ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ:ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΧΗΡΕΙΑΣ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ:ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΧΗΡΕΙΑΣ

1. OI ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ: Mεσοσταθμική αυξηση 9% -όχι όμως για όλες τις κατηγορίες ασφαλισμένων- αλλά και γρηγορότερη έκδοση συντάξεων, θα κερδίσουν όσοι εργαζόμενοι συνταξιοδοτηθούν απο την 1.1. 2011 και εχουν διαδοχική ασφάλιση, δηλαδή ειναι ασφαλισμένοι σε δυο και άνω ταμεία. Σήμερα ένας συνταξιούχος με καθεστώς διαδοχικής ασφάλισης λαμβάνει κατά 30% μικρότερη σύνταξη από αυτήν ενός συνταξιούχου που ασφαλίστηκε τα ίδια χρόνια σε ένα μόνο ασφαλιστικό ταμείο. Πάντως οι αλλαγές που επέρχονται (σσ προσοχή αφορά όσους υποβάλλουν αιτηση συνταξιοδότησης απο την 1.1.2011)δεν αποκαθιστούν πλήρως την αδικία την οποία θα εξακολουθήσουν να υφίστανται οι διαδοχικά ασφαλισμένοι εισπράττοντας χαμηλότερες συντάξεις σε σύγκριση με ένα ασφαλισμένο ο οποίος έχει διανύσει ολόκληρο τον εργασιακό του βίο σε ένα ταμείο. Όσον αφορά το χρόνο έκδοσης των συνταξιοδοτήσεων με διαδοχική ασφάλιση( το υπουργειο Εργασίας εδωσε παραδειγματα αυξησης της συνταξης με διαδοχική μεχρι 24.9%) υπόσχεται ταχύτερη έκδοση απο το 2011 με την καθιέρωση της προσυνταξιοδοτικης βεβαίωσης. Σημερα ο χρόνος που απαιτείται για να εκδοθεί μια συνταξιοδοτική απόφαση, όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση, εξακολουθεί να είναι αρκετά μακρύς. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι όταν απονέμων φορέας είναι το Ι.Κ.Α. ή ο Ο.Α.Ε.Ε. ο χρόνος αυτός προσεγγίζει κατά μέσο όρο το ένα έτος, όταν ο αντίστοιχος μέσος χρόνος έκδοσης απόφασης χωρίς διαδοχική ασφάλιση είναι 3 έως 4 μήνες για το Ι.Κ.Α. και 6,5 μήνες για τον Ο.Α.Ε.Ε. Η σχετική εγκύκλιος μαζι με ερωτήσεις-απαντήσεις εκδόθηκε χτες απο το υπ. Εργασιας.
Με το νεο συστημα το κλειδί για τη βελτίωση του ύψους των νέων συντάξεων(οπως προβλεπεται απο το νομο Λοβέρδου-ν. 3863/2010), είναι οι συντελεστές «ωρίμασης» των συντάξιμων αποδοχών (θα πολλαπλασιάζονται με τις αποδοχές των παρελθόντων ετών). Με το νεο τροπο κερδισμένοι θα ειναοι κυριως οι παλιοί ασφαλισμένοι που για πρώτη φορά ασφαλίστηκαν σε ταμεία μισθωτών (δεν κερδίζουν τίποτα όσοι είχαν πρωτοασφαλιστεί σε ταμεία αυτοαπασχολουμένων). Επισης κερδίζουν οσοι δεν συνταξιοδοτούνται πρόωρα αφού η ποινή της περικοπής της σύνταξης του συμμετέχοντα φορέα - και στην περίπτωση της διαδοχικής - θα είναι 6% από 1/1/2001, από 3% φέτος.
Με το νεο σύστημα οι εργαζόμενοι οι οποίοι ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν ασφαλιστικούς οργανισμούς δικαιούνται σύνταξη από τον τελευταίο οργανισμό στον οποίο ήταν ασφαλισμένοι κατά την τελευταία χρονική περίοδο της απασχόλησής τους, εφόσον πραγματοποίησαν στην ασφάλισή του:
-Πέντε ολόκληρα έτη ή 1.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων όμως 20 μήνες ή 500 ημέρες την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή αίτησης για την κρίση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος.
