ΝΕΕΣ ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ-ΕΦΑΠΑΞ

Νέες μειώσεις στις συντάξεις κατά 10% της κύριας, κατά 30% στις επικουρικές και σταδιακή κατάργηση του εφάπαξ προβλέπουν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία. Οι εργαζόμενοι στο χώρο του υπουργείου Εργασίας (ΟΑΕΔ και ασφαλιστικά ταμεία) ξεκινούν επαναλαμβανόμενες πενθήμερες απεργίες από την ερχόμενη Δευτέρα κατά της διαθεσιμότητας 600 εργαζομένων στο χώρο.

Σε συνέντευξη Τύπου, που έδωσαν την Τρίτη 10/9/2013 ο πρόεδρος της ΠΟΣΕ ΙΚΑ Γιώργος Κυριακόπουλος περιέγραψε με τα πλέον μελανά χρώματα την κατάσταση του ΙΚΑ και συμφωνα με τα στοιχεια που εδωσε στη δημοσιότητα καταγραφεται αυξηση των οφειλων προς το ΙΚΑ κατά  65%   την περίοδο 2010-2013 ενώ τα εσοδα σημειώνουν πτωτικη πορεία κατά 35% την περίοδο 2009-2012. Όπως επεσήμανε ο κ. Κυριακόπουλος η τραγικη ελλειψη προσωπικού με αποχωρήσεις της τάξεως των 5015 ατομων από το 2009 εως σήμερα, σε συνδυασμό με τις απάνθρωπες εργασιακές συνθήκες, τη ραγδαία αυξηση της πολυνομιας και των νέων ασφαλιστικων νομων ,την ενταξη δεκάδων ταμειων και την αναληψη νεων αντικειμένων που εξυπήρετούν το συνολο των πολιτων, καθιστουν αδύνατη την ομαλη λειτουργία του ΙΚΑ. Δεν περισσεύει κανένας, αν αποχωρήσουν κι άλλοι υπάλληλοι» τόνισε ο Γιώργος Κυριακόπουλος.Και συμπλήρωσε: «Θα κάνουν διπλάσιο χρόνο να εκδοθούν οι κύριες συντάξεις. Ήδη, η καθυστέρηση φτάνει τους 15 μήνες, ενώ σε κάποια υποκαταστήματα της περιφέρειας, όπως της Χαλκίδας, φτάνουν τους 24».

Απο την πλευρά του ο προεδρος της ΠΟΠΟΚΠ Θανάσης Καπωτάς διατύπωσε την εκτίμηση ότι η επικουρικη ασφάλιση δεν θα υπάρχει μελλοντικά και παρατηρησε ότι ενώ  στο χωρο των ασφαλιστικων ταμειων παρατηρειται μειωση του προσωπικου κατά 40% θα γινουν διαθεσιμότητες και απολύσεις.Τελος οι εκπροσωποι των εργαζομένων στον ΟΑΕΔ ανακοίνωσαν  ότι οι εγγεγραμμενοι ανεργοι ξεπέρασαν το 1 εκατομμύριο και εκαναν λόγο ‘για την υπαρξη αρπακτικών στα προγράμματα του ΟΑΕΔ’’.Σημειώνεται οτι  νεο πακέτο ανατροπών στο ασφαλιστικό  επιβάλλει  το επικαιροποιημένο Μνημόνιο.Προβλέπονται νεες μειώσεις στο εφάπαξ,  μείωσεις στις επικουρικές συντάξεις καθως και  στα επίπεδα του ΙΚΑ των ασφαλίστρων  σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, περαιτέρω μείωση κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες των εργοδοτικών εισφορών υπέρ ΙΚΑ από το 2014 έως το 2016 μαζι με την  κατάργηση των κοινωνικών πόρων. Κρίσιμη θα είναι η επόμενη επίσκεψη της τρόικας, καθώς αν δεν καλυφθεί η μαύρη τρύπα, θα τεθεί θέμα νέων παρεμβάσεων στις καταβαλλόμενες συντάξεις.Σημειώνεται πως η ρύθμιση χρεών δεν αποδίδει καρπούς, καθώς αναμένεται να εισπράττονται 30 και όχι 100 εκατομμύρια τον μήνα. Θα πρεπει να τονιστεί ότι δεν εχει αποκλειστεί να γινουν νεες περικοπές στις συντάξεις καθως η  τρόικα έχει καταστήσει σαφές πως δεν μπορεί να υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση και επομένως τα Ταμεία θα πρέπει να βρουν τρόπο να καλύψουν τα ελλείμματα. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο ΟΑΕΕ, που σχεδόν τέσσερις στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες δεν καταβάλλουν εισφορές. Παράλληλα πρέπει να καλυφθεί ένα κενό 600 εκατομμυρίων τη διετία 2013-2014 λόγω της μη επιβολής εισφοράς στον τζίρο των επιχειρήσεων.

