ΗΛΙΑΣ ΠΑΝ.ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ

ΟΙ 8   ΝΕΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ  ΣΥΝΤΑΞΕΙΣΣ

 Επαναφορά του  πλαφόν στις  συντάξεις,προώθηση των εκκρεμών συντάξεων,δημοσιοποίηση  των εκκαθαριστικων σημειωμάτων για τους συνταξιουχους,ενισχυση της ανταποδοτικότητας  των συντάξεων,καταβολή των νέων συντάξεων χηρείας, και  μειωση των ασφλαλιστικων εισφορών είναι ορισμένες από τις  8 παρεμβάσεις που προωθει  το υπουργείο Εργασίας στο ασφαλιστικό.

 Πάντως το νέο ασφαλιστικό νοµοσχέδιο µε όλες τις αλλαγές θα έρθει στη Βουλή µετά τη δηµοσίευση των κρίσιµων αποφάσεων του ΣτΕ για µια σειρά από επιµέρους µεταρρυθµίσεις του νόµου Κατρούγκαλου.

 1.ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ  ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ:Κακός οιωνός για τα αναδρομικά των συνταξιούχων θεωρείται η πρόσφατη απόφαση  της  Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας  η οποία αποφάνθηκε αμετάκλητα ότι οι εν ενεργεία μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι δεν  δικαιούνται να λαμβάνουν Δώρο Χριστουγέννων, Δώρο Πάσχα και Eπίδομα Aδείας.Προκειται για μια εξε λιξη η οποία  σίγουρα θα επηρεάσει και την έκβαση των  υποθέσεων οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον του ΣτΕ τόσο επί του αντίστοιχου ζητήματος για την καταβολή Δώρων και επιδομάτων στους  συνταξιούχους, όσο και επί του ζητήματος του περιορισμού-περικοπής των κύριων και επικουρικών συντάξεων βάσει διατάξεων του νόμου Κατρούγκαλου και του β’ Μνημονίου.Ωστόσο  το’’  χρυσό κλειδί ‘’ για τα  αναδρομικά  στους συνταξιουχους βρίσκεται στο αν θα κριθεί συνταγματικός ο νόμος Κατρούγκαλου στα άρθρα του επανυπολογισμού των παλιών συντάξεων. Η σημαντικότερη απόφαση του ΣτΕ κατά του νόμου Κατρούγκαλου δεν έχει ακόμη εκδοθεί , καθυστερεί  σημαντικά ( εκδικάστηκε στις 4-10-2017) και   αναμένεται εντός των προσεχών μηνών και πάντως  εντός του  2019 με μεγάλη πιθανότητα το  διμηνο  Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου.

2.ΕΙΣΦΟΡΕΣ:Σε ισόποση σταδιακή μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για εργαζόμενους και εργοδότες κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες συνολικά τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα προχωρήσει το υπουργείο Εργασίας με στόχο οι εισφορές για την κύρια ασφάλιση από 20% που είναι σήμερα για την κύρια ασφάλιση θα πρέπει να φτάσουν το 15% το 2023.Το σχέδιο νόμου αναμένεται να κατατεθεί συντομα στη Βουλη και θα  προβλέπει ισόποση μείωση των εισφορών κάθε χρόνο, τόσο για τους εργοδότες, όσο και για τους εργαζόμενους. Συγκεκριμένα, οι συνολικές (εργοδοτικές και εργατικές) ασφαλιστικές εισφορές θα μειωθούν κατά 1,25% το 2020, κατά 1,25% το 2021, κατά 1,25% το 2022 και, επίσης, κατά 1,25 % το 2023. Έτσι οι κρατήσεις συνολικά υπέρ του ΕΦΚΑ θα ανέλθουν στο 18,75% το 2020, στο 17,5% το 2021, στο 16,25% το 2022 και, τελικά στο 15%.Κάθε χρόνο, στο διάστημα 2020-2023 θα μειώνονται 0,625 μονάδες τόσο οι εργοδοτικές εισφορές, όσο και οι εργατικές εισφορές. Εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο, το 2023, οι εργοδοτικές εισφορές θα πέσουν έως το 2023 –με αφετηρία το 2020– στο 10,83% έναντι του 13,33% που είναι σήμερα, δηλαδή κατά 2,5 μονάδες. Την ίδια στιγμή, οι εργατικές εισφορές θα μειωθούν σταδιακά έως το 2023 στο 4,17% έναντι του 6,67% που είναι σήμερα.