-Σαράντα μήνες ή 1.000 ημέρες, εκ των οποίων όμως 12 μήνες ή 300 ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου.
-Ως νομοθεσία του οργανισμού για την εφαρμογή της ρύθμισης νοούνται οι διατάξεις που ορίζουν τον απαιτούμενο για τη συνταξιοδότηση χρόνο, την ηλικία, την αναπηρία και τον θάνατο. -Αν ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή των ετών ασφάλισης που ορίζονται από τη ρύθμιση, αλλά στην περίπτωση αυτή δεν έχει πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο από τη νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή των μελών της οικογένειάς του λόγω θανάτου ή δεν πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή ετών ασφάλισης που ορίζονται από τις διατάξεις της προηγούμενης διάταξης, δικαιούνται σύνταξη αυτός ή τα μέλη της οικογένειάς του από τον οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης.
-Αν ο ασφαλισμένος δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία του οργανισμού στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης, τότε το δικαίωμα του ασφαλισμένου κρίνεται από τους άλλους οργανισμούς στους οποίους ασφαλίστηκε κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών εργασίας, εκτός από τον τελευταίο.
-Ολόκληρος ο χρόνος της διαδοχικής ασφάλισης υπολογίζεται από τον αρμόδιο για την απονομή της σύνταξης οργανισμό ως χρόνος που διανύθηκε στην ασφάλισή του τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για τον καθορισμό της σύνταξης, και δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε οργανισμού.
Για να γινει κατανοητή η αλλαγή που επέρχεται απο την 1.1.2011 στο καθεστώς της διαδοχικής ασφάλισης το υπουργειο Εργασιας παραθέτει τον παρακάτω μίνι οδηγό:
-Ερώτηση: Ποιους αφορούν οι νέες ρυθμίσεις για τη διαδοχική ασφάλιση;
Απάντηση: Οι νέες ρυθμίσεις εφαρμόζονται σε όσους υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης από 1/1/2011 και μετά, και εφόσον φυσικά έχουν ασφαλισθεί διαδοχικά σε δύο ή περισσότερα ταμεία.
-Ερώτηση: Ποιες είναι οι αλλαγές που επέρχονται σε σχέση με το φορέα που απονέμει τη σύνταξη;
Απάντηση: Καμία αλλαγή δεν υπάρχει για τις περιπτώσεις σύνταξης γήρατος. Προβλέπονται όμως ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για τις συντάξεις αναπηρίας και συντάξεις λόγω θανάτου. Για να απονεμηθεί σύνταξη από τον τελευταίο φορέα αρκούν 1000 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες 300 την τελευταία πενταετία (από 1500 και 500 αντίστοιχα που απαιτούντο με το σημερινό καθεστώς στην πρώτη εξέταση του αιτήματος). Ειδικά όμως για τις συντάξεις λόγω αναπηρίας ή θανάτου και εφόσον έχει απορριφθεί το αίτημα από όλους τους φορείς ο τελευταίος φορέας απονέμει σύνταξη εφόσον πληρούνται βέβαια οι γενικές και ειδικές προϋποθέσεις, αλλά αρκούν 300 ημέρες ασφάλισης στον φορέα αυτό.
