ΗΛΙΑΣ ΠΑΝ.ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ

ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ  ΣτΕ ΓΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ-ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ

-ΤΑ  ΠΟΣΑ ΠΟΥ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝΤΑΙ

Βαρόμετρο για το ύψος των αναδρομικών των συνταξιούχων αλλα και για τις  αλλαγές  στο νόμο Κατρούγκαλου, οσον αφορά την ανταποδοτικότητα των συνταξεων,  θα αποτελέσει η   επικείμενη απόφαση του ΣτΕ.

Η  κρίσιμη  απόφαση του ΣτΕ κατά του νόμου Κατρούγκαλου δεν έχει ακόμη εκδοθεί , καθυστερεί  σημαντικά ( εκδικάστηκε στις 4-10-2017) και   αναμένεται εντός των προσεχών μηνών και πάντως  εντός του  2019 με μεγάλη πιθανότητα το  δίμηνο  Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου.Η απόφαση αυτή του ΣτΕ  θα   επηρεάσει  και τις κινήσεις της  νέας πολιτικής  ηγεσίας  του υπουργείου Εργασίας.Το νέο ασφαλιστικό νοµοσχέδιο µε όλες τις αλλαγές θα έρθει στη Βουλή µετά τη δηµοσίευση των κρίσιµων αποφάσεων του ΣτΕ ,για µια σειρά από επιµέρους µεταρρυθµίσεις του νόµου Κατρούγκαλου. 

Ειδικότερα οσον αφορά  για τα  αναδρομικά των συνταξιουχων  το  «κλειδί»  για τα αναδρομικά και για πόσους μήνες θα αφορούν βρίσκεται στη νέα απόφαση που θα εκδώσει το ΣτΕ για τη συνταγματικότητα ή την αντισυνταγματικότητα των ρυθμίσεων του νόμου Κατρούγκαλου. Αν βγει συνταγματικός ο νόμος στον επανυπολογισμό συντάξεων, τότε τα αναδρομικά είναι «κλειδωμένα» για ένα 10μηνο (Ιούλιος 2015-Απρίλιος 2016) αλλά δεν θα μπορούν να διεκδικηθούν μετά τον Μάιο του 2016, παρά μόνον για όσους έχουν ήδη προσφύγει στα δικαστήρια. Αν ο νόμος βγει αντισυνταγματικός, τότε υπάρχει ζήτημα επιστροφών και μετά το 2016, χωρίς δικαστικές προσφυγές.Ειδικότερα στην κριση  του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έχουν βρεθεί ο επανυπολογισµός των παλαιών συντάξεων, κύριων και επικουρικών, η ενοποίηση όλων των Ταµείων σε έναν ασφαλιστικό Οργανισµό, οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελµατιών, το ύψος και ο υπολογισµός των νέων συντάξεων κ.ά.Σε αυτό πλαίσιο, οι δικαστικές κρίσεις για τη συνταγµατικότητα των εισφορών των ελεύθερων επαγγελµατιών (που µεταρρυθµίστηκαν ωστόσο πρόσφατα), αλλά και για την ένταξη αγροτών, αυτοαπασχολούµενων, δηµοσίων υπαλλήλων και µισθωτών στην ίδια ασφαλιστική στέγη, είναι κοµβικές και θα κρίνουν την επόµενη ηµέρα για τον ΕΦΚΑ.

 Πιο κρίσιµη θα είναι η απόφαση για τη συνταγµατικότητα του επανυπολογισµού κύριων και επικουρικών συντάξεων, καθώς θα «δείξει» το εύρος των αναδροµικών που διεκδικούν 2,5 εκατοµµύρια συνταξιούχοι.Ιδιαίτερη σηµασία θα έχει η απόφαση για τις επικουρικές συντάξεις, καθώς ο επανυπολογισµός συνδυάστηκε µε περικοπές για 250.000 συνταξιούχους. Δεδομένη θεωρείται η πρόθεση της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας είναι να σεβαστεί την απόφαση του ΣτΕ, γεγονός που οδηγεί στο συµπέρασµα πως τα όποια αναδροµικά θα πρέπει να επιστραφούν µε δόσεις.