ΕΦΑΠΑΞ:Eιδικά για το εφάπαξ ανεμένεται να επιβληθουν νέες μειώσεις κατά 20% κατά μέσο όρο στα εφάπαξ βοηθηματα από το 2014 (τα εφάπαξ έχουν ήδη μειωθεί από 2% έως και 83% ανά ταμείο) θα βάσει των μνημονιακών δεσμευσεων.Η νεα περικοπή θα αφορά όσους συνταξιοδοτούνται από την 1/1/2014 και θα αφορά το σύνολο των ασφαλισμένων(δημοσιο και ιδιωτικό τομέα) ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του κάθε ταμειου. Οι αλλαγές θα επηρεάσουν κατά κύριο λόγο τους δημοσίους υπαλλήλους, καθώς μέχρι το τέλος του έτους θα έχει εξαντληθεί η έκτακτη χρηματοδότηση που δόθηκε στο ταμείο πρόνοιας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επόμενη χρονιά να δρομολογηθούν νέες ανατροπές στο καταβαλλόμενο εφάπαξ (που έχει ήδη μειωθεί κατά 38%).Ενδεικτικά αναφέρεται πως τα ετήσια έσοδα του ταμείου αρκούν για την έκδοση περίπου 8.000 βοηθημάτων, ενώ ήδη εκκρεμούν 35.000 αιτήσεις. Αν δεν βρεθεί... ζεστό χρήμα θα πρέπει είτε να μειωθεί εκ νέου το βοήθημα είτε να εκτιναχτεί ο χρόνος αναμονής έως και τα τέσσερα έτη.

 Η υπουργική απόφαση που υπέγραψε σε εφαρμογή του μνημονίου (ν.4046/2012) ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, Γ. Βρούτσης, επιβάλλει τον υπολογισμό των εφάπαξ με σύνθετο μαθηματικό τύπο. Η απόφαση με τίτλο «ανασχεδιασμός της τεχνικής βάσης εφάπαξ παροχών» προβλέπει τον υπολογισμό των εφάπαξ με «διανεμητικό σύστημα καθορισμένων εισφορών και νοητή κεφαλαιοποίηση», αντί των «κλειδωμένων» - προκαθορισμένων ποσών που σήμερα καταβάλλονται. Τα εφάπαξ που θα πληρώνονται κατά τη συνταξιοδότηση από τον επόμενο χρόνο θα αποτελούν τη «συσσωρευμένη αξία» των εισφορών τις οποίες θα έχουν καταβάλει οι ασφαλισμένοι. Θα λαμβάνονται, όμως, υπόψη και άλλες παράμετροι, όπως η οικονομική κατάσταση των ταμείων, ο αριθμός των υπόλοιπων ασφαλισμένων που τα «αιμοδοτούν» δίνοντας, στο τέλος, ένα «πλασματικό ποσοστό επιστροφής», που, μάλιστα, κάθε χρόνο θα πρέπει να ανακαθορίζεται με βάση «συντελεστή βιωσιμότητας».

Σύμφωνα με την απόφαση, «για τη συσσώρευση των εισφορών θα γίνεται χρήση πλασματικού ποσοστού επιστροφής, το οποίο ορίζεται ως η ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών για το σύνολο των ασφαλισμένων». Στο μαθηματικό τύπο που θα χρησιμοποιούν τα ταμεία για τον καθορισμό της εφάπαξ παροχής θα συνυπολογίζονται:

- Οι συνολικές εισφορές εργαζομένων ή και εργοδότη (όπου υπάρχουν εργοδοτικές εισφορές) του έτους.
- Τα έτη συσσώρευσης των εισφορών.
- Η ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών όλων των ασφαλισμένων.
- Ο συντελεστής βιωσιμότητας του ταμείου, ο οποίος θα προκύπτει «ζυγίζοντας» τις εισφορές, τους τυχόν άλλους (κοινωνικούς) πόρους που παρακρατούνται, τα διοικητικά έξοδα του έτους, την περιουσία στις 31 Δεκεμβρίου του έτους πριν από την καταβολή των εφάπαξ παροχών, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι συνολικές εισφορές και τα διοικητικά έξοδα του έτους πληρωμής, καθώς και την παρούσα αξία των συνολικών υποχρεώσεων με βάση τα δεδουλευμένα δικαιώματα των ασφαλισμένων στο έτος.
Σε ασφαλισμένους που δε συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις (κυρίως το χρόνο ασφάλισης) για τη λήψη εφάπαξ τα ταμεία θα επιστρέφουν τις αναλογούσες εισφορές εντόκως, αν και όπου προβλέπεται, με «κουρεμένο» όμως επιτόκιο, το οποίο θα είναι «ο δείκτης τιμών καταναλωτή του τρέχοντος έτους μειωμένο κατά μία ποσοστιαία μονάδα». Με βάση την απόφαση αυτή τα ταμεία θα πρέπει να «ανοίξουν» ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων και να συστηματοποιήσουν τη συλλογή όλων των οικονομικών τους στοιχείων προκειμένου να προετοιμάσουν τη βάση υπολογισμού των εφάπαξ τα οποία θα χορηγούν από το επόμενο έτος.