Ερώτηση: Τι αλλάζει στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων με διαδοχική ασφάλιση και ποιοι ωφελούνται;
Απάντηση: Στην πραγματικότητα πρόκειται για θεραπεία μίας αδικίας πολλών ετών. Οι χαμένοι των μέχρι τώρα διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης ήταν κυρίως όσοι ασφαλίστηκαν σε ταμεία μισθωτών αρχικά ΙΚΑ ΝΑΤ κ.λ.π.) και συνέχισαν την ασφάλιση τους σε ταμεία ελευθέρων επαγγελματιών, το Δημόσιο ή ειδικά ταμεία. Με τις ρυθμίσεις που ισχύουν μέχρι 31/12/2010, οι αποδοχές των εργαζομένων επικαιροποιούνται μόνο με τις μεταβολές του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Με το νέο νόμο οι αποδοχές επικαιροποιούνται και με το συντελεστή ωρίμανσης που φθάνει μέχρι και υπερδιπλασιασμό των συντάξιμων αποδοχών. Επομένως οι ασφαλισμένοι που θα έχουν βελτίωση στο ποσό της σύνταξης τους είναι κυρίως όσοι έχουν την παραπάνω πορεία, δηλαδή ξεκίνησαν την ασφάλιση τους σε ταμεία μισθωτών και συνταξιοδοτούνται από τον ΟΑΕΕ Δημόσιο, πρώην Ταμεία ΔΕΚΟ και Τραπεζών που είναι ενταγμένα στο ΙΚΑ, ΕΤΑΑ και ΕΤΑΠ-ΜΜΕ. Εάν έχει προηγηθεί ασφάλιση σε ταμείο αυτοαπασχολουμένων και στη συνέχεια σε ταμείο μισθωτών δεν προκύπτει διαφορά.
-Ερώτηση: Τι προβλέπεται στις περιπτώσεις που υπάρχει διαφορετικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στα ταμεία στα οποία έχει ασφαλισθεί ο εργαζόμενος;
Απάντηση: Όταν ο εργαζόμενος έχει ασφαλισθεί σε ταμεία για τα οποία το όριο ηλικίας είναι διαφορετικό και έχει συμπληρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με διαδοχική ασφάλιση έχει δύο επιλογές:
α. Να πάρει ταυτόχρονα τη σύνταξη που αντιστοιχεί σε όλα τα ταμεία (η σύνταξη χορηγείται πάντοτε από τον απονέμοντα φορέα). Στην περίπτωση αυτή το ποσό της σύνταξης που αντιστοιχεί στο ταμείο στο οποίο δεν έχει συμπληρωθεί το όριο ηλικίας, είναι μειωμένο κατά 6% για κάθε χρόνο που υπολείπεται του 55ου έτους για γυναίκα ασφαλισμένη και του 60ου έτους για άνδρα ασφαλισμένο. Για ασφαλισμένους από 1/1/1993 και μετά, η μείωση γίνεται ενιαία για άνδρα και γυναίκα για το χρόνο που υπολείπεται του 60ου έτους.
β. Να πάρει το ποσό της σύνταξης που αντιστοιχεί στο ταμείο ή στα ταμεία που έχει συμπληρωθεί το προβλεπόμενο όριο ηλικίας και να περιμένει τη συμπλήρωση των ορίων που αναφέρονται στην περίπτωση (α) για να πάρει σύνταξη χωρίς καμία σημείωση.
-Παράδειγμα 1ο: Ασφαλισμένος στο ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ) έχει συμπληρώσει 10.025 ημέρες ασφάλισης. Πριν το ΤΕΒΕ(ΟΑΕΕ) είχε ασφαλιστεί στο ΙΚΑ όπου είχε συμπληρώσει 2.900 ημέρες ασφάλισης. Ποιο θα είναι το ποσό της σύνταξης που θα πάρει σε ηλικία 60 ετών που συνταξιοδοτείται; Με το σημερινό καθεστώς το ποσό της σύνταξης θα είναι 1.361 ευρώ. Με το καθεστώς που θα ισχύσει από 1/1/2011 και μετά το ποσό της σύνταξης θα είναι 1.436 ευρώ(+5,5,%).
-Παράδειγμα 2ο: Ασφαλισμένος του ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ) έχει συμπληρώσει στην ασφάλιση του 2.350 ημέρες. Πριν το ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ) είχε ασφαλιστεί στο ΙΚΑ όπου είχε συμπληρώσει 5.545 ημέρες ασφάλισης. Ποιο θα είναι το ποσό της σύνταξης που θα πάρει σε ηλικία 65 ετών; Με το καθεστώς που ισχύει σήμερα το ποσό της σύνταξης θα είναι 869 ευρώ. Με τις νέες ρυθμίσεις το ποσό της σύνταξης θα είναι 968 ευρώ (+11,4%)
Παράδειγμα 3ο: Ασφαλισμένος του ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ) έχει συμπληρώσει στην ασφάλιση του 8.650 ημέρες. Πριν το ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ) είχε ασφαλισθεί στο ΙΚΑ και έχει συμπληρώσει 4.180 ημέρες. Ποιο είναι το ποσό της σύνταξης που θα πάρει σε ηλικία 60 ετών; Με το σημερινό καθεστώς το ποσό της σύνταξης θα είναι 1.443 ευρώ. Με τις νέες ρυθμίσεις το ποσό της σύνταξης θα είναι 1.705 ευρώ (+18,1%).