3.ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:Η νέα κυβέρνηση  προωθεί την επιτάχυνση της διαδικασίας έκδοσης συντάξεων, μέσω της εισαγωγής του αριθμού ΑΜΚΑ στη βάση δεδομένων του πληροφοριακού συστήματος «Μητρώο Πολιτών».Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, με αυτόν τον τρόπο, τα πληροφοριακά συστήματα του υπουργείου και συγκεκριμένα οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης, θα μπορούν να λαμβάνουν την πληροφορία και να ψηφιοποιούν όλα τα δεδομένα, προκειμένου να γίνεται πλέον αυτοματοποιημένα και σε ελάχιστο χρόνο η έκδοση της ψηφιακής σύνταξης.Στο πλαίσιο αυτό, το επόμενο διάστημα, αναμένεται να κατατεθεί σχετική διάταξη σε νομοσχέδιο, που θα καθιστά υποχρεωτική την αναγραφή του αριθμού ΑΜΚΑ του κάθε πολίτη στα πιστοποιητικά και στις βεβαιώσεις που εκδίδονται ηλεκτρονικά από το «Μητρώο Πολιτών», το οποίο βρίσκεται υπό την εποπτεία του υπουργείου Εσωτερικών και λαμβάνει δεδομένα από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη, τους δήμους, τα ληξιαρχεία, κτλ.Επιπλέον, το υπουργείο Εργασίας σκοπεύει να αξιοποιήσει το πληροφοριακό σύστημα «ΑΤΛΑΣ» για τη σταδιακή ψηφιοποίηση των συντάξεων. Ουσιαστικά, όπως αναφέρει το υπουργείο Εργασίας, με το σύστημα «ΑΤΛΑΣ», το οποίο συγκεντρώνει την ασφαλιστική ιστορία και την ασφαλιστική ικανότητα για όλους τους ασφαλισμένους της χώρας, θα δημιουργηθεί ο ψηφιακός ατομικός λογαριασμός ασφάλισης, δηλαδή μία μορφή ηλεκτρονικού ασφαλιστικού «βιογραφικού», θα ψηφιοποιηθεί και θα μηχανογραφηθεί όλο το κανονιστικό πλαίσιο της θεμελίωσης και απονομής συντάξεων, πραγματοποιώντας, έτσι, το πρώτο βήμα για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό.Με βάση το σχεδιασμό του υπουργείου Εργασίας, τα πρώτα αποτελέσματα του συγκεκριμένου εγχειρήματος θα φανούν, μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο. Ειδικότερα, το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει το υπουργείο Εργασίας, είναι ότι σε λιγότερο από έναν χρόνο, μέχρι την 1η Ιουνίου 2020, το 34,37% των νέων συντάξεων θα εκδίδεται ψηφιακά, ενώ, έως την 1η Ιουνίου 2021, το ποσοστό των συντάξεων που θα εκδίδεται ψηφιακά, θα ανέρχεται περίπου στο 90%.

4.ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΙΚΑ  ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ :Μετά το  καλοκαίρι   προκειται να δημοσιοποιηθούν τα εκκαθαριστικά σημειώματα των επανυπολογισμένων συντάξεων προκειμένου οι συνταξιούχοι να δουν τι εισπράττουν από 1η Ιανουαρίου 2019.Τονίζεται ότι  η προηγούμενη κυβέρνηση   έκρυβε   παρανόμως -προκαλώντας  θύελλα αντιδράσεων και προσφυγές στη δικαιοσύνη- σε περισσότερους από 1.500.000 παλιούς  συνταξιούχους τον επανυπολογισμό της σύνταξης με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου  Οι λόγοι της απόκρυψης ηταν οι παρακάτω:

 1-Για να μην δει το 95% των συνταξιούχων την αρνητική  προσωπική διαφορά.

2-Να μην διαπιστώσουν με τα ίδια τους τα μάτια οι συνταξιούχοι το ύψος της μείωσης που θα είχαν αν τελικά εφαρμοζόταν ο ν.4472/2017 (νόμος Αχτσιόγλου), ως συνέχεια του νόμου Κατρούγκαλου.Διευκρινιζεται ότι το ολο θέμα αφορά τις παλιές συντάξεις, όσες δηλαδή καταβάλλονταν έως και 12 Μαΐου 2016(πρίν την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου) και έχουν επανυπολογιστεί με βάση τον τύπο του νόμου Κατρούγκαλου και απονέμονται από τον περασμένο Ιανουάριο επανυπολογισμένεςΗ  κατηγορία αυτή των συνταξιουχων  δεν έχουν λάβει ενημερωτικά σημειώματα, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουν το αποτέλεσμα του επανυπολογισμού.