Σημειώνεται πως τον Νοέμβριο μειώθηκε μέχρι και 83% το εφάπαξ σε 23 Ταμεία Πρόνοιας που καταβάλλουν υψηλότερες παροχές σε σχέση με τις εισφορές που έχουν εισπράξει. Από τις περικοπές αυτές δεν γλίτωσαν περίπου 60.000 άτομα (κυρίως δημόσιοι υπάλληλοι) που είχαν υποβάλει τα χαρτιά τους από την 1η Αυγούστου 2010 και μετά και ήταν στην αναμονή για το βοήθημα.

Συγκεκριμένα η μείωση του εφάπαξ ξεκινά από 1,94% στον τομέα πρόνοιας αστυνομικών του ΤΕΑΠΑΣΑ και φτάνει έως και 83% στον τομέα πρόνοιας εργοληπτών δημοσίων έργων του ΕΤΑΑ. Μεγάλο είναι το χτύπημα για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους εργαζόμενους στη ΔΕΗ, καθώς το εφάπαξ έχει ήδη μειωθεί δύο φορές. Ειδικότερα.

-Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων. Σε πρώτη φάση το βοήθημα μειώθηκε κατά 20% για όσους κατέθεσαν τα χαρτιά τους από 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά, και κατά 15% για τις αιτήσεις του 2010. Τον Νοέμβριο του 2012 υπήρξε μία νέα περικοπή 22,67% για τις αιτήσεις που έχουν κατατεθεί από τον Αύγουστο του 2010 και μετά. Από τις δύο αυτές μειώσεις η απώλεια φτάνει έως και τα 23.000 ευρώ.

-Κλάδος Πρόνοιας Προσωπικού ΔΕΗ. Το βοήθημα μειώθηκε κατά 30% για όσους υπέβαλαν αίτηση το 2011 και κατά 25% για όσους κατέθεσαν τα χαρτιά τους μέσα στο 2010. Με τον τελευταίο νόμο υπήρξε μία πρόσθετη μείωση 3,84% για όσους είναι στην αναμονή από τον Αύγουστο του 2010 και μετά.Για ένα μέσο βοήθημα 85.000 με 90.000 ευρώ η μείωση φτάνει τα 24.000 με 26.000 ευρώ για τους αποχωρήσαντες το 2010 και τα 28.000 με 30.000 ευρώ για όσους έφυγαν το 2011 και 2012.

Επίσης στο μέτωπο του ασφαλιστικου προωθούνται και οι παρακάτω αλλαγες:

-- Οι αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις: Θα δημιουργηθούν και στα επικουρικά ταμεία ατομικοί λογαριασμοί. Σε όσα ταμεία είναι στο κόκκινο θα υπάρξουν παρεμβάσεις. Αναμένονται περικοπές, που σε πρώτη φάση θα φτάνουν κατά μέσον όρο στο 20%.

- Η αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων στα Ταμεία κύριας ασφάλισης: Η τρόικα έχει καταστήσει σαφές πως δε μπορεί να υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση και επομένως τα Ταμεία θα πρέπει να βρουν τρόπο να καλύψουν τα ελλείμματα. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο ΟΑΕΕ, όπου σχεδόν τέσσερις στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες δεν καταβάλλουν εισφορές. Παράλληλα πρέπει να καλυφθεί ένα κενό 600 εκατ. ευρώ τη διετία 2013-2014 λόγω της μη επιβολής εισφοράς στον τζίρο των επιχειρήσεων.

- Η δημιουργία Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών: Αρχικά εντάσσονται ληξιπρόθεσμες οφειλές του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ και από το 2014 οι οφειλές σε ΕΤΑΑ και ΟΓΑ.

