε μία από αυτές θα προβλέπεται ένα  ποσό ως εισφορά υπέρ της κύριας ασφάλισης και της υγείας. Το βασικό σενάριο το οποίο εξετάζει η κυβέρνηση προβλέπει 3 βαθμίδες. Η 1η βαθμίδα θα προβλέπει μηνιαίες εισφορές ύψους κοντά στα 180 ευρώ. Η 2η βαθμίδα θα προβλέπει μηνιαίες εισφορές κοντά στα 220 ευρώ . Η 3η βαθμίδα θα προβλέπει μηνιαίες εισφορές περίπου 260 ευρώ.

Γ.Η κλιμάκωση των ποσών των εισφορών θα γίνει ανάλογα με τα έτη ασφάλισης κάθε επαγγελματία. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το βασικό σενάριο το οποίο εξετάζει το Υπ. Εργασίας προβλέπει ότι εισφορές ύψους 180 ευρώ/μήνα θα καταβάλλουν όσοι επαγγελματίες έχουν έως 10 έτη ασφάλισης. Εισφορές 220 ευρώ/μήνα θα πληρώνουν όσοι αυταπασχολούμενοι έχουν 10-20 έτη ασφάλισης ,ενώ γύρω στα 260 ευρω/μήνα θα πληρώνουν όσοι έχουν πάνω από 20 έτη ασφάλισης .

4.ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:νέο συστημα επικουρικών συντάξεων θα ενεργοποιηθεί για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας από το 2012, μετά και την ολοκληρωση του σχετικού  πορίσματος από την επιτροπή σοφών .Θα πρόκειται για  ένα αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα.Ο κάθε εργαζόμενος που θα πιάνει δουλειά για πρώτη φορά θα καταβάλλει, για τη δική του σύνταξη, τις εισφορές που αναλογούν στο μισθό του και, χρόνο με το χρόνο, θα «χτίζει» και το ποσό της δικής του επικουρικής σύνταξη.Το νέο εγχείρημα είναι βέβαιο ότι θα επηρεαστεί από τις αποφάσεις του ΣτΕ, που έκριναν αντισυνταγματικό τον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, αλλά και τις περικοπές που έγιναν το 2016 για το ποσό της επικουρικής πάνω από τα 1.300 ευρώ μεικτά στο άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης.

Τα βασικά σημεία του νέου συστήματος περιλαμβάνουν:

-Η νέα επικουρική αφορά μόνο τους νέους ασφαλισμένους, όσους μπαίνουν στην αγορά εργασίας από 1.1.2021.

-Η νέα επικουρική είναι υποχρεωτική για όλους.

-Οι εισφορές παραμένουν στα σημερινά επίπεδα.

-Κάθε ασφαλισμένος έχει τον ατομικό του λογαριασμό στο ΕΤΕΑΕΠ.

-Το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών θα αναμορφωθεί και θα αναβαθμιστεί, προκειμένου να διαχειρίζεται τη νέα επικουρική, όντας ταυτόχρονα και ο δημόσιος πάροχος επενδυτικής στρατηγικής.

-Εναλλακτικά, οι ασφαλισμένοι, με ατομική τους δήλωση, θα μπορούν να επιλέξουν άλλον επενδυτικό φορέα, μεταξύ λίστας αδειοδοτημένων και πιστοποιημένων φορέων και επαγγελματικών ταμείων.

-Για πρώτη φορά θα δοθεί η δυνατότητα στον ασφαλισμένο να επιλέξει τον επενδυτικό φορέα αλλά και το μίγμα της παροχής όπως για παράδειγμα εφάπαξ καταβολή ή μηνιαία σύνταξη, την ηλικία λήψης της νέας επικουρικής, αλλά την επενδυτική στρατηγική που θα ακολουθήσει.

-Το ΕΤΕΑΕΠ θα είναι ο διαχειριστής των λογαριασμών. Η εποπτεία και ο έλεγχος του συστήματος ανατίθενται στην Τράπεζα της Ελλάδος και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

-Μετάβαση στο νέο σύστημα. Οι σημερινοί συνταξιούχοι θα συνεχίσουν να λαμβάνουν τις σημερινές τους παροχές και οι σημερινοί ασφαλισμένοι θα παραμένουν στο σύστημα που ισχύει ήδη.