Πάντως- όπως εγραψαν  ‘ΤΑ ΝΕΑ’’-κακός οιωνός για τα αναδρομικά των συνταξιούχων θεωρείται η πρόσφατη απόφαση  της  Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας  η οποία αποφάνθηκε αμετάκλητα ότι οι εν ενεργεία μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι δεν  δικαιούνται να λαμβάνουν Δώρο Χριστουγέννων, Δώρο Πάσχα και Eπίδομα Aδείας.Προκειται για μια εξε λιξη η οποία  σίγουρα θα επηρεάσει και την έκβαση των  υποθέσεων οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον του ΣτΕ τόσο επί του αντίστοιχου ζητήματος για την καταβολή Δώρων και επιδομάτων στους  συνταξιούχους, όσο και επί του ζητήματος του περιορισμού-περικοπής των κύριων και επικουρικών συντάξεων βάσει διατάξεων του νόμου Κατρούγκαλου και του β’ Μνημονίου.

Συμφωνα με την ΕΝΥΠΕΚΚ αναδρομικά 4.000  ευρω  σε κάθε συνταξιούχο οφείλει η κυβέρνηση μόνο από τα δώρα στις κύριες συντάξεις(800 ευρώ Χ 5 έτη, 2015-2019) συμφωνα  με τις υπ’αριθ. 2287-2290/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας.Ετσι οι συνταξιούχοι οφειλουν να λάβουν:

α)αναδρομικά για τα έτη 2013-2019 ύψους 5.600 ευρώ [800 ευρώ (400 € Δώρο Χριστουγέννων συν 200 € Δώρο Πάσχα συν 200 € Επίδομα Αδείας) επί 7 έτη] σε όσους συνταξιούχους, σύμφωνα με τις υπ’αριθ. 2287-2290/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ, είχαν ασκήσει σχετική αγωγή μέχρι την 10-6-2015, ημερομηνία δημοσίευσης των αποφάσεων,

β)τα αναδρομικά για τα έτη 2015-2019 ύψους 4.000 ευρώ [800 ευρώ (400 € Δώρο Χριστουγέννων συν 200 € Δώρο Πάσχα συν 200 € Επίδομα Αδείας) επί 5 έτη], σε όσους συνταξιούχους, σύμφωνα με τις υπ’αριθ. 2287-2290/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ, δεν είχαν ασκήσει σχετική αγωγή μέχρι την 10-6-2015, ημερομηνία δημοσίευσης των αποφάσεων .

Εξυπακούεται ότι όσοι συνταξιούχοι ελάμβαναν Δώρα στις επικουρικές τους συντάξεις, ομοίως δικαιούνται αναδρομικά τα τρία Δώρα-Επιδόματα κατά τον ίδιο τρόπο: είτε για την περίοδο 2013-2019 (στην περίπτωση που είχαν ασκήσει αγωγή έως 10-6-2015) είτε για την περίοδο 2015-2019 (στην περίπτωση που δεν είχαν ασκήσει αγωγή έως 10-6-2015).

Την ίδια ώρα για την ανταποδοτικότητα των  συντάξεων η  νεα κυβέρνηση   σχεδιάζει να καθιερώσει νέους νέους , βελτιωμένους  συντελεστές αναπλήρωσης, αλλά το εύρος των αλλαγών θα εξαρτηθεί από την κατεύθυνση που θα δείξει η απόφαση του ΣτΕ. Πρόθεσή  είναι να αλλάξουν οι συντελεστές για την ανταποδοτική σύνταξη, ώστε όσοι έχουν περισσότερα χρόνια ασφάλισης να παίρνουν μεγαλύτερη ανταποδοτική σύνταξη.Σε κάθε περίπτωση όμως, η απόφαση του ΣτΕ θα δείξει ποιες αλλαγές θα γίνουν και στην ουσία ποιο θα είναι το νέο ασφαλιστικό για τα επόμενα χρόνια.