Παράδειγμα 4ο: Εργαζόμενος στο Δημόσιο έχει συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης σε αυτό και έχει στο ΙΚΑ 10 έτη ασφάλισης πριν το Δημόσιο. Ποιό θα είναι το ποσό της σύνταξης που θα πάρει σε ηλικία 58 ετών που συνταξιοδοτείται; Με το σημερινό καθεστώς το ποσό της σύνταξης θα είναι 1.021 ευρώ. Με τις νέες ρυθμίσεις το ποσό της σύνταξης θα είναι 1.129 ευρώ (+10,7%).
Παράδειγμα 5ο: Ασφαλισμένη στον πρώην ΟΑΠ-ΔΕΗ [DEHr.AT] (έχει συγχωνευθεί στο ΙΚΑ), έχει συμπληρώσει 28 έτη ασφάλισης και πριν από αυτόν 7 χρόνια στο ΙΚΑ. Μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με 35 έτη ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Ποιο είναι το ποσό της σύνταξης που θα πάρει; Με το σημερινό καθεστώς το ποσό της σύνταξης που θα πάρει θα είναι 1.512 ευρώ. Με τις νέες ρυθμίσεις το ποσό της σύνταξης που θα πάρει θα είναι 1.589 ευρώ (+5%).
Παράδειγμα 6ο: Εργαζόμενη στο Δημόσιο μητέρα ανηλίκου παιδιού έχει συμπληρώσει 15 έτη στο δημόσιο και 10 έτη στο ΙΚΑ όπου ήταν ασφαλισμένη πριν το Δημόσιο. Πόση σύνταξη θα πάρει σε ηλικία 50 ετών που δικαιούται σύνταξης; Με το σημερινό καθεστώς η εργαζόμενη μπορεί να επιλέγει:
α. Να πάρει σύνταξη σε ηλικία 50 ετών για όλο το χρόνο ασφάλισης (δημόσιο + ΙΚΑ) οπότε το ποσό για συνταξιοδότηση το 2010 θα είναι 564 ευρώ.
β. Να πάρει σύνταξη μόνο για το χρόνο του δημοσίου που είναι 446 ευρώ και σε ηλικία 55 ετών να πάρει επιπλέον 139 ευρώ για πού ισχύει με το χρόνο ασφάλισης στο ΙΚΑ (χωρίς τη μείωση του 3% που ισχύει μέχρι το τέλος του 2010). Με τις νέες διατάξεις και εφόσον συνταξιοδοτηθεί από 1/1/2011 και μετά με τον ίδιο χρόνο ασφάλισης (για να υπάρχει σύγκριση των στοιχείων) μπορεί να επιλέξει:
α. Να πάρει σύνταξη για όλο το χρόνο ασφάλισης οπότε το ποσό θα είναι 576 ευρώ (+2,27%). Στην πραγματικότητα βέβαια το ποσό θα είναι μεγαλύτερο (και μόνο εκ του λόγου ότι θα είναι μεγαλύτερη των 50 ετών).
β. Να πάρει σύνταξη μόνο για τα χρόνια του δημοσίου 446 ευρώ και στην ηλικία των 55 ετών να πάρει και το ποσό σύνταξης που αντιστοιχεί στο ΙΚΑ και με το νέο καθεστώς διαμορφώνεται στα 186 ευρώ (σύνολο 632 ευρώ).