--. Εως τον Σεπτέμβριο πρέπει να έχουν εκπονηθεί αναλογιστικές μελέτες για τις αλλαγές που θα γίνουν στο σύστημα των εισφορών Κοινωνικής Ασφάλισης, των κοινωνικών πόρων («ενοχλητικών φόρων» όπως χαρακτηρίζονται στο σχέδιο οι εισφορές τρίτων προς τα ταμεία) καθώς και για τη μείωση -στα επίπεδα του ΙΚΑ- των υψηλότερων εισφορών και των συντάξεων που καταβάλλονται σε ΔΕΚΟ και τράπεζες. Το συγκεκριμένο μέτρο αφορά όλους τους παλαιούς (προσληφθέντες μέχρι 31/7/2008) εργαζόμενους σε ΟΤΕ, ΟΣΕ, ΗΣΑΠ, στα ΕΛΤΑ, στην ΕΤΕ, στην πρών ΕΤΒΑ, στην ΤτΕ, και στην Εθνική Ασφαλιστική για τους οποίους καταβάλλονται υψηλότερες, έως και δέκα ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το ΙΚΑ, εισφορές και μεγαλύτερες, αναλογικά, συντάξεις.

--. Τον Νοέμβριο πρόκειται να ψηφιστεί ειδικός νόμος που θα προβλέπει τη σταδιακή, εντός τριών ετών (2014, 2015 και 2016) μείωση κατά 3,9 ποσοσιαίες μονάδες των εργοδοτικών εισφορών του ΙΚΑ (επιπλέον της μείωσης κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα που ήδη ισχύει μετά την κατάργηση του ΟΕΚ και της Εργατικής Εστίας) και την κατάργηση των εισφορών υπέρ τρίτων - κοινωνικών πόρων. Εδώ θα πρέπει να τονιστει ότι οι μειώσεις των εισφορών που επιβάλλονται στο πλαίσιο της πολιτικής περιορισμού του μη μισθολογικού κόστους εργασίας για την προσέλκυση επενδύσεων, θα προκαλέσουν αντίστοιχες μειώσεις στις συντάξεις αν δεν αυξηθούν τα έσοδα και η βάση όσων συνεισφέρουν - πληρώνουν εισφορές.

Στο μεταξύ νεες ανατροπές στις συντάξεις ερχονται από το 2015.Ετσι λογω των συνεχόμενων περικοπών οι συντάξεις μετατρέπονται σε απλά φιλοδωρήματα.Στα ταμεία κύριας ασφάλισης, τόσο στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και στο Δημόσιο, ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων αλλάζει από το 2015 και μετά και υιοθετείται μεικτό σύστημα το οποίο θα οδηγήσει σε μείωση των παροχών.

Συγκεκριμένα ο νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη (3863/2010)αλλάζει ριζικά τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Η αλλαγή ξεκινά από το 2015, αλλά όσοι συνταξιοδοτηθούν από το έτος αυτό και εντεύθεν θα εφαρμόσουν το νέο σύστημα και για τα έτη από το 2011 και μετά. Το τελικό ποσό της σύνταξης θα διαμορφώνεται από τη βασική σύνταξη και από την αναλογική σύνταξη.
Αναλυτικά:

-Η εφαρμογή της βασικής σύνταξης ξεκινά από το 2015 και το ύψος της θα είναι στα 360 ευρώ, δηλαδή όσο είναι σήμερα η προνοιακή σύνταξη του ΟΓΑ.

-Θα χορηγείται κατά τον χρόνο συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου. Ωστόσο μετά το 2015 θα υπάρξει ένα μεταβατικό διάστημα για όσους συνταξιοδοτηθούν τα επόμενα έτη. Συγκεκριμένα, για τα έτη ασφάλισης από το 2011 και μετά θα δίδεται αναλογία της σύνταξης ίση με το πηλίκον των ετών που διήνυσε μετά την ημερομηνία αυτή, διά του συνόλου των ετών ασφάλισής του.

-Η βασική και η αναλογική σύνταξη θα δίδονται για 12 μήνες τον χρόνο, δηλαδή δεν θα χορηγείται 13η και 14η σύνταξη.

- Η εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού της σύνταξης ξεκινά από το 2015. Από το έτος αυτό θα δίδεται από κοινού με τη βασική και η αναλογική σύνταξη. Το πρώτο διάστημα θα εφαρμοστεί ένα μεικτό σύστημα. Τα έτη ασφάλισης από το 2011 ως το 2015 θα υπολογίζονται με το νέο σύστημα για όποιον συνταξιοδοτείται από το 2015 και μετά, ενώ τα έτη προ του 2011 με τον σημερινό τρόπο.