Η άρση των αδικιών του νόμου Κατρούγκαλου, σε σχέση με τα έτη εργασίας και τις εισφορές που καταβάλλονται, αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης.Ο νόμος Κατρούγκαλου 4387/16, δημιουργεί ανισότητες μεταξύ των ασφαλισμένων πριμοδοτώντας όσους επιλέγουν να εισφοροδιαφεύγουν, καθώς δεν παρέχει κίνητρο ασφάλισης πέραν των 20 ετών.  Το στοιχείο της ανταποδοτικότητας μεταξύ παροχής και ετών ασφάλισης θα αντιμετωπιστεί με αναλογικότερους και δικαιότερους συντελεστές αναπλήρωσης.Στο πλάνο του υπουργείου Εργασίας βρίσκεται η επανεξέταση των βασικών ρυθμίσεων, κυρίως η αποκατάσταση της αναλογικότητας στις συντάξεις, με βελτιώσεις στα ποσοστά αναπλήρωσης πρωτίστως για όσους έχουν πάνω από 30 ή 35 έτη, ώστε το τελικό ποσό σύνταξης να αντανακλά σε καλύτερη αναπλήρωση του μισθού.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις συνταξιοδοτήσεις μετά το Μαιο του 2016 ,οπου εχει τεθεί σε εφαρμογή ο νόμος Κατρούγκαλου , καταγράφεται  δραματική μείωση των νέων συντάξεων και ένα ανταποδοτικά άδικο νέο σύστημα, όπου όσοι έχουν πληρώσει περισσότερες εισφορές λαμβάνουν τελικά μικρότερες συντάξεις.

Χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω  τρία  παραδείγματα ασφαλισμένων που καλούνται με το νέο σύστημα να βγουν στη σύνταξη αργότερα και να λάβουν λιγότερα, έχοντας όμως συνεισφέρει περισσότερα:

1. Δημόσιος υπάλληλος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με μέσο συντάξιμο μισθό 1.700 ευρώ, θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στα 60,5 έτη ηλικίας, με 35 έτη ασφάλισης, έχοντας πληρώσει εισφορές 142.800 ευρώ. Η σύνταξή του θα ήταν της τάξης των 1.235 ευρώ (μεικτά). Πλέον, έπειτα από επίσης 35 χρόνια, έχοντας όμως συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του, θα λάβει σύνταξη 961 ευρώ (μεικτά). Επειτα από 40 έτη ασφάλισης, οι εισφορές θα φθάσουν τα 163.200 ευρώ και η σύνταξη με το παλαιό σύστημα τα 1.358 ευρώ, ενώ με το νέο, τα 1.112 ευρώ...

2.Μητέρα ανηλίκου που απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα, πριν από το 2015 (που αυξήθηκαν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης) θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στα 55 έτη, με μειωμένη σύνταξη. Εάν ο μέσος συντάξιμος μισθός της ήταν 1.000 ευρώ, με το προ-Κατρούγκαλου σύστημα θα μπορούσε να λάβει σύνταξη 536 ευρώ, έχοντας καταβάλει εισφορές ύψους 56.000 ευρώ, στον 20ετή εργάσιμο βίο της. Η ίδια γυναίκα, μετά το 2015 θα έπρεπε να παραμείνει στην αγορά εργασίας άλλα 7 χρόνια, έως τη συμπλήρωση των 62 ετών. Η «νέα» της σύνταξη υπολογίζεται σε 496 ευρώ και οι εισφορές που θα καταβάλει συνολικά στο σύστημα ανέρχονται σε 75.600 ευρώ.

3. Εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα, με μέσες συντάξιμες αποδοχές 2.000 ευρώ, θα μπορούσε πριν από το 2015 να βγει στη σύνταξη με 37 χρόνια ασφάλισης, σε ηλικία 60 ετών. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας του θα έχει καταβάλει στο σύστημα εισφορές ύψους 207.200 ευρώ, και η σύνταξή του θα ήταν 1.325 ευρώ, μετά τις μνημονιακές περικοπές (προ φόρου και εισφορών για περίθαλψη). Πλέον, για να λάβει σύνταξη θα πρέπει να συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης και το 62ο έτος της ηλικίας του. Οι εισφορές που θα πληρώσει ανέρχονται σε 224.000 ευρώ και η σύνταξή του θα είναι 1.240 ευρώ (επίσης μεικτά).