Παράδειγμα 7ο: Ασφαλισμένος στο πρώην ΤΣΑ (ΟΑΕΕ) έχει συμπληρώσει 5.300 ημέρες ασφάλισης. Πριν από το ΤΣΑ (ΟΑΕΕ) είχε ασφαλιστεί στο ΙΚΑ, όπου είχε συμπληρώσει 5.200 ημέρες.
Ποιο είναι το ποσό της σύνταξης που θα πάρει σε ηλικία 60 ετών που συνταξιοδοτείται; Με το σημερινό καθεστώς το ποσό της σύνταξης που θα πάρει θα είναι 695 ευρώ. Με το νέο καθεστώς το ποσό της σύνταξης θα είναι 793 ευρώ (+24,9%).
2. OI ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΧΗΡΕΙΑΣ:. Οι νέες ρυθμίσεις εφαρμόζονται για συντάξεις χηρείας, όταν ο θάνατος επήλθε ή επέλθει από 15 Ιουλίου 2010 και μετά (ημέρα δημοσίευσης του νέου νόμου). Καμία μεταβολή δεν επέρχεται στις συντάξεις χηρείας όταν ο θάνατος επήλθε πριν τις 15 Ιουλίου 2010. Με το νεο νομο επεκτείνεται και στο δημόσιο το καθεστώς συνταξιοδότησης λόγω θανάτου που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα, ενώ από τις 15 Ιουλίου και μετά, προβλέπεται αύξηση των ετών έγγαμης συμβίωσης προκειμένου ο επιζών των συζύγων να δικαιωθεί σύνταξης.
Οι βασικές προϋποθέσεις είναι αθροιστικά οι ακόλουθες:
- Να έχει συμπληρωθεί ο απαραίτητος χρόνος ασφάλισης που προβλέπεται από τις ειδικές διατάξεις κάθε ταμείου ή από τις γενικές διατάξεις
- Να έχουν συμπληρωθεί 3 έτη έγγαμης συμβίωσης μέχρι την ημερομηνία θανάτου όταν ο θανών ήταν εργαζόμενος κατά την ημερομηνία τέλεσης του γάμου (ο χρόνος αυτός ήταν από 6 μήνες μέχρι 2 χρόνια με το προηγούμενο καθεστώς) εκτός εάν:
α. Έχει γεννηθεί παιδί κατά την διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης
β. Η γυναίκα βρίσκεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης σε περίπτωση θανάτου του συζύγου
γ. Ο θάνατος οφείλεται σε βίαιο συμβάν
- Να έχουν συμπληρωθεί 5 χρόνια έγγαμης συμβίωσης ( από 1 μέχρι 2 έτη που προέβλεπε το προηγούμενο καθεστώς), όταν ο θανών ήταν συνταξιούχος, εκτός εάν ισχύει μια από τις περιπτώσεις α, β, γ, που αναφέρονται παραπάνω οπότε δεν ισχύει η προϋπόθεση των 5 ετών.
Να σημειωθεί πως, οι προϋποθέσεις είναι πλέον ίδιες για τους άνδρες και για τις γυναίκες, χωρίς εξαιρέσεις σε όλα τα ταμεία.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τις εγκυκλίους ορίζεται πως σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου, θα πρέπει να έχουν παρέλθει τρία χρόνια από την τέλεση του γάμου, προκειμένου ο επιζών σύζυγος να δικαιούται σύνταξη (από όλα τα ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης και το δημόσιο) λόγω θανάτου.
Η πάροδος τριετίας δεν ισχύει στις περιπτώσεις που ο θάνατος του ασφαλισμένου οφείλεται σε ατύχημα, εργατικό ή μη, ή κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε, νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίστηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο, ή η χήρα κατά το χρόνο θανάτου του ασφαλισμένου τελούσε σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και γεννήθηκε ζων τέκνο.
Σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου λόγω γήρατος ή αναπηρίας, θα πρέπει να έχουν παρέλθει πέντε έτη από την τέλεση του γάμου, προκειμένου ο επιζών σύζυγος να δικαιούται σύνταξη λόγω θανάτου από ασφαλιστικούς οργανισμούς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή το Δημόσιο, εκτός και εάν κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε, νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίστηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο, ή η χήρα κατά το χρόνο θανάτου του ασφαλισμένου τελούσε σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και γεννήθηκε ζων τέκνο.
Η διάταξη έχει εφαρμογή τόσο στους μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένους (παλαιοί ασφαλισμένοι), όσο και στους από 1/1/1993 ασφαλισμένους (νέοι ασφαλισμένοι), σε οποιοδήποτε φορέα ασφάλισης ή το Δημόσιο. Κάθε άλλη διάταξη, γενική ή καταστατική, έχει καταργηθεί.
Ειδικοί όροι συνταξιοδότησης επιζώντων συζύγων
Προβλέπεται πλέον ρητά η χορήγηση σύνταξης λόγω θανάτου στον επιζώντα για μία τριετία, χωρίς περιορισμούς, σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου ασφαλιστικού οργανισμού κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα, εφόσον ο επιζών σύζυγος δικαιούται να λάβει σύνταξη λόγω θανάτου σύμφωνα με τις γενικές ή καταστατικές διατάξεις του κάθε ασφαλιστικού οργανισμού. Μετά από την πάροδο της τριετίας, ο επιζών σύζυγος, εφόσον εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, η σύνταξη θανάτου περιορίζεται στο 50% της δικαιούμενης σύνταξης θανάτου, έως τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, και μετά τη συμπλήρωση του ορίου αυτού λαμβάνει το 70% της σύνταξης αυτής. Τα ανωτέρω δεν έχουν εφαρμογή, στην περίπτωση που ο επιζών σύζυγος, κατά την ημερομηνία θανάτου, είναι ανάπηρος σωματικά ή πνευματικά σε ποσοστό 67% και άνω, οπότε λαμβάνει ολόκληρη τη δικαιούμενη σύνταξη, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναπηρία, ανεξαρτήτως άλλων προϋποθέσεων.
Σε περίπτωση που ο επιζών σύζυγος λαμβάνει και σύνταξη από ίδιο δικαίωμα ή περισσότερες της μίας συντάξεις λόγω θανάτου, κύριες ή επικουρικές, ο ανωτέρω περιορισμός της σύνταξης, γίνεται σε μία από τις κύριες καθώς και σε μία από τις επικουρικές συντάξεις της επιλογής του.
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στους συνταξιούχους ή βοηθηματούχους τύπου σύνταξης του ΙΚΑ, που λαμβάνουν κατώτατα όρια σύνταξης από τον φορέα.
Σε περίπτωση που η σύνταξη θανάτου καταβάλλεται μειωμένη και ο θανών ασφαλισμένος ή συνταξιούχος καταλείπει τέκνα που δικαιούνται σύνταξη θανάτου σύμφωνα με τις γενικές ή καταστατικές διατάξεις των φορέων που χορηγούν τη σύνταξη θανάτου, το υπόλοιπο της σύνταξης του επιζώντα επιμερίζεται στα τέκνα σε ίσα μέρη. Ο περιορισμός αυτός ισχύει και στην περίπτωση που η σύνταξη λόγω θανάτου καταβάλλεται από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Ο επιζών σύζυγος που λαμβάνει σύνταξη από ίδιο δικαίωμα ή σύνταξη λόγω θανάτου από φορέα αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ή το ΝΑΤ, και σύνταξη λόγω θανάτου από τους ανωτέρω φορείς ή το Δημόσιο, από υπηρεσία που παρασχέθηκε στο Δημόσιο ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, υπόκειται σε περιορισμό της σύνταξης, με αντίστοιχο επιμερισμό του υπολοίπου της σύνταξης στα δικαιοδόχα τέκνα, εφόσον υπάρχουν.
Για παράδειγμα, συνταξιούχος γήρατος του ΟΑΕΕ λαμβάνει σύνταξη θανάτου από τον Τομέα Σύνταξης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΣΜΕΔΕ) του ΕΤΑΑ, από εργασία του θανόντος στο Δημόσιο. Στην περίπτωση αυτή η σύνταξη λόγω θανάτου καταβάλλεται χωρίς περιορισμό για μία τριετία από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα. Μετά την πάροδο της τριετίας, εφόσον ο συνταξιούχος δεν έχει συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας του, η σύνταξη περιορίζεται κατά 50%, και ο επιζών σύζυγος επιλέγει εάν ο περιορισμός της σύνταξης θα γίνει στη σύνταξης γήρατος που λαμβάνει από τον ΟΑΕΕ ή στη σύνταξη θανάτου που λαμβάνει από το ΤΣΜΕΔΕ. Μετά τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, ο επιζών σύζυγος λαμβάνει το 70% της σύνταξης που έχει επιλέξει να περιοριστεί. Εφόσον υπάρχουν τέκνα, τα οποία δικαιούνται σύνταξη λόγω θανάτου σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του ΟΑΕΕ ή του ΤΣΜΕΔΕ, το ποσό της σύνταξης που περικόπτεται από τον επιζώντα σύζυγο επιμερίζεται στα τέκνα.
Επισημαίνεται ότι, δικαίωμα επιλογής σε ότι αφορά στον περιορισμό της σύνταξης του Δημοσίου έχουν μόνο όσοι λαμβάνουν από αυτό σύνταξη λόγω θανάτου και όχι σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος.
Σε περίπτωση που ο επιζών σύζυγος λαμβάνει σύνταξη από ίδιο δικαίωμα και σύνταξη λόγω θανάτου από το Δημόσιο ή από φορέα κύριας ασφάλισης με καθεστώς όμοιο με αυτό του Δημοσίου, τότε ισχύουν οι διατάξεις του νόμου του 1998. Για παράδειγμα, συνταξιούχος ιατρός του ΕΣΥ λαμβάνει σύνταξη ως επιζών σύζυγος από τον Τομέα Σύνταξης και Ασφάλισης Υγειονομικών (ΤΣΑΥ) του ΕΤΑΑ, λόγω θανάτου του συζύγου, μόνιμου ιατρού του ΙΚΑ, ασφαλισμένου στο Ειδικό Συνταξιοδοτικό Καθεστώς του ΙΚΑ (ν. 3163/1955). Στην περίπτωση αυτή έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 14 του άρθρου 8 του ν. 259 2/1998, οπότε η σύνταξη λόγω θανάτου από το ΤΣΑΥ καταβάλλεται εξ αρχής μειωμένη κατά 70%, εκτός και εάν ζητήσει την αναστολή της σύνταξής του, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 1379/1983, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 17 του ν. 1489/1984.
Αντίθετα, στην περίπτωση συνταξιούχου ιατρού του ΕΣΥ που λαμβάνει σύνταξη ως επιζών σύζυγος από τον Τομέα ΤΣΑΥ του ΕΤΑΑ, λόγω θανάτου του συζύγου, ο οποίος ασκούσε ελεύθερο επάγγελμα, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 62 του ν. 2676/1999, όπως ισχύει.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΧΗΡΕΙΑΣ
Ερώτηση: Ποιες αλλαγές επέρχονται στις συντάξεις λόγω χηρείας με το νέο ασφαλιστικό νόμο (3863/2010);
Απάντηση: Δεν υπάρχουν μεγάλες αλλαγές με τις νέες διατάξεις. Ουσιαστικά διατηρείται το υπάρχον καθεστώς, που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα, επεκτείνεται όμως και σε όσους λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου και από το δημόσιο. Παράλληλα προβλέπεται αύξηση των ετών έγγαμης συμβίωσης προκειμένου ο επιζών των συζύγων να δικαιωθεί σύνταξης.
Ερώτηση: Από πότε εφαρμόζεται το νέο καθεστώς;
Απάντηση: Οι νέες ρυθμίσεις εφαρμόζονται για συντάξεις χηρείας, όταν ο θάνατος επήλθε ή επέλθει από 15 Ιουλίου 2010 και μετά (ημέρα δημοσίευσης του νέου νόμου). Καμία μεταβολή δεν επέρχεται στις συντάξεις χηρείας όταν ο θάνατος επήλθε πριν τις 15 Ιουλίου 2010.
Ερώτηση: Ποιες είναι οι βασικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση σύνταξης λόγω θανάτου στον επιζώντα σύζυγο.
Απάντηση: Οι βασικές προϋποθέσεις είναι αθροιστικά οι ακόλουθες:
Να έχει συμπληρωθεί ο απαραίτητος χρόνος ασφάλισης που προβλέπεται από τις ειδικές διατάξεις κάθε ταμείου ή από τις γενικές διατάξεις
Να έχουν συμπληρωθεί 3 έτη έγγαμης συμβίωσης μέχρι την ημερομηνία θανάτου όταν ο θανών ήταν εργαζόμενος κατά την ημερομηνία τέλεσης του γάμου (ο χρόνος αυτός ήταν από 6 μήνες μέχρι 2 χρόνια με το προηγούμενο καθεστώς) εκτός εάν:
α. Έχει γεννηθεί παιδί κατά την διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης
β. Η γυναίκα βρίσκεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης σε περίπτωση θανάτου του συζύγου
γ. Ο θάνατος οφείλεται σε βίαιο συμβάν
Να έχουν συμπληρωθεί 5 χρόνια έγγαμης συμβίωσης ( από 1 μέχρι 2 έτη που προέβλεπε το προηγούμενο καθεστώς), όταν ο θανών ήταν συνταξιούχος, εκτός εάν ισχύει μια από τις περιπτώσεις α, β, γ, που αναφέρονται παραπάνω οπότε δεν ισχύει η προϋπόθεση των 5 ετών.
Ερώτηση: Υπάρχει περίπτωση μείωσης η κατάργησης σύνταξης από αυτές που καταβάλλονται ήδη σε επιζώντες συζύγους;
Απάντηση: Όχι, καμία αλλαγή δεν γίνεται για συντάξεις που έχουν καταβληθεί ή θα καταβληθούν σε επιζώντες συζύγους όταν ο θάνατος του ασφαλισμένου ή του συνταξιούχου επήλθε πριν τις 15 Ιουλίου του 2010.
Ερώτηση: Υπάρχει όριο ηλικίας το οποίο θα πρέπει να έχει συμπληρώσει ο επιζών των συζύγων για να πάρει σύνταξη λόγω θανάτου του συζύγου.
Απάντηση: Όχι δεν προβλέπεται κανένα ηλικιακό όριο. Στην περίπτωση όμως που ο επιζών εργάζεται ή λαμβάνει σύνταξη χηρείας καταβάλλεται πλήρης η σύνταξη για 3 χρόνια και μειώνεται στη συνέχεια κατά 50% μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας. Μετά τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας η μείωση είναι 30%.
Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που ο επιζών λαμβάνει σύνταξη και από δικό του δικαίωμα η μείωση γίνεται τόσο στην κύρια όσο και στην επικουρική, σε μία από τις κύριες και σε μία από τις επικουρικές που θα επιλέξει ο ίδιος. Οι περιορισμού δεν ισχύουν όταν ο επιζών των συζύγων είναι ανάπηρος 67% και άνω.
Ερώτηση: Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου είναι ίδιες ή διαφορετικές για άνδρες – γυναίκες;
Απάντηση: Οι προϋποθέσεις είναι πλέον ίδιες για τους άνδρες και για τις γυναίκες, χωρίς εξαιρέσεις σε όλα τα ταμεία
Ερώτηση: Τι γίνεται στις περιπτώσεις που υπάρχουν παιδιά ανήλικα ή παιδιά που σπουδάζουν;
Απάντηση: Σε όλες τις περιπτώσεις που ο θανών αφήνει παιδιά ανήλικα ή παιδιά που σπουδάζουν, ισχύουν όλες οι διατάξεις που προβλέπονται για τη συνταξιοδότησή τους σε κάθε ταμείο χωρίς καμία αλλαγή. Μάλιστα στις περιπτώσεις που η σύνταξη μειώνεται για τον επιζώντα σύζυγο ή σύνταξη που ΄΄χάνεται΄΄ για το χήρο ή τη χήρα επιμερίζεται στα παιδιά.