5.ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ  ΧΗΡΕΙΑΣ  :Με τη σύνταξη Οκτωβριου(τέλος  Σεπτεμβρίου) θα καταβληθουν τα αναδρομικά  στις συντάξεις χηρείας(περίπου 90.000  δικαιουχοι).Με σημαντική καθυστέρηση τον επόμενο μήνα(τέλος Οκτωβρίου)θα αρχίσει η καταβολή των νέων αυξημένων συντάξεων   χηρείας.Η  πρωτη πληρωμή θα  αφορά στην καταβολή των αναδρομικών 5 μηνών (Ιουνίου, Ιουλίου, Αυγούστου, Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου) .Η μηνιαία αύξηση που προκύπτει με το 70% (αντί 50%) για τις συντάξεις χηρείας θα πιστωθεί από τη σύνταξη Νοεμβρίου (τέλος Οκτωβρίου) και κάθε μήνα.

6.ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ  ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ:Στόχος της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας είναι η αναδιάρθρωση των ποσοστών αναπλήρωσης που δείχνουν το ύψος της ανταποδοτικής σύνταξης. Υπενθυµίζεται πως η ανταποδοτική είναι το δεύτερο βασικό κοµµάτι της σύνταξης που προστίθεται στην εθνική για να προκύψει το συνολικό ποσό. Στόχος είναι η αύξηση της ανταποδοτικότητας των συντάξεων, οι οποίες µετά την 25ετία ασφάλισης και ιδιαίτερα για όσους αποχωρούν µε υψηλές συντάξιµες αποδοχές είναι υποανταποδοτικές.Σήµερα η αναπλήρωση στη 15ετία µόνο για το τµήµα της ανταποδοτικής είναι στο 11,55%, στην 20ετία στο 15,87%, στην 25ετία στο 20,68%, στην 30ετία στο 26,37%, στην 35ετία στο 33,81% και στην 40ετία στο 42,80%. Μαζί µε την εθνική σύνταξη -που είναι για όλους όσοι έχουν 20ετία ασφάλισης και πάνω στα 384 ευρώ- η συνολική αναπλήρωση διαµορφώνεται υψηλότερα. Στο τραπέζι βρίσκεται σχέδιο για αναδιάρθρωση των ποσοστών αναπλήρωσης, ώστε να «ψαλιδιστεί» η υποανταποδοτικότητα των µεσαίων και υψηλών συντάξεων και να ενισχυθεί ταυτόχρονα το κίνητρο ασφάλισης, ιδιαίτερα µετά την πρώτη 25ετία.Σήµερα η κλιµάκωση των ποσοστών αναπλήρωσης ξεκινάει από 0,77% ετησίως για την πρώτη 15ετία και κορυφώνεται στο 2% ετησίως για 40ετία και άνω. Μια αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης για όσους έχουν πολύ χρόνο ασφάλισης θα οδηγούσε σε µεγαλύτερη ανταποδοτικότητα τις µεσαίες και υψηλές συντάξεις.

7.ΝΕΕΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ  ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:Όπως  ήδη εγραψαν ‘ΤΑ ΝΕΑ’   το υπουργείο Εργασίας  προχωρά σε ένα κεφάλαιοποιητικο σύστημα που θα δίνει επικουρική σύνταξη σύμφωνα με αυτά που έχουν καταβληθεί από τις εισφορές του κάθε ασφαλισμένου. Οι αλλαγές αφορούν τον τρόπο χορήγησης και την αντικατάσταση των διανεμητικών προγραμμάτων με τα κεφαλαιοποιητικά. Η διαφορά είναι ότι από σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης που είναι η επικουρική ασφάλιση μετά το Νόμο 4387/2016 (νόμος Κατροούγκαλου) μετατρέπεται με το σχέδιο της Ν.Δ. σε αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα με τις ίδιες εισφορές. Με το νόμο Κατρούγκαλου οι επικουρικές συντάξεις για αιτήσεις από 1/1/2015 και μετά έχουν στοιχεία κεφαλαιοποιητικού συστήματος και τα ποσά που προκύπτουν λαμβάνουν ως βάση τις εισφορές, την ηλικία και τις αποδόσεις (σε υποθετική βάση) των αποθεματικών του ΕΤΕΑΕΠ. Με το νέο σύστημα οι επικουρικές θα βγαίνουν με τις ίδιες παραμέτρους, αλλά η διαφορά είναι κάθε ασφαλισμένος θα επιλεγεί να επενδύσει ή όχι τα ποσά των εισφορών του.Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο, από 01/01/2021 ο κάθε νεοεισερχόμενος στην αγορά εργασίας θα καταβάλλει για τη δική του σύνταξη τις εισφορές που αναλογούν στον μισθό του. Με αυτόν τον τρόπο θα «χτίζει» το ποσό της δικής του επικουρικής σύνταξης. Οι επιλογές του δεν θα αφορούν μόνο την επικουρική από τον δημόσιο φορέα επαγγελματικής ασφάλισης (ΕΤΕΑΕΠ), αλλά και από άλλα επαγγελματικά επικουρικά Ταμεία που θα λειτουργούν από ασφαλιστικές εταιρείες τραπεζών ή ακόμη και από επαγγελματικά ταμεία που λειτουργούν σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες – πλην της Ελλάδας – με αντίτιμο τις καλύτερες αποδόσεις των επενδεδυμένων εισφορών.Σύμφωνα με τον σχεδιασμό οι επικουρικές συντάξεις για τη νέα γενιά βασίζεται σε ένα πρόγραμμα μηδενικού ρίσκου, δηλαδή του τι θα πάρει ο νέος ασφαλισμένος επιλέγοντας την επένδυση των εισφορών του με τον τόκο των κρατικών ομολόγων και την πλήρη προστασία του κεφαλαίου του. Σε αυτή την περίπτωση θα έχει σώρευση των ατομικών του εισφορών με κρατικό επιτόκιο που θα αποδώσουν μακροχρόνια μια καλύτερη επικουρική σύνταξη σε σχέση με την επικουρική που θα είχε αν πλήρωνε τις ίδιες εισφορές στο επικουρικό σύστημα του νόμου Κατρούγκαλου.

8.ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ:Το υπουργείο Εργασίας αποφάσισε να βάλει φρένο στις  υψηλές συντάξεις που φθάνουν και τα 24.000 ευρώ το μήνα.Ειδικότερα σχεδιάζει να θέσει συγκεκριμένο ανώτατο όριο συντάξεων καθώς δεν μπορεί κάποιος να παίρνει σύνταξη των 387 ευρώ και κάποιος σε αυτή την οικονομική κατάσταση της χώρας να παίρνει σύνταξη 24.000 ευρώ το μήνα!Το πρόβλημα εντοπίζεται για το διάστημα υπολογισμού των εισφορών από 2002- 2016.

Για τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους στις ασφαλιστέες αποδοχές τους προστίθενται και οι κοινωνικοί πόροι που εισέπρατταν.Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εκτινάσσονται στα ύψη οι ασφαλιστέες αποδοχές βάσει των οποίων υπολογίζονται οι συντάξεις τους.

Για παράδειγμα, οι συμβολαιογράφοι εισέπρατταν και απέδιδαν τους κοινωνικούς πόρους από την εκάστοτε πράξη που ολοκλήρωναν μόνο με την χρήση του ΑΦΜ τους, χωρίς να υπάρχει διαχωρισμός από το εισόδημά τους.

Από το 2016 και μετά ισχύει το πλαφόν που ορίζει ο νόμος Κατρούγκαλου.

Ειδικότερα το υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται τα εξής σενάρια:

- Να τεθεί ανώτατο πλαφόν στις συγκεκριμένες κατηγορίες συντάξεων, στις οποίες υπολογίζονται κοινωνικοί πόροι στις ασφαλιστέες αποδοχές.
- Να εφαρμοστούν και σε αυτές τις περιπτώσεις για το διάστημα 2002-2016 τα ανώτατα ασφαλιστέα εισοδήματα (δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού).
- Να μπει πλαφόν στο ποσοστό των κοινωνικών πόρων που θα προϋπολογίζεται στο ασφαλιστέο εισόδημα για το ανταποδοτικό μέρος του μελλοντικού συνταξιούχου.

Υπενθυμίζετσι  ότι τα μνημόνια είχαν επιβάλει για τους παλιούς συνταξιούχους πλαφόν στην κύρια σύνταξη η οποία δεν έπρεπε να υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ μεικτά, καθώς και πλαφόν 3.000 ευρώ για τους διπλοσυνταξιούχους.Ωστόσο, παρά τη λήξη των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, αυτές οι συντάξεις δεν πρόκειται να επανέλθουν ποτέ ξανά.Πριν τα μνημόνια το πλαφόν για μια σύνταξη ανερχόταν στα 2.773 ευρώ (μαζί με τα οικογενειακά επιδόματα), ενώ για το άθροισμα των συντάξεων βρισκόταν στα 3.680 ευρώ.