-Για τον υπολογισμό της θα λαμβάνεται υπόψη το σύνολο του εργασιακού βίου. Το ποσοστό αναπλήρωσης για κάθε έτος ασφάλισης θα διαμορφώνεται με έναν συντελεστή που ξεκινά από το 0,8% κατά το πρώτο έτος ασφάλισης και κλιμακώνεται, στο 40ό και ως το 50ό έτος, στο 1,5%. Σημειώνεται ότι σήμερα το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει το 2%.

-Το ποσοστό αναπλήρωσης μαζί με τη βασική σύνταξη –κατά το υπουργείο Εργασίας- θα φθάνει στο 64%.
Η μείωση κατά το υπουργείο είναι μεσοσταθμικά γύρω στο 7%, ωστόσο οι συνδικαλιστικές οργανώσεις κάνουν λόγο για μειώσεις που φθάνουν και το 30%.

-Οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές θα υπολογίζονται με τον εξής τρόπο: Είναι ίσες με το πηλίκον των μηνιαίων αποδοχών όλου του εργασιακού βίου, διά του αριθμού όλων των μηνών απασχόλησης. Στη διαμόρφωση των αποδοχών λαμβάνονται υπόψη 12 μήνες τον χρόνο. Δηλαδή για τις συντάξιμες αποδοχές δεν συμπεριλαμβάνονται τα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας. Αυτές οι αποδοχές θα προσαυξάνονται με βάση τη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή, ενώ θα προστίθεται και ένας «συντελεστής ωρίμανσης». Με τον τρόπο αυτόν θα επιχειρείται η«επικαιροποίηση» των αμοιβών των «παλαιών» ετών ασφάλισης. Η κατώτατη σύνταξη θα είναι το άθροισμα των ποσών της βασικής και της αναλογικής σύνταξης λόγω γήρατος, για χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον δεκαπέντε ετών, δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού που αντιστοιχεί σε δεκαπέντε ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη κατά το έτος 2015

Aπο την πλευρά της η Τράπεζα της Ελλάδος στην έκθεσή της για τη νομισματική πολιτική προειδοποιεί ότι το ασφαλιστικό σύστημα με τη σημερινή του μορφή και με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που θεσπίστηκαν το 2010 θα δίνει συντάξεις κάτω από τα όρια της φτώχειας στους μελλοντικούς συνταξιούχους.Το γεγονός αυτό καθιστά αναγκαία την ανάπτυξη της επαγγελματικής και ιδιωτικής ασφάλισης άμεσα, ώστε όσοι συνταξιοδοτηθούν μετά το 2020 να έχουν σύνταξη που θα τους εξασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση.Ωστόσο το φορολογικό καθεστώς που ισχύει στη χώρα μας δεν επιτρέπει ούτε ενθαρρύνει την ιδιωτική ασφάλιση. Πρώτα από όλα, πρόσφατα καταργήθηκαν οι φοροαπαλλαγές που αφορούν στην ιδιωτική ασφάλιση (Ν.4110/2013) και άρα οι σχετικές δαπάνες δεν εκπίπτουν του φορολογητέου εισοδήματος.Δεύτερον, σε ό,τι αφορά στην επαγγελματική ασφάλιση, η πλειονότητα των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι μικρού μεγέθους, γεγονός που δυσχεραίνει τη δυνατότητά τους να παράσχουν τέτοιου είδους καλύψεις ενώ οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις προσκρούουν σε ένα τείχος γραφειοκρατίας.

Tην εκτίμηση για κατάρρευση των συνταξιοδοτικών παροχών στη χωρα μας ,διατυπώνει ο καθηγητής Σαββας Ρομπόλης, επιστημονικός διευθυντής στο ΙΝΕ- ΓΣΕΕ .Όπως υπογραμμίζει ο Σ. Ρομπόλης: ''η επιδίωξη ελέγχου της αύξησης των συνταξιοδοτικών δαπανών στην Ελλάδα από τους δανειστές της χώρας κατά την περίοδο 2010-2060 (από 24,1% του ΑΕΠ σε 17,4% του ΑΕΠ το 2060) κατά 7% περίπου του ΑΕΠ, παράλληλα με την αύξηση κατά 70% του συνταξιοδοτικού πληθυσμού, σηματοδοτεί την προοπτική κατάρρευσης του επιπέδου των συνταξιοδοτικών παροχών (κύριων, επικουρικών, κοινωνικών επιδομάτων, εφάπαξ, κλπ) και γενικότερα των κοινωνικών υπηρεσιών (μείωση κατά 35% των δημόσιων δαπανών υγείας 2010-2012), ως συμβολή στη μείωση των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών ταμείων και στον περιορισμών της απόκλισης του λόγου